Door het in werking treden van de nieuwe Omgevingswet verandert er veel. Het principe van legesheffing verandert niet.
Ook de wettelijke grondslag voor het heffen van leges verandert niet. Toch zijn er een aantal zaken die wel gaan veranderen:
- Er zijn nieuwe activiteiten toegestaan om leges over te heffen (‘milieuvergunningen’)
- De bouwtechnische en de ruimtelijke omgevingsvergunning worden gesplitst: dat noemen we “de knip”
- Er vervallen activiteiten waar de gemeente nu leges voor heft (de bouwtechnische toets onder de Wkb)
- De gemeente gaat (mogelijk) met minder vergunningplichten werken
- De gemeentelijke kosten, waarover leges berekend worden, worden hoger of lager (afhankelijk van beleidskeuzes van de gemeente)
- De gemeentelijke kosten verschuiven soms van werkzaamheden waar leges voor geheven mogen worden, naar andere werkzaamheden, of andersom
- Omgevingsvergunningen worden meer integraal, waardoor er meerdere overheden betrokken zijn. In de legesheffing moet dan ook in zekere zin worden samengewerkt. Lees daarover deze handreiking
- Planactiviteiten worden minder complex (of juist complexer), met mogelijk effect voor kostenverrekening.
Datum inwerkingtreding 1 januari 2023
De beoogde datum van inwerkingtreding van de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) is 1 januari 2023. Dit betekent dat voor het nieuwe boekjaar het legesregime zal (moeten) veranderen.
De belastingsectie van het team Financiën van de VNG heeft hier meer informatie over op VNG fora.
De inwerkingtreding van de omgevingswet per 1 januari 2023 is formeel nog niet zeker. Over hoe om te gaan met deze situatie is deze handreiking geschreven.
Model legesverordening
Die belastingsectie heeft een model legesverordening opgesteld die rekening houdt met de veranderingen ten aanzien van de Omgevingswet en de Wkb. Houd er wel rekening mee dat door het ontstaan van veel gemeentelijke beleidsvrijheid, ook de variatie in gebruik van deze modelverordening zal toenemen. Deze modelverordening vindt u hier.
Impact van de Omgevingswet en Wkb
De impact op de bedrijfsvoering en op de financiën van een gemeente door de stelselwijziging Omgevingswet en door de Wkb wordt gedreven door een aantal operationele wijzigingen van rechtswege, en een aantal gemeentelijke beleids- en inrichtingskeuzes. Daardoor wordt het opstellen van de gemeentelijke legesverordening veel meer beïnvloed door de lokale situatie en de lokale uitwerking, bijvoorbeeld ten aanzien van welke activiteiten vergunningplichtig zijn, en hoe. De financiële effecten voor de organisatie kunnen dan ook niet sec vanuit de (model) legesverordening worden beredeneerd. De VNG heeft een werkwijze om deze financiële effecten vanuit de operationele veranderingen te benaderen, zie hier.
Netwerk Financiën Omgevingswet
Het team Financiën Omgevingswet van de VNG organiseert een periodieke bijeenkomst voor een gemeentelijk netwerk Financiën Omgevingswet, waar de laatste actualiteiten, inhoudelijke onderwerpen en bestuurlijke voortgang worden besproken. Als u voor dit netwerk wilt worden uitgenodigd (financiële expertise is een pré), stuur dan u een berichtje naar omgevingswet@VNG.nl met een verzoek tot uitnodiging.