Zonnepanelen en zonnecollectoren op het dak

Heb ik een omgevingsvergunning nodig voor het plaatsen van zonnepanelen of zonnecollectoren op mijn dak? En aan welke regels moet ik mij houden bij het plaatsen van zonnepanelen of zonnecollectoren op mijn dak?

Wilt u zelf energie opwekken met zonnepanelen of een zonnecollector? Een mooi idee. Maar omdat ze van buitenaf zichtbaar zijn, moeten ze zo goed mogelijk in het straatbeeld passen. Ook moet u ze veilig plaatsen, zowel voor uzelf als uw buren. Daarom gelden er regels. 

Zonnepaneel of zonnecollector?

Met een zonnepaneel wekt u uit daglicht elektriciteit op. Met een zonnecollector wekt u warmte op, meestal voor het verwarmen van water. In de nu volgende tekst noemen we meestal alleen zonnepanelen, maar dezelfde regels gelden ook voor zonnecollectoren.

Waar moet u op letten bij het bouwen van zonnepanelen op uw dak?

Bouwvergunning nodig? Welke bouwregels gelden?

U heeft bij het bouwen te maken met technische en ruimtelijke bouwregels. In het kader 'Bouwen & regels' leest u hier meer over.

Of u voor het plaatsen van zonnepanelen een ruimtelijke bouwvergunning nodig heeft, hangt af van de manier waarop de zonnepanelen op het dak worden geplaatst. 

In de praktijk betekent dit voor het plaatsen van zonnepanelen op een dak het volgende:

Technische bouwregels

Voor het plaatsen van zonnepanelen op een dak is geen technische bouwvergunning nodig. Maar er gelden wel algemene technische bouwregels waar u zich aan moet houden. Deze regels staan in het Besluit bouwwerken leefomgeving. 

Ruimtelijke bouwregels

U heeft ook geen ruimtelijke bouwvergunning nodig als de zonnepanelen of zonnecollector voldoen aan alle volgende criteria:

1. Geplaatst op een dak.
   
   2. Is dit dak schuin, dan moet:

• de collector of het paneel binnen de dakranden blijven; en
• de collector of het paneel in of direct op het dakvlak worden geplaatst; en
• de hellingshoek van de collector of het paneel hetzelfde zijn als die van het dakvlak waarop het staat.

3. Is dit dak plat, dan moeten de panelen of collector net zo ver (of verder) van de dakranden af staan als het paneel of de collector hoog is. Is het hoogste punt van het paneel bijvoorbeeld 50 centimeter, dan moet de afstand tot alle dakranden ook 50 centimeter (of meer) zijn.

4. Als panelen niet één geheel vormen met de omvormer: dan moet de omvormer binnen in het betreffende gebouw worden geplaatst. Dit geldt ook voor een boiler die niet één geheel vormt met de zonnecollector.   

Als uw zonnepanelen of zonnecollector niet voldoen aan alle bovenstaande criteria heeft u voor uw bouwproject een ruimtelijke bouwvergunning nodig. Ook moet u zich in dat geval houden aan de ruimtelijke bouwregels uit het omgevingsplan.

Zou u voor uw zonnepanelen of zonnecollector willen afwijken van ruimtelijke bouwregels uit het omgevingsplan? Mogelijk wil de gemeente daar in dit geval wel toestemming voor geven. Deze zogenoemde 'buitenplanse omgevingsvergunning voor een omgevingsplanactiviteit' wordt direct meegenomen door de gemeente bij de beoordeling van uw aanvraag voor een ruimtelijke bouwvergunning. Zie hierover ook het kader 'Bouwen & regels'.

Let op: soms toch een bouwvergunning nodig, ook al voldoet uw project aan alle bovenstaande criteria. Of een andere omgevingsvergunning.

[ Noot voor gemeente: Deze tekst aanpassen op lokale situatie ]

Plaatst u de zonnepanelen op een monument, of op een gebouw in een rijksbeschermd stads- of dorpsgezicht? Of beschadigt of verstoort u (misschien) beschermde dieren of planten? Of plaatst u de zonnepanelen op een gebouw dat illegaal gebouwd is of illegaal gebruikt wordt?

In deze gevallen gelden er vaak meer regels en/of extra vergunningplichten voor bouwen of natuur. Neemt u hiervoor contact op met ... [ Noot voor gemeente: Geeft u hierbij duidelijk aan met wie de initiatiefnemer contact op moet nemen ]

Onderschrift: Een zonnepaneel of zonnecollector mag zonder vergunning geplaatst worden op een dak, waarbij de afstand tot de dakrand (L) groter moet zijn dan de hoogte (H).

Vergunning aanvragen

Als uw situatie niet past binnen de criteria die hierboven genoemd zijn, moet u een ruimtelijke bouwvergunning aanvragen.

Voor zover nodig neemt de gemeente hierbij een eventuele afwijking van ruimtelijke bouwregels uit het omgevingsplan direct mee bij de beoordeling. De gemeente kijkt dan of de aangevraagde afwijking 'buitenplans' kan worden toegestaan.

Uw aanvraag kunt u doen via het Omgevingsloket. U vraagt in het loket dan een omgevingsvergunning aan voor een ‘bouwactiviteit (omgevingsplan)’. Zie voor uitleg van deze termen het kader 'Uitleg bouwen en regels'. 

[ Apart kader ]

Bouwen en regels

Voor (ver)bouwen gelden altijd technische regels en ruimtelijke regels

Voor bouwen en verbouwen gelden op grond van de Omgevingswet twee soorten regels: technische bouwregels en ruimtelijke bouwregels. Mogelijk heeft u voor het (ver)bouwen één of twee omgevingsvergunningen nodig.

Het kan zo zijn dat u vanuit de technische regels geen vergunning nodig heeft, maar wel vanuit de ruimtelijke regels. Of andersom.

Het kan ook zijn dat voor uw bouwproject één of meer meldplichten of informatieplichten gelden.

Op deze webpagina noemen wij de twee omgevingsvergunningen voor bouwen de 'technische bouwvergunning' en de 'ruimtelijke bouwvergunning'. Officieel heten deze vergunningen in de wet: 'omgevingsvergunning voor de bouwactiviteit' en 'omgevingsvergunning voor de omgevingsplanactiviteit bouwwerken'.

In het omgevingsloket kunt u omgevingsvergunningen aanvragen. In dit loket vindt u de technische bouwvergunning onder de naam 'bouwactiviteit (technisch)' en de ruimtelijke bouwvergunning onder de naam 'bouwactiviteit (omgevingsplan)'.

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de verschillende termen:
 

Let op: Als uw project bouwvergunningvrij is, dan moet u nog wel voldoen aan algemene bouwregels. Dit zijn zowel technische als ruimtelijke regels. Zo moet bijvoorbeeld bij bouwwerkzaamheden gevaar voor de directe omgeving worden voorkomen. Oftewel: vergunningvrij betekent niet regelvrij.

Technische regels: Besluit bouwwerken leefomgeving

De technische bouwregels staan in het Besluit bouwwerken leefomgeving. Deze regels gaan bijvoorbeeld over veiligheid en gezondheid en zijn overal in Nederland hetzelfde.

Ruimtelijke bouwregels: Omgevingsplan (en Besluit bouwwerken leefomgeving)

De ruimtelijke bouwregels staan in het omgevingsplan van de gemeente. Hierin staan regels over bijvoorbeeld de afmetingen en de plek van een bouwwerk. Of regels over wat u op een locatie mag doen. Mag u er bijvoorbeeld wonen of een bedrijf vestigen? De gemeente kan voor lokale situaties specifieke regels stellen in het omgevingsplan. Hierdoor kunnen de regels dus per gemeente en per wijk verschillen. De regels in het omgevingsplan van de gemeente kunt u vinden in het Omgevingsloket.

Mogelijk wilt u bij uw project afwijken van ruimtelijke bouwregels in het omgevingsplan. Soms mag dit zonder omgevingsvergunning, maar het kan ook zijn dat u voor het afwijken van die regels een omgevingsvergunning voor een omgevingsplanactiviteit nodig heeft. Dat is een zogenoemde buitenplanse 'omgevingsvergunning voor een omgevingsplanactiviteit'. Ook als u voor uw project géén ruimtelijke bouwvergunning nodig heeft, kan het zijn dat u voor het afwijken van die regels alsnog een buitenplanse 'omgevingsvergunning voor een omgevingsplanactiviteit' nodig heeft.

Ook in het landelijke Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) staan enkele ruimtelijke bouwregels.

Andere regels

De informatie op deze webpagina gaat alleen over de bouwregels. Mogelijk gelden voor uw project ook nog andere regels. Bijvoorbeeld regels over het kappen van een boom of over een milieubelastende activiteit. Ook daarvoor kan een omgevingsvergunning nodig zijn. Meer informatie hierover vindt u op [ hier weblink toevoegen ].

Wie moet zich aan de regels houden?

Let op: niet alleen u moet zich aan alle regels houden, maar ook de mensen die voor u werken, zoals uw aannemer.

Regels veelvoorkomende bouwwerken

Zonnepanelen en zonnecollectoren is één van uit een serie van webpagina’s over de regels van veelvoorkomende bouwwerken. Vraag uw gemeente ernaar of kijk op de website [ hier weblink toevoegen ].

Disclaimer

Aan deze tekst is grote aandacht besteed, maar als er verschil is tussen deze voorlichtende tekst en de geldende regelgeving, dan kunt u geen rechten ontlenen aan deze tekst. De geldende regelgeving is altijd van toepassing. Bij twijfel kunt u contact opnemen met [ hier contactgegevens toevoegen ].