De Omgevingswet gaat op veel plekken in de organisatie invloed hebben. Het Financieel Dialoogmodel biedt inzicht in de mogelijke kosten van de invoering van de Omgevingswet en laat ook zien op welke plekken in de gemeentelijke organisatie de Omgevingswet invloed zal hebben.
Het model creëert daarmee bewustwording. Het model is een dialoogmodel. Dat wil zeggen dat het is bedoeld om de dialoog over de invoering van de Omgevingswet binnen de gemeente op te starten, dan wel richting te geven. Het biedt houvast voor zowel organisatorische onderwerpen als voor de mogelijke financiële impact van de invoering. Over het gebruik van het financieel dialoogmodel is een blog geschreven vanuit de gemeente Oldebroek en vanuit de gemeente Almaar.
Ontwikkeling Financieel Dialoogmodel
Het Financieel Dialoogmodel is voor het eerst beschikbaar gekomen in 2017. De resultaten uit dit jaar zijn samengevat in een factsheet. In 2018 en 2019 is het model verder ontwikkeld op basis van voortschrijdend inzicht en de behoeften van gemeenten. In de versie van 2019 kunnen de aannames achter de berekeningen worden aangepast op de eigen werkelijkheid. Daarnaast is er een onderscheid tussen de bruto en netto invoeringskosten. “Bruto” zijn de totale kosten die een gemeente moet maken om de Omgevingswet te kunnen invoeren. “Netto” zijn de kosten waarvoor de gemeente extra budget moet aanvragen (bovenop het reguliere budget). De VNG update het dialoogmodel niet actief. Wel blijft de 2019 versie bruikbaar en beschikbaar.
Uitkomsten Financieel Dialoogmodel
Tot en met begin 2020 is het Financieel Dialoogmodel door ruim 70 gemeenten gebruikt, en is de informatie daarover gedeeld. De VNG heeft een analyse gemaakt op deze informatie, om in te kunnen schatten wat - op basis van dit model - de invoeringskosten van de Omgevingswet zouden zijn. Zie deze notitie met uitgebreide analyse. De kern is de verwachting dat de invoering van de Omgevingswet een investering van ongeveer € 1.7mrd vergt, gedurende de gehele invoerings- en transitieperiode. Het Financieel Dialoogmodel ging daarbij nog uit van een invoering op 1 januari 2021.
Met de resultaten van deze analyse werd duidelijk dat de invoeringskosten voor gemeenten veel hoger zouden zijn dan eerder door landelijke onderzoeken ingeschat. Daarop is interbestuurlijk afgesproken om ook dat onderzoek opnieuw te doen. Dit landelijke onderzoek, voor alle bestuurslagen, is uitgevoerd door KPMG, zie hun rapport hier. KPMG komt met een vergelijkbare uitkomst: invoeringskosten van € 1,1 tot € 1,7mrd euro voor gemeenten.
Toegang
Het Financieel Dialoogmodel is sinds 2021 niet meer actief in gebruik en wordt niet meer modelmatig geactualiseerd. Het model is eventueel wel op verzoek beschikbaar, neem daarvoor contact op met omgevingswet@vng.nl.