De koninklijke stoet ziet er feestelijk uit in de najaarszon. Sharon Dijksma, Jan van Zanen, Marjolein Moorman en  Ahmed Aboutaleb komen in beeld, glimlachend, terwijl de koets het Lange Voorhout passeert. De gemeenten zijn erbij op Prinsjesdag. In de troonrede spreekt de koning over de ambities voor wonen en bestaanszekerheid, de zorgen over migratie. Alles in termen van kan wél. Het geeft een positief beeld, blijkt uit een peiling van de NOS, gehouden na de presentatie van het regeerprogramma. Vooral mensen met een praktische opleiding hebben meer vertrouwen dat de landelijke politiek hun zorgen beetpakt.
Het zijn betoverende beelden van een vlekkeloze Prinsjesdag: de koning, koningin en de prinsessen perfect en stralend op het balkon van paleis Noordeinde. Een trots vertoon van democratie, monarchie en nationale eenheid, waar je graag bij wilt horen.
Een paar straten verder in de Willemshof, het gebouw van de VNG, trekken de teams zich terug met de Miljoenennota. Wat brengt die de Nederlandse gemeenten? In de volgende uren is het alsof de rijtuigen in pompoenen veranderen. Gemeenten willen naar voren stappen om de ambities van het kabinet waar te maken, maar de Miljoenennota is een flinke teleurstelling.

De baan van wethouder behelst steeds meer afbreken

De korting op het gemeentefonds is in de boeken blijven staan, wat in gemeenten zal leiden tot verschraling van voorzieningen. Veel belangrijke keuzes schuiven door naar de Voorjaarsnota, bijvoorbeeld de kosten van de jeugdzorg, Wmo, en van de uitvoering van het Klimaatakkoord. Weliswaar trekt het kabinet 5 miljard euro extra uit voor wonen, maar het is de vraag welk aandeel daarvan feitelijk terechtkomt bij bouwen. De signalen zijn dat het geld deels wordt bestemd voor maatregelen in de sfeer van belastingen en sociale zaken. Een positief punt is dat het kabinet vooruitlopend op een andere financiering van de Wmo 75 miljoen euro reserveert oplopend naar 300 miljoen euro in 2029. 
Ook positief is de bereidheid van het kabinet om met gemeenten en provincies in gesprek te gaan over de uitvoerbaarheid van alle ambities, bijvoorbeeld voor wonen en bestaanszekerheid. Deze bereidheid veronderstelt de wil om niet weg te kijken van de financiële werkelijkheid, en de noodzaak onder ogen te zien van een goede balans tussen taken en middelen. Wethouders van Financiën zijn niet de goede fee, nooit zag ik er een met een toverstok. De baan van wethouder behelst steeds minder opbouwen en steeds meer afbreken. Een zoektocht naar waar zouden we nog méér op kunnen korten?
In het overhedenoverleg van november komt straks alles bij elkaar. Het kan wél. Zeker, maar financieel moet er iets gebeuren. Aan gemeenten zal het niet liggen, zij willen er alles aan doen!