City Deal overleg lost systeemproblemen op

Wieke Westgeest: 'Twee en een half jaar geleden zijn we vanuit de City Deal Inclusieve Stad gestart met een tafel waar vastgelopen casuïstiek wordt besproken, het zogenaamde City Deal overleg. Voor alle besproken casussen geldt dat de casusinbrengers vastlopen in de wet- en regelgeving. Dat kan zijn op het gebied van wonen en zorg, maar bijvoorbeeld ook werk en inkomen of onderwijs.

De casussen worden besproken in een multidisciplinair team waar mensen van binnen en buiten de gemeente aanschuiven, afhankelijk van de ingebrachte casus. Vervolgens verkennen de deelnemers de casus en formuleren binnen een half uur een gedragen oplossing. Er is geen mandaat vastgelegd, maar wel een gedeeld besef dat we vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid de casussen moeten oplossen en doorbraken in het systeem moeten realiseren. De ervaringen met dit overleg zijn heel positief, omdat problemen worden aangepakt op de plek waar ze ook in de praktijk worden ervaren.'

City Deal overleg betekent samen komen tot oplossingen en samen leren van casussen

Wieke Westgeest: “Naast de verantwoordelijkheid om een vraagstuk op te lossen voelen de aanwezigen in het City Deal overleg ook de gedeelde verantwoordelijkheid om van de besproken casussen te leren. Zo geven we workshops over hoe je escaleert als professional, wanneer je dat doet en waarom we dat als gemeente belangrijk vinden.

Ook zijn we steeds beter in staat om problemen in een eerder stadium te detecteren en op te lossen. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de ‘maatwerk telefoon’, een telefoonnummer dat in het leven is geroepen om complexe casussen rond werk en inkomen te bespreken. Steeds vaker lukt het om al via die route een oplossing te vinden. Alleen in de gevallen waarin dat niet lukt, wordt de vraag in het City Deal overleg besproken.'

Commissie Passend Alternatief stuurt op compleet pakket aan passende zorg in de regio

Pieternel Boereboom: 'Naast het City Deal overleg heeft de regio Utrecht ook de Commissie Passend Alternatief, voorgezeten door de gemeente Utrecht en vormgegeven met Samen Veilig, de buurtteamorganisatie en de jeugdarts. Deze commissie focust op zorgvragen en is in het leven geroepen om zicht te krijgen of er een volledig pakket aan zorgverlening is ingekocht.

Wij werken in Utrecht met vierkantfinanciering. Dat houdt in dat een aanbieder is gecontracteerd op één of meerdere zorgcategorieën, bijvoorbeeld jeugdhulp met verblijf, specialistische jeugdhulp of pleegzorg, en een vaststaand bedrag ontvangt. Voor dat bedrag moeten een minimum aantal cliënten worden geholpen vanuit het gedachtegoed ‘lever maatwerk en doe wat nodig is’.

Het is aan de aanbieder om, wanneer dat budget bijna uitgenut raakt en er een nieuwe aanvraag binnenkomt, zich te melden bij de commissie. De commissie gaat na  of de voor handen zijnde alternatieven voldoende zijn overwogen en of een andere aanbieder ruimte heeft om deze cliënt passende zorg te bieden. Zo niet, dan wordt het budget van de gevraagde aanbieder opgehoogd.

Wanneer blijkt dat gecontracteerde partijen geen passende zorg kunnen leveren wordt uitgeweken naar een andere zorgaanbieder. Deze aanbieder ontvangt budget voor de betreffende cliënt. Zo ontstaat een leeromgeving en kunnen we jaar na jaar beter inkopen.'

Transformeren betekent investeren in professionals in het voorveld

Pieternel Boereboom: 'Er komt bij de Commissie Passend Alternatief veel casuïstiek voorbij waar we van kunnen leren. We krijgen zicht op hoe de gewenste transformatiebeweging vorm krijgt in de praktijk en waar we nog kunnen leren en ontwikkelen. Net als bij de City Deal is ook hier één van de belangrijkste leerpunten dat er meer aandacht moet worden besteed aan de mindset van professionals.

Niet het zorgaanbod is leidend, maar de vraag van het gezin en wat zij aan maatwerk nodig hebben om een antwoord te krijgen op hun vraag. Zo zien we bijvoorbeeld nog te weinig dat een verwijzer met het gezin en vanuit een gedeelde visie – voorkomen van verblijf en thuis doen wat nodig is – nadenkt over kansrijke, creatieve zorgvormen.

Dat vraagt om een gedragsverandering. Wij kiezen er bewust voor om die creatieve oplossingen niet te bedenken in één expertteam, maar juist te investeren in de mensen aan de voorkant zodat zij die nieuwe kennis en ervaring eigen kunnen maken. Ook leren we hoe we routes handiger in zouden kunnen richten om professionals hierin te faciliteren.'

Wieke Westgeest: 'Investeren in de professionals aan de voorkant is werk van lange adem, omdat het vraagt om een fundamentele verandering. Die verandering is wel noodzakelijk, want anders organiseren we enkel een ‘bypass’ en leren we niet fundamenteel van elkaar. Dat is gelukt in de City Deal en dat willen we ook sterker verankeren voor wat we signaleren in de Commissie Passend Alternatief.'

Ruim twee jaar aan de slag: dit zijn de geleerde lessen

Wieke Westgeest: 'Eén van de leerpunten is dat we als gemeente aan professionals moeten laten horen dat we het willen weten als zij er niet uitkomen. Dus als het niet lukt om met werk en inkomen tot maatwerk te komen of als ze tot zorgoplossingen komen die niet optimaal zijn. Het is belangrijk om professionals te laten weten dat wij hier klaarstaan om hen te ondersteunen om maatwerk mogelijk te maken én doorbraken te organiseren als dat nodig is. Dat vertrouwen aan professionals geven, in de buurtteams, maar bijvoorbeeld ook bij werk en inkomen, is erg belangrijk.'

Pieternel Boereboom: 'Een andere les is dat je als gemeente de regie moet pakken om aanbieders met elkaar in gesprek te brengen om met elkaar praktijk te maken van de inhoudelijke uitgangspunten die je eerst samen met deze partijen hebt geformuleerd. Ik herinner me dat we aan het begin van het jaar een sessie met verwijzers en aanbieders organiseerden en zij aangaven dat het heerlijk was om eens met elkaar over de inhoud te praten.

Toen dacht ik: spreken jullie elkaar dan nooit? Men wil dat allemaal wel maar het is tegelijkertijd heel druk en daarmee soms nog intern gericht. Realiseer je dat ingewikkelde maatwerkoplossingen vaak gevonden kunnen worden in een combinatie van inzet van verschillende aanbieders. Dit is alleen al logistiek best ingewikkeld, en vraagt daarbij dat aanbieders en verwijzers zich vanuit een zelfde visie verbinden aan een gezin. Het is echt van waarde om als gemeente dit gesprek te faciliteren.'