Gemeenten kunnen het verschil maken in sociaal en economisch herstel na corona. Ze hebben een cruciale verbindende rol, blijkt in de Regio Zwolle. De Regio Zwolle Brigade is daar een sterke troef. Dit is een samenwerking van gemeenten, UWV Werkbedrijf, provincie Overijssel, Economic Board Regio Zwolle en ondernemersorganisaties die ondernemers met raad en daad terzijde staan. ‘Mensen zeggen: ik ben blij dat je belt of langskomt en naar me luistert,’ zegt wethouder René de Heer van Economische Zaken en Human Capital.
Regio Zwolle greep de coronacrisis aan om de voorheen gescheiden werelden van economische vernieuwing en arbeidsmarktbeleid (het werkgeversservicepunt) dichter bij elkaar te brengen. Samen met alle partners werken zij aan een crisis- en herstelaanpak voor jongeren, inwoners en ondernemers. Jongeren die dreigen uit te vallen met school, stage of werk krijgen onmiddellijk coaching.
Ondernemers zijn in de coronacrisis benaderd door de Coronabrigade, veelal door 1 van de 30 vrijwilligers die zelf (oud-)ondernemer zijn. Het blijkt dat 20% van de ondernemers een hulpvraag heeft die is gerelateerd aan de crisis, vertelt Manon Koldewijn, programmadirecteur Arbeidsmarkt van Regio Zwolle. ‘Soms zijn het zware vragen; mensen moeten hun personeel ontslaan of ze zijn door al het geld heen. Anderen oriënteren zich op het verder ontwikkelen van hun bedrijf, bijvoorbeeld omdat ze versneld moet digitaliseren.’
Veerkracht
De economische veerkracht die valt af te leiden uit de macro-economische cijfers van het CPB is ook zichtbaar in Regio Zwolle. Faillissementen zijn er nauwelijks, de instroom in de WW is historisch laag en het aantal bijstandsgerechtigden stijgt zeer licht. Maar het is ook zo dat 425 ondernemers vroegen om hulp. De Regio Zwolle Brigade belde, samen met 100 wethouders, bestuurders en ondernemers uit de regio, daarnaast ruim 2000 ondernemers die een NOW-aanvraag deden. Dit leidde tot 675 vervolgstappen.
We konden die hulp in 1 hand aanbieden, voor de crisis waren het verschillende beleidssilo’s geweest
De Heer houdt rekening met een na-ijleffect op basis van de monitor die de Coronabrigade minutieus bijhoudt. ‘Op dit moment zegt 75% van de bedrijven: we komen er wel overheen, maar een kwart van de bedrijven moest in de lockdown lang de deuren sluiten. Aan deze ondernemers hebben we gevraagd wat ze nodig hebben. Het gaat onder meer over financieringsmogelijkheden om te kunnen opstarten, om een voorraad in te kopen.’ De gepensioneerde ondernemers die optreden als coach, gaan soms een moeilijk gesprek aan: is het nog wel verstandig extra te financieren als je naar de schulden kijkt? ‘Soms is het beter te saneren en met een schone lei te beginnen, daar helpen we bij,’ zegt De Heer.
Van touringcarbedrijf naar fietsverhuur
De gemeenten verkennen met banken en investerings- en ontwikkelingsmaatschappijen van Regio Zwolle de mogelijkheden om overbruggingskredieten te verstrekken. De ondersteuning gaat ook over personeel. De Regio Zwolle Brigade brengt bedrijven bij elkaar om mensen van werk naar werk te begeleiden, al dan niet met omscholing. Zo schakelde een touringcarbedrijf dat stil lag, over op het verhuren van fietsen. Het bedrijf kreeg hulp bij de marktverkenning, een netwerk van bedrijven en medewerkers werden op een interne academie bijgeschoold. ‘We konden die vanuit de brigade in 1 hand aanbieden, voor de crisis waren het verschillende beleidssilo’s geweest,’ zegt Koldewijn.
Jeugdwerkloosheid
De jeugdwerkloosheid, in de Regio Zwolle vóór corona nagenoeg 0, bedraagt nu 5%. Meer dan de helft van de BBL-opleidingen (beroepsgerichte leerweg) kwam stil te liggen in de lockdown. De gemeente zit aan tafel met alle 13 beroepsopleidingen. Studenten kunnen – evenals alle inwoners – terecht bij een regionaal mobiliteits- en actieteam waar loopbaancoaches beschikbaar zijn en een online platform waar je kunt testen of je vaardigheden matchen met het gewenste werk. Het centrum biedt opleidingsmogelijkheden voor de ontbrekende vaardigheden.
Op alle ROC’s zijn er coaches die jongeren die dreigen uit te vallen, begeleiden. Zo meldde de 1 van de hogescholen in de regio dat 145 afgestudeerde studenten in hun branche (cultuur en poppodia) geen werk kunnen vinden. Het mobiliteits- en actieteam biedt hen mogelijkheden hun loopbaan te verkennen, gebruik te maken van Skills-cv, en om door te studeren wanneer ze dit niet zelf kunnen betalen.
Je hebt als gemeente de rol om alle maatschappelijke, sociale en economische partners bij elkaar te brengen
De activiteiten van de crisis- en herstelaanpak worden betaald uit de tijdelijke crisis- en herstelmiddelen die over anderhalf jaar aflopen. ‘Onze grootste zorg is wat we gaan doen na 2023. De opgave is mensen en ondernemers te ondersteunen bij het wendbaar en weerbaar blijven voor de arbeidsmarkt. Tegelijk is een slag gaande om talent, sommige sectoren schreeuwen om mensen,’ zegt Koldewijn. Ze wil de samenwerking tussen overheden, onderwijs, werkgeversorganisaties en vakbonden die in de coronacrisis zo gemakkelijk tot stand kwam, graag behouden en intensiveren.
Economische investeringsagenda
Het college van B en W wil de geslaagde elementen van de crisisaanpak voortzetten en uitbouwen, vertelt De Heer. ‘Door het intensieve contact zijn we veel aan de weet gekomen over de situatie van bedrijven. Over de vermogenspositie, de personeelssituatie en de markt. Daardoor kunnen we het programma nu kantelen en richten op economische vernieuwing voor de langere termijn.’
Hij vindt dat de regiogemeenten en de provincie innovatie moeten stimuleren met een economische investeringsagenda. Die voorziet in het ondersteunen van ondernemers met kennis en investeringsmogelijkheden. Wat is de rol daarin van de gemeenten? ‘De regio is het optimale schaalniveau om ondernemers op te zoeken. Het rijk monitort generiek, maar ik weet welke bedrijven er schuil gaan achter de codes in de cijfers van het CBS. Je hebt als gemeente de rol om alle maatschappelijke, sociale en economische partners bij elkaar te brengen.’
De wethouder krijgt van ondernemers veel waarderende woorden over de aanpak van Zwolle. Ook van bedrijven die er slecht voorstaan. ‘In alle gemeenten zijn er bedrijven die net buiten de ondersteuningsregelingen vallen, bijvoorbeeld omdat het starters zijn die in het peiljaar 2019 nog niet waren begonnen. Dit zijn schrijnende verhalen. Maar de mensen zijn toch blij dat we ze benaderen. Contact opnemen, vragen hoe het zit en partijen samenbrengen. Dat is de kern van onze aanpak.’