De Peukenbrigade Kampen is ingeschakeld om op pad te gaan om rokers bewust te maken van de vervolgschade van een achtergebleven peuk. Per strekkende meter ligt er minstens 1 peuk op de grond. Dat is minder onschuldig dan het lijkt.  
Het filter van de sigaret is gemaakt van kunststof. In dat filter blijven na het roken veel schadelijke stoffen achter. Deze schadelijke stoffen (zware metalen en nicotine) lekken weg en komen zo in het milieu terecht. Plastics uit de filters zijn schadelijk voor het milieu en voor dieren. Alle reden dus om peuken in de afvalbakken te doen. In 2024 wordt de Peukenbrigade in heel Kampen ingezet.

Succesvol  

In de gemeente Kampen is in augustus 2022 een overleggroep zwerfafval gestart. Deze groep komt regelmatig bijeen en bestaat uit ondernemers en bewoners, vrijwilligers van natuurvereniging en zwerfafvalvereniging uit Kampen. Ook wijkverbinders, medewerkers van de afdelingen gemeentewerf en communicatie zijn ook in deze groep vertegenwoordigd.  
De brede samenwerking in deze groep heeft geleid tot de pilot van de Peukenbrigade. De voorstellen van ieder lid is in de pilot verwerkt. Door deze samenwerking en inzet van iedereen is de casus succesvol geworden. De positieve media-aandacht heeft hier natuurlijk ook aan bijgedragen.
In september 2023 is er een monitoring van de binnenstad van Kampen gedaan. Behalve te kijken naar de hoeveelheid zwerfafval in de binnenstad is er ook een enquête gehouden onder de bewoners, bezoekers, en ondernemers, waarbij de invloed van de Peukenbrigade apart is benoemd.

Waardevol  

De inzet van de Peukenbrigade met gebruik van de bakfietsaccessoires, de peukenstofzuiger en het uitdelen van zakasbakjes trekt de aandacht. Bezoekers, bewoners en ondernemers van de binnenstad zijn nieuwsgierig en willen weten wat er gebeurt. Ze willen met de Peukenbrigade op de foto. De Peukenbrigade gaat gesprekken aan met zowel de rokers als de niet-rokers.  
Als het om de fysieke leefomgeving gaat, zijn velen geïnteresseerd in een schone omgeving. Zij willen dan graag hun bijdrage leveren. Zeker als er niet teveel inzet wordt gevraagd.

De vragen die aan bewoners, bezoekers en ondernemers tijdens de monitoring zijn gesteld, laten een positief resultaat zien. Antwoorden als:  

• goed dat er eindelijk aandacht komt voor het gevaar van peuken op straat; 
• goed initiatief en ik zie op straat ook stukken minder peuken

De casus is met inzet van velen opgezet, waardoor ook aandacht is geweest voor inclusiviteit en diversiteit.

Herbruikbaar    

De casus Peukenbrigade is niet gestandaardiseerd en gedocumenteerd.  Het was en is nog steeds een spontane casus opgezet met verschillende participanten.
Andere gemeenten kunnen het op een vergelijkbare manier doen. Kampen heeft gekozen om het uit te voeren zoals het bij de gemeente Kampen past.
Kampen is de eerste gemeente die het tegengaan van peuken in de leefomgeving als casus hebben opgezet. Gedragsbeïnvloeding was ons doel.  

Rijkswaterstaat is geen voorstander van een peukencasus. Zij zijn van mening dat mensen worden aangezet tot roken. Ze gaan nu toch dit format gebruiken om het willekeurig weggooien van peuken in de natuur tegen te gaan.
ABR-activatie heeft hun opzet van de Peukenbrigade gedeeld. Zo hebben we samen het gebruik van een bakfiets en de uitingen in gezamenlijke overeenstemming ontworpen.  
Uitingen als afbeeldingen op vlaggen, borden en billboards, in de huisstijl van de gemeente Kampen. Verder zijn er zakasbakjes uitgedeeld om mensen te stimuleren geen peuken op de grond te gooien.

Winnen   

Samenwerking van vele stakeholders maakt deze casus uniek.  Het bespreekbaar maken van ergernissen in de leefomgeving.  
Gedragsbeïnvloeding is het doel van deze casus, het volgende is gebruikt:  

• de doelgroepen: bewoners, bezoekers en ondernemers;  
• persoonlijk aanspreken;
• met de Peukenbrigade op de foto of een zakasbakje geven; 
• een luisterend oor bieden als er ideeën of verhalen worden gedeeld over ergernissen over de leefomgeving;  
• de uitingen op vlaggen, borden en andere attributen.

Dit praktijkvoorbeeld was een van de inzendingen voor de #GemeenteDelers2024.