Sinds 1 januari 2024 werken wij onder de Omgevingswet, met participatie als een kernpunt van de nieuwe wetgeving. Een essentieel aspect van deze verandering zijn de nieuwe vereisten voor participatie bij omgevingsvergunningsaanvragen. Aanvragers moeten vanaf 2024 aangeven of en hoe de samenleving betrokken is geweest bij de voorbereiding van hun aanvraag. Binnen de Omgevingswet is participatie bewust vormvrij, waardoor ruimte ontstaat voor flexibiliteit en maatwerk.
Om u te ondersteunen bij participatie binnen de Omgevingswet in uw gemeente, hebben wij praktische hulpmiddelen samengesteld. Op deze pagina vindt u waardevolle inzichten en ondersteuning.
Nieuws
Vraag en antwoord
-
Een gemeente kan van een verordening afwijken. Omdat een verordening door de gemeenteraad wordt vastgesteld, is het echter wel aan de gemeenteraad om hierover te beslissen. Verder is het ook aan de gemeenteraad om te beslissen in welke vorm dit plaats moet vinden en wat dus voor het afwijken nodig is.
In de regel wordt in gemeenten alleen bij verordening van een verordening afgeweken. Dit betekent dat er een aparte verordening moet komen of een verordening die de participatieverordening aanvult. In sommige gemeenten is een gewoon gemeenteraadsbesluit voldoende.
-
Criteria of regels voor de participatie die de initiatiefnemer uitvoert bij de voorbereiding van zijn omgevingsvergunningaanvraag kunnen niet direct doorwerken naar de aanvrager. De aanvraagvereiste participatie is namelijk uitputtend geregeld in de Omgevingswet en mag niet worden uitgebreid met criteria.
Het verplicht stellen van participatie bij de buitenplanse omgevingsplanactiviteit is een uitzondering hierop, maar ook deze verplichtstelling kan niet worden uitgebreid met extra criteria of voorwaarden. Een bevoegd gezag kan wel beleidsregels vaststellen.
Informatie hierover is te vinden op iplo.nl
Bestuursorganen kunnen beleidsregels vaststellen over:
- hun eigen bevoegdheden
- onder hun verantwoordelijkheid uitgeoefende bevoegdheden
- door hen gedelegeerde bevoegdheden Dit staat in artikel 4:81 lid 1 Awb.
Als het niet gaat om een eigen bevoegdheid, dan kan een bestuursorgaan alleen beleidsregels vaststellen als een wettelijk voorschrift dit expliciet toestaat. Dit staat in artikel 4:81, lid 2 Awb. Dit betekent voor de participatie bij de buitenplanse omgevingsplanactiviteit dat beleidsregels door het college van burgemeester en wethouders worden vastgesteld en enkel betrekking mogen hebben op de wijze waarop het college de participatie meeweegt.
-
De kosten van de zienswijzeprocedure, zoals genoemd artikel 16.65 van de Omgevingswet, mogen in rekening worden gebracht via de leges voor het in behandeling nemen van de vergunningaanvraag. Deze kosten mogen worden doorberekend omdat de zienswijzeprocedure direct verband houdt met de vergunningaanvraag en een zorgvuldige voorbereiding en belangenafweging vereist, zoals de Awb voorschrijft.
De 'zienswijzeprocedure' wordt niet gelijkgesteld met een inspraakprocedure, waarbij heroverweging van het algemene beleid plaatsvindt. In plaats daarvan wordt het beschouwd als een inventarisatie van bedenkingen die bij een zorgvuldige voorbereiding van de beslissing op de vergunningaanvraag hoort, waardoor het individuele belang op de voorgrond treedt.
Bij de reguliere procedure lijkt het inbrengen van zienswijzen meer incidenteel voor te komen. De kosten van de zienswijzeprocedure zouden dan verdisconteerd kunnen worden in het 'basistarief' voor het in behandeling nemen van de aanvraag om een omgevingsvergunning.
Het lijkt er dus op dat de gemeente leges mag verhogen wanneer de gemeente gebruik maakt van de zienswijzeprocedure. Dit moet echter zorgvuldig worden overwogen en in lijn zijn met de geldende regelgeving..
In de modelverordening leges van de VNG is een tariefverhoging (modaliteit) opgenomen als de uitgebreide openbare voorbereidingsprocedure moet worden gevolgd:
Artikel 2.48 Uitgebreide voorbereidingsprocedure
Onverminderd het bepaalde in de andere artikelen van dit hoofdstuk bedraagt het tarief, als afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht van toepassing is op de voorbereiding van het besluit: a. als sprake is van een milieubelastende activiteit: € […]; b. als sprake is van een buitenplanse omgevingsplanactiviteit: € […]; als sprake is van andere activiteiten dan bedoeld in de onderdelen a en b: € […]; Toelichting bij artikel 2.48 Uitgebreide voorbereidingsprocedure
In beginsel is op de voorbereiding van de beslissing op de aanvraag om een omgevingsvergunning om wijziging van de voorschriften van een omgevingsvergunning of om intrekking van een omgevingsvergunning de reguliere procedure van toepassing (paragraaf 16.5.2 van de Ow). De reguliere procedure is acht weken, met mogelijkheid van verlenging met 6 weken. Als instemming van een ander bestuursorgaan nodig is (zie hiervoor artikel 2.51 van de tarieventabel), is de beslistermijn vier weken langer (artikel 16.64 van de Ow). Artikel 16.65 van de Ow geeft aan wanneer de uitgebreide voorbereidingsprocedure van toepassing is. Er zijn gevallen bij Amvb aangewezen, dit is uitgewerkt in artikel 10.24 van het O, bijvoorbeeld bij bepaalde rijksmonumentenactiviteiten, sommige mba’s of lozingsactiviteiten. Op verzoek of bij buitenplanse omgevingsplanactiviteiten (als het college van B&W dat heeft bepaald) is de uitgebreide voorbereidingsprocedure ook voorgeschreven (artikel 16.65, eerste lid, aanhef en onder b, en vierde lid, van de Ow). De uitgebreide voorbereidingsprocedure staat in afdeling 3.4 van de Awb. Deze procedure leidt tot extra werkzaamheden en kosten en daarom ook tot extra leges. Er is een tariefdifferentiatie opgenomen voor mba’s en overige gevallen, omdat de procedure bij een mba naar verwachting meer kosten met zich meebrengt. In hoofdstuk 14 Or waarin de tarieven staan die de minister als bevoegd gezag toepast, is het tarief voor mba’s hoger gesteld.
Agenda
Meest recente discussies op het VNG-forum
Het forum Participatie gaat niet alleen over participatie onder de Omgevingswet, maar bijvoorbeeld ook over de Wet versterking participatie op decentraal niveau. Op het forum kunt u uw vragen stellen, informatie vinden over het leernetwerk participatie en producten up- of downloaden.
Aan de slag met participatie
Producten
Rondom participatie hebben we een aantal producten gemaakt die voor u interessant kunnen zijn. Daarnaast is er een wegwijzer voor participatie.
Leernetwerk participatie
Eens in de 6 weken organiseren we digitale kennis- en leernetwerksessies participatie. Alle sessies worden opgenomen en zijn terug te kijken. In deze netwerken komen uiteenlopende vragen en onderwerpen aan bod.