Met de Omgevingswet veranderen veel regels voor het (ver)bouwen, veranderen of vernieuwen van de fysieke leefomgeving. Denk bijvoorbeeld aan de bouwregelgeving, waarbij de technische en ruimtelijke activiteit zijn losgeknipt, wat van invloed is op de lokale regelgeving. Als gemeenten is het verstandig inwoners en bedrijven te informeren over de nieuwe regels en procedures. Om gemeenten hierin te ondersteunen heeft de VNG voorbeeldteksten beschikbaar gesteld met de regels voor veelvoorkomende bouwwerken, zoals het aanbrengen een dakkapel.


Hieronder volgt een meest recente versie van de voorbeeldteksten met de regels voor het plaatsen van dakkapellen. Wij adviseren u – voordat u gaat werken met de teksten – de uitleg en instructie te lezen.
 

VOORBEELDTEKST

Deze voorbeeldtekst gaat uit van de bouwregels in het omgevingsplan van rechtswege. 

Algemene noot 1: Heeft uw gemeente in het omgevingsplan extra mogelijkheden/regels staan voor het zonder vergunning plaatsen van dakkapellen? Vermeldt deze dan op de webpagina of in de brochure.

Algemene noot 2: Als u het omgevingsplan van rechtswege gewijzigd heeft of in de toekomst wijzigt (bruidsschatregels en/of regels uit voormalige bestemmingsplannen), dan moet u natuurlijk de voorlichtende teksten daarop aanpassen.


Versie 1 – februari 2025

Heb ik een omgevingsvergunning nodig voor het plaatsen van een dakkapel? En aan welke regels moet ik mij houden bij het plaatsen van een dakkapel?

Een dakkapel geeft uw zolder licht en ruimte. Maar u mag deze niet zomaar gaan plaatsen. Dit moet veilig gebeuren, zowel voor uzelf als voor uw buren. Ook moet de dakkapel zo goed mogelijk passen in het straatbeeld en bijvoorbeeld voldoende geïsoleerd zijn. Daarom gelden er regels.

Waar moet u op letten bij het bouwen van een dakkapel?

Bouwvergunning nodig? Welke bouwregels gelden?

U heeft bij het bouwen te maken met technische en ruimtelijke regels. In het kader 'Bouwen & regels' leest u hier meer over.

Of u voor het plaatsen van een dakkapel een ruimtelijke bouwvergunning nodig heeft, hangt af van:

  • de plek waar deze wordt geplaatst;
  • de grootte van de dakkapel;
  • de vorm en uitstraling van de dakkapel.

Het is belangrijk waar op het dak u de dakkapel wilt plaatsen. Als de dakkapel goed te zien is vanaf de straat, gelden er meer regels. Daarom wordt er onderscheid gemaakt tussen een dakkapel aan de voorkant en aan de achterkant. Bij een dakkapel aan de zijkant is het relevant of die zijkant wel of niet is gericht naar 'openbaar toegankelijk gebied'. Bij openbaar toegankelijk gebied moet u denken aan bijvoorbeeld een weg of een plantsoen. Twijfelt u of het in uw geval gaat om openbaar toegankelijk gebied, neem dan contact op met uw gemeente. [ hier contactgegevens van verantwoordelijke afdeling/persoon toevoegen ]

Dit wordt hieronder verder toegelicht onder het kopje 'Ruimtelijke bouwregels'.

In de praktijk betekent dit voor het plaatsen van uw dakkapel het volgende:

Technische bouwregels

Voor het plaatsen van een dakkapel is geen technische bouwvergunning nodig. Maar er gelden wel algemene technische bouwregels waar u zich aan moet houden. Deze regels staan in het Besluit bouwwerken leefomgeving.


Ruimtelijke bouwregels

Voor de ruimtelijke bouwregels is het relevant of de dakkapel aan de voor- of aan de achterkant komt. Of – als de dakkapel aan de zijkant komt – of deze wel of niet naar openbaar toegankelijk gebied is gericht.

A. Dakkapel in het achterdakvlak of in een zijdakvlak dat niet is gericht naar openbaar toegankelijk gebied:

Wilt u een dakkapel in het achterdakvlak plaatsen? Of in een zijdakvlak dat niet is gericht naar openbaar toegankelijk gebied? Dan is uw dakkapel niet of minder goed zichtbaar voor anderen.

Er is dan geen ruimtelijke bouwvergunning nodig, mits de dakkapel aan alle volgende criteria voldoet (zie ook de afbeelding):

  1. De dakkapel heeft een plat dak.
  2. Niet hoger dan 1,75 meter, gemeten vanaf de onderkant van de dakkapel.
  3. De onderkant van de dakkapel ligt meer dan 0,5 meter, maar minder dan 1 meter boven de dakvoet1.
  4. De bovenkant van de dakkapel ligt meer dan 0,5 meter onder de daknok2.
  5. De zijkanten liggen meer dan 0,5 meter van de zijkanten van het dakvlak3.

Als u géén ruimtelijke bouwvergunning nodig heeft, zijn ook de ruimtelijke bouwregels uit het omgevingsplan niet aan de orde voor uw dakkapel in het achterdakvlak of in een zijdakvlak dat niet is gericht naar openbaar toegankelijk gebied.

Als uw dakkapel niet voldoet aan alle bovenstaande criteria heeft u voor uw bouwproject een ruimtelijke bouwvergunning nodig. Ook moet u zich in dat geval houden aan de ruimtelijke bouwregels uit het omgevingsplan.

Wilt u voor uw dakkapel afwijken van ruimtelijke bouwregels uit het omgevingsplan? Dan moet u hiervoor een vergunning aanvragen. De gemeente gaat dan na of zij u voor uw plan toestemming wil geven. U vraagt hiervoor een omgevingsvergunning aan voor een omgevingsplanactiviteit (een ruimtelijke bouwvergunning). Zie hierover ook het kader 'Bouwen & regels'.

B. Dakkapel in het voordakvlak of in een zijdakvlak dat wel is gericht naar openbaar toegankelijk gebied:

Wilt u een dakkapel in het voordakvlak plaatsen? Of in een zijdakvlak dat wel is gericht naar openbaar toegankelijk gebied? Dan is uw dakkapel goed zichtbaar voor anderen.

Er is dan geen ruimtelijke bouwvergunning nodig, mits de dakkapel aan alle volgende criteria voldoet (zie ook de afbeelding):

  1. De dakkapel komt in een gebied of op een gebouw waarvoor de gemeente heeft bepaald dat daarvoor geen redelijke eisen van welstand gelden.
  2. De dakkapel heeft een plat dak.
  3. Niet hoger dan 1,75 meter, gemeten vanaf de onderkant van de dakkapel.
  4. De onderkant van de dakkapel ligt meer dan 0,5 meter, maar minder dan 1 meter boven de dakvoet4.
  5. De bovenkant van de dakkapel ligt meer dan 0,5 meter onder de daknok5.
  6. De zijkanten liggen meer dan 0,5 meter van de zijkanten van het dakvlak6.

Als uw dakkapel niet voldoet aan alle bovenstaande criteria heeft u voor uw bouwproject een ruimtelijke bouwvergunning nodig.

De ruimtelijke bouwregels uit het omgevingsplan gelden voor een dakkapel in het voordakvlak of in een zijdakvlak dat wel is gericht naar openbaar toegankelijk gebied. Daarbij maakt het niet uit of u voor die dakkapel wel of niet een ruimtelijke bouwvergunning nodig heeft.

Dus ook als u géén ruimtelijke bouwvergunning nodig heeft, zijn de ruimtelijke bouwregels uit het omgevingsplan van toepassing voor uw dakkapel in het voordakvlak of in een zijdakvlak dat wel is gericht naar openbaar toegankelijk gebied.

Wilt u voor uw dakkapel afwijken van ruimtelijke bouwregels uit het omgevingsplan? Of is er sowieso een ruimtelijke bouwvergunning nodig? Dan moet u hiervoor een vergunning aanvragen. De gemeente gaat dan na of zij u voor uw plan toestemming wil geven. Zie hierover ook het kader 'Bouwen & regels'.


1  Dakvoet: het laagste punt van een schuin dak.
2  Daknok: het hoogste punt van een schuin dak.
3  Bij rijtjeshuizen en twee-onder-één-kapwoningen geldt de grenslijn tussen de woningen als zijkant van het dakvlak.
4  Dakvoet: het laagste punt van een schuin dak.
5  Daknok: het hoogste punt van een schuin dak.
6  Bij rijtjeshuizen en twee-onder-één-kapwoningen geldt de grenslijn tussen de woningen als zijkant van het dakvlak.

Let op: soms toch een bouwvergunning nodig, ook al voldoet uw project aan alle bovenstaande criteria. Of een andere omgevingsvergunning.

[ Noot voor gemeente: Deze tekst aanpassen op lokale situatie ]

Plaatst u de dakkapel op een monument, of op een gebouw in een rijksbeschermd stads- of dorpsgezicht? Of beschadigt of verstoort u (misschien) beschermde dieren of planten? Of plaatst u de dakkapel op een gebouw dat illegaal gebouwd is of illegaal gebruikt wordt?

In deze gevallen gelden er vaak meer regels en/of extra vergunningplichten voor bouwen of natuur. Neemt u hiervoor contact op met ... [ Noot voor gemeente: Geeft u hierbij duidelijk aan met wie de initiatiefnemer contact op moet nemen ]

Afmetingen dakkappelen

Onderschrift: Een dakkapel die voldoet aan de in bovenstaande illustratie gegeven afmetingen mag zonder omgevingsvergunning geplaatst worden.

Vergunning aanvragen

Als uw dakkapel niet past binnen de criteria die hierboven genoemd zijn, moet u een een ruimtelijke bouwvergunning aanvragen.

Voor zover nodig neemt de gemeente bij de ruimtelijke bouwaanvraag een eventuele afwijking van ruimtelijke bouwregels uit het omgevingsplan direct mee bij de beoordeling. De gemeente kijkt dan of de aangevraagde afwijking 'buitenplans' kan worden toegestaan.

Uw aanvraag kunt u doen via het Omgevingsloket. U vraagt in het loket dan een omgevingsvergunning aan voor een 'bouwactiviteit (omgevingsplan)'. Zie voor uitleg van deze termen het kader 'Uitleg bouwen en regels'.

Het kan zijn dat u bij een dakkapel in het voordakvlak of in een zijdakvlak dat is gericht naar openbaar toegankelijk gebied géén ruimtelijke bouwvergunning nodig heeft, maar wel wilt afwijken van ruimtelijke bouwregels uit het omgevingsplan. 

In dat geval moet u hiervoor wel een omgevingsvergunning aanvragen. Uw aanvraag kunt u doen via het Omgevingsloket. U vraagt in het loket dan een omgevingsvergunning aan voor 'afwijken van regels in het omgevingsplan'.

[ Apart kader ]

Bouwen en regels

Voor (ver)bouwen gelden altijd technische regels en ruimtelijke regels

Voor bouwen en verbouwen gelden op grond van de Omgevingswet twee soorten regels: technische bouwregels en ruimtelijke bouwregels. Mogelijk heeft u voor het (ver)bouwen één of twee omgevingsvergunningen nodig.

Het kan zo zijn dat u vanuit de technische regels geen vergunning nodig heeft, maar wel vanuit de ruimtelijke regels. Of andersom.

Het kan ook zijn dat voor uw bouwproject één of meer meldplichten of informatieplichten gelden.

Op deze webpagina noemen wij de twee omgevingsvergunningen voor bouwen de 'technische bouwvergunning' en de 'ruimtelijke bouwvergunning'. Officieel heten deze vergunningen in de wet: 'omgevingsvergunning voor de bouwactiviteit' en 'omgevingsvergunning voor de omgevingsplanactiviteit bouwwerken'.

In het omgevingsloket kunt u omgevingsvergunningen aanvragen. In dit loket vindt u de technische bouwvergunning onder de naam 'bouwactiviteit (technisch)' en de ruimtelijke bouwvergunning onder de naam 'bouwactiviteit (omgevingsplan)'.

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de verschillende termen:
 

Hoe noemen we het hier?Hoe heet het in de wet?Hoe heet het in het loket?
Technische bouwvergunningBouwactiviteitBouwactiviteit (technisch)
Ruimtelijke bouwvergunningOmgevingsplanactiviteit bouwwerkenBouwactiviteit (omgevingsplan)


Let op: Als uw project bouwvergunningvrij is, dan moet u nog wel voldoen aan algemene bouwregels. Dit zijn zowel technische als ruimtelijke regels. Zo moet bijvoorbeeld bij bouwwerkzaamheden gevaar voor de directe omgeving worden voorkomen. Oftewel: vergunningvrij betekent niet regelvrij.


Technische regels: Besluit bouwwerken leefomgeving

De technische bouwregels staan in het Besluit bouwwerken leefomgeving. Deze regels gaan bijvoorbeeld over veiligheid en gezondheid en zijn overal in Nederland hetzelfde.

Ruimtelijke bouwregels: Omgevingsplan (en Besluit bouwwerken leefomgeving)

De ruimtelijke bouwregels staan in het omgevingsplan van de gemeente. Hierin staan regels over bijvoorbeeld de afmetingen en de plek van een bouwwerk. Of regels over wat u op een locatie mag doen. Mag u er bijvoorbeeld wonen of een bedrijf vestigen? De gemeente kan voor lokale situaties specifieke regels stellen in het omgevingsplan. Hierdoor kunnen de regels dus per gemeente en per wijk verschillen. De regels in het omgevingsplan van de gemeente kunt u vinden in het Omgevingsloket.

Mogelijk wilt u bij uw project afwijken van ruimtelijke bouwregels in het omgevingsplan. Soms mag dit zonder omgevingsvergunning, maar het kan ook zijn dat u voor het afwijken van die regels een omgevingsvergunning voor een omgevingsplanactiviteit nodig heeft. Dat is een zogenoemde buitenplanse 'omgevingsvergunning voor een omgevingsplanactiviteit'. Ook als u voor uw project géén ruimtelijke bouwvergunning nodig heeft, kan het zijn dat u voor het afwijken van die regels alsnog een buitenplanse 'omgevingsvergunning voor een omgevingsplanactiviteit' nodig heeft.

Ook in het landelijke Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) staan enkele ruimtelijke bouwregels.

Andere regels

De informatie op deze webpagina gaat alleen over de bouwregels. Mogelijk gelden voor uw project ook nog andere regels. Bijvoorbeeld regels over het kappen van een boom of over een milieubelastende activiteit. Ook daarvoor kan een omgevingsvergunning nodig zijn. Meer informatie hierover vindt u op [ hier weblink toevoegen ].

Wie moet zich aan de regels houden?

Let op: niet alleen u moet zich aan alle regels houden, maar ook de mensen die voor u werken, zoals uw aannemer.

Regels veelvoorkomende bouwwerken

Dakkapellen is één van uit een serie van webpagina’s over de regels van veelvoorkomende bouwwerken. Vraag uw gemeente ernaar of kijk op de website [ hier weblink toevoegen ].

Disclaimer

Aan deze tekst is grote aandacht besteed, maar als er verschil is tussen deze voorlichtende tekst en de geldende regelgeving, dan kunt u geen rechten ontlenen aan deze tekst. De geldende regelgeving is altijd van toepassing. Bij twijfel kunt u contact opnemen met [ hier contactgegevens toevoegen ].