Kwetsbare arbeidsmigranten hebben dagelijks te maken met oneerlijke, onveilige of ongezonde woon- en werkomstandigheden. Gemeenten spelen een belangrijke rol bij de aanpak van deze misstanden.
Bestuurlijke standpunten
De positie van arbeidsmigranten in Nederland moet structureel beter. De VNG heeft bestuurlijke standpunten geformuleerd voor leefbare, veilige en leefomstandigheden voor arbeidsmigranten.
De problematiek rondom arbeidsmigranten raakt gemeenten direct en moet bekeken worden vanuit de samenhang van verschillende taakvelden van gemeenten. Hervormingen naar aanleiding van het rapport ‘Geen tweederangsburgers’ van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten hebben naar verwachting organisatorisch, financieel en politiek-bestuurlijk een grote impact op gemeenten. Om het gemeentelijk belang goed te borgen heeft de VNG een bestuurlijke klankbordgroep arbeidsmigranten opgericht. Hierin zijn verschillende bestuurscommissies van VNG en diverse gemeentelijke netwerken vertegenwoordigd. De geformuleerde standpunten zijn door de bestuurlijke klankbordgroep besproken, schriftelijk afgestemd met diverse VNG-commissies en aan het bestuur van de VNG voorgelegd. De standpunten gelden voor dit moment, op basis van de huidige inzichten, en worden regelmatig door de klankbordgroep tegen het licht gehouden.
Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten
Het kabinet heeft op 1 mei 2020 het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten ingesteld om de problematiek rondom arbeidsmigranten aan te pakken en gevraagd voorstellen te doen om de werk- en leefomstandigheden van arbeidsmigranten te verbeteren. Op 11 juni 2020 verscheen een eerste advies met aanbevelingen gericht op de korte termijn, om het risico op coronabesmetting onder arbeidsmigranten te verkleinen.
Het tweede advies verscheen op 30 oktober 2020 en bevat aanbevelingen om misstanden bij arbeidsmigranten in Nederland structureel tegen te gaan. Uitgangspunt van het advies is dat arbeidsmigranten als gelijkwaardige en volwaardige deelnemers van onze samenleving behandeld moeten worden. De overheid moet haar regelgeving daar beter op inrichten en een actievere rol nemen in de bescherming van arbeidsmigranten.
- Eerste aanbevelingen van het Aanjaagteam bescherming arbeidsmigranten o.l.v. Emile Roemer (pdf)
- Kabinetsreactie eerste aanbevelingen (pdf)
- Geen tweederangsburgers. Aanbevelingen om misstanden bij arbeidsmigranten in Nederland tegen te gaan. (pdf)
Ontwikkelingen
De VNG gaf op 10 november 2020 haar reactie op het tweede advies van het Aanjaagteam. In een brief aan de heer Koolmees wordt benadrukt dat de adviezen van het Aanjaagteam grote organisatorische, financiële en politiek-bestuurlijke gevolgen hebben. Daarnaast wordt er extra aandacht gevraagd voor zaken als een juiste beeldvorming rondom arbeidsmigranten en een samenhangende aanpak voor handhaving.
Op 14 december 2020 reageerde het Kabinet op het tweede advies van het Aanjaagteam. Het kabinet onderschrijft de boodschap dat arbeidsmigranten moeten worden behandeld als gelijkwaardige en volwaardige deelnemers van onze samenleving. De overheid moet, aldus het Aanjaagteam, haar regelgeving daar beter op inrichten en een actievere rol nemen in de bescherming van arbeidsmigranten. Het kabinet is het eens dat verbetering echt nodig is en zegt in haar reactie hier ook actief mee aan de slag te gaan. Er worden onder andere maatregelen genomen om het zicht op arbeidsmigranten te verbeteren. Vergaande hervormingen worden voorbereid voor het volgende kabinet.
- VNG reactie op tweede advies Aanjaagteams (pdf)
- Kabinetsreactie Tweede advies Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten (pdf)
Woensdag 3 februari 2021 debatteerde de vaste commissie van het ministerie van SZW met minister Koolmees over arbeidsmigratie, het advies dat het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten schreef en de kabinetsreactie daarop. Het debat concentreerde zich op een aantal punten: uitzendbureaus, de positie van arbeidsmigranten, handhaving, huisvesting en registratie.
Op 25 januari 2021 had de VNG in een brief aan de Tweede Kamer met nadruk aandacht gevraagd voor drie punten:
- Registreren van het verblijfadres van arbeidsmigranten is cruciaal;
- Bij de aanpak is samenwerking met gemeenten cruciaal, daarbij inbegrepen toezicht en handhaving;
- Nu concreet met snelheid doorpakken met maatregelen.
Op 1 april 2021 verscheen er een kamerbrief over de huidige stand van zaken met betrekking tot de implementatie van de aanbevelingen uit het tweede rapport “Geen tweederangsburgers” van het Aanjaagteam. In deze brief staat dat het kabinet werk gaat maken van dit rapport. Waar mogelijk worden aanbevelingen al geïmplementeerd. Daarnaast wordt het volgende kabinet in staat gesteld om op de aanbevelingen die vragen om wetswijziging of om investeringen van de overheid, snel besluiten te nemen.