Armoede, vergrijzing, overgewicht en mentale klachten door de aardbevingen. De gezondheidsproblemen in de provincie Groningen en de kop van Drenthe zijn niet gering. Des te belangrijker dat de regionale samenwerking tussen de verschillende spelers in het gezondheidsdomein goed verloopt. De gemeenten in Groningen en zorgverzekeraar Menzis steken veel tijd in een goede samenwerking. En dat werpt zijn vruchten af.
Een gesprek met de regio en Menzis over preventie, leefstijlinterventie en het begrijpen van elkaars belangen en culturen.
Om inwoners zo goed mogelijk de zorg en ondersteuning te kunnen bieden die ze nodig hebben, en om de zorgkosten beheersbaar te houden, is samenwerking tussen gemeenten, zorgverzekeraars, zorgkantoren en zorgaanbieders cruciaal. In de provincie Groningen zijn deze partijen vergevorderd in hun samenwerking. Er zijn verschillende samenwerkingsverbanden waar de verschillende spelers elkaar treffen. Zoals in het Preventie Overleg Groningen. Hier weten relevante partijen als kennisinstellingen, gemeenten, GGD, provincie en zorgaanbieders elkaar te vinden op het gebied van preventie en zorg in de regio. Regiosecretaris Chrétien van den Akker spreekt hierbij namens de Groninger gemeenten. Zijn gesprekspartner bij de grootste zorgverzekeraar in de regio Menzis is daarbij regiomanager zorg Suzanne Oostvogels. De missie van het preventieoverleg is: ‘meer gezonde inwoners in een duurzaam gezondheidslandschap’.
Meest kwetsbare inwoners
Naast het brede overleg hebben ook de gemeenten en zorgverzekeraar nauw contact. Samen hebben ze een regionale werkagenda opgesteld. Oostvogels: “De komende jaren komen er veel uitdagingen op ons af. Dit hebben we geschetst in een regiobeeld. Wat moet er gebeuren om de zorg in de regio over 10 tot 20 jaar houdbaar te houden? Er wonen veel chronisch zieken in de regio, er is sprake van leefstijlgerelateerde aandoeningen en sociaaleconomische problemen als armoede en overgewicht. Onze inzet richt zich op zowel preventie als de beschikbaarheid en bereikbaarheid van zorg. ” Samen staan gemeenten en zorgverzekeraars aan de lat voor de zorg voor de meest kwetsbare inwoners. Deze zorg en preventie loopt van nul tot honderd, aldus Van den Akker. “Van een kansrijke start voor baby’s, via jeugdhulp aan jongeren met psychische problemen tot goede ouderenzorg en van vroegsignalering van schuldenproblematiek tot respijtzorg voor overbelaste mantelzorgers.”
Oostvogels: “Een mooi voorbeeld van onze samenwerking is de gecombineerde leefstijlinterventie (GLI). Dat is een tweejarige interventie voor mensen met overgewicht. Zij kunnen via de huisarts of medisch specialist een verwijzing krijgen voor een leefstijlcoach. Samen met gemeenten kijken we hoe we dit toegankelijk kunnen maken voor mensen die het sportaanbod passend bij deze interventie niet zelf kunnen financieren. In het overleg tussen Menzis en de Groninger gemeenten leren we hierover van elkaar. Hoe gaat het in gemeente X en wat zijn daar de resultaten? Ook rondom andere thema’s, zoals vroegsignalering, kunnen gemeenten elkaar inspireren en hun kennis delen.”
Korte lijnen
Hoe komt het dat de samenwerking zo goed verloopt? “Omdat de spelers elkaar kennen”, zeggen zowel Oostvogels als Van den Akker. Van den Akker: “We zien elkaar vaak in verschillende overlegstructuren. Het werkgebied van Menzis komt overeen met de provinciegrenzen en Menzis is ook uitvoerder van het Zorgkantoor.” “Die compactheid speelt zeker een rol”, zegt Oostvogels. “We zien dezelfde gezichten regelmatig terugkeren. Daardoor zijn de lijnen kort en weten we elkaar te vinden. We hebben allemaal hetzelfde urgentiebesef.” Volgens Van den Akker is bestuurlijk commitment ook een voorwaarde voor het succes. “Zowel de wethouders van de Groninger gemeenten als de bestuurder van Menzis zien de toegevoegde waarde en dragen het belang van de samenwerking uit.” In het Preventie Overleg Groningen uiten ook andere stakeholders zich positief over de samenwerking. Zoals de provincie Groningen. “Het is bijzonder dat ook de gedeputeerde zich hier sterk voor maakt”, aldus van Den Akker. “Juist omdat gezondheid en preventie maar heel beperkt een taak van de provincie is.”
Toch is het soms lastig om elkaars werelden en culturen goed te doorgronden. Oostvogels: “Een wethouder wil graag een gesprekspartner op niveau; dus een bestuurder. Terwijl dat in de praktijk vaak niet zo werkt, omdat onze organisatie anders is ingericht. Op onze beurt vinden wij het soms lastig dat er een onderscheid is tussen het ambtelijk en bestuurlijk niveau. Het is vaak even zoeken.” Volgens Van den Akker speelt Menzis een belangrijke rol in het contact tussen gemeenten en zorgaanbieders. “Menzis fungeert vaak als tussenpersoon. Zij kennen de zorgaanbieders, helpen hen een ingang bij gemeenten te geven en andersom. Die driehoek tussen zorgverzekeraars, gemeenten en zorgaanbieders werkt perfect. Ook zijn dankzij Suzanne de lijntjes naar andere zorgverzekeraars in Friesland en Drenthe snel gelegd.”
Resultaten
De goede samenwerking tussen de gemeenten en zorgverzekeraars laat zich ook zien in de resultaten. De eerder genoemde gecombineerde leefstijlinterventie is daarvan een voorbeeld. Maar ook op het gebied van de ggz werpt de samenwerking zijn vruchten af, vertel Van den Akker. “Wij
zijn trekkers van het Meerjarenprogramma psychisch kwetsbare personen (MJP). We hebben hiervoor als preventiecoalitie subsidie ontvangen van VWS en zijn hiermee de eerste preventiecoalitie die zich richt op psychisch kwetsbaren. Vanuit het MJP werken we aan herstelinitiatieven in de wijk (Samen voor Herstel), provinciale pilots als FACT Jeugd, en aan een aanpak voor wachttijden in de specialistische ggz.” Ook noemt hij de samenwerking in een provinciaal platform voor mantelzorgers waarbij gewerkt wordt aan betere en bereikbaardere respijtzorg. “En daarnaast werken gemeenten, Menzis en thuiszorgorganisaties samen aan betere netwerken in de wijk voor zorg aan ouderen.”
Dresseren van belangen
Welke tips zouden Van den Akker en Oostvogels collega’s in andere regio’s willen meegeven op het gebied van een succesvolle samenwerking? Volgens Oostvogels begint het bij het elkaar weten te vinden, open het gesprek aangaan. “Durf de stap te zetten om structureel met elkaar te gaan praten en dat te vertalen naar een werkagenda met speerpunten en ambities.” Ook noemt ze het ‘dresseren van elkaars belangen’. “Soms investeren wij ergens in, maar komen de baten elders terecht. Dat vergt af en toe wat creativiteit om dat met elkaar op te lossen.” Van den Akker: “Het is belangrijk om elkaars positie te begrijpen. Bij gemeenten is sprake van grote tekorten in het sociaal domein en telt elke euro. Bij Menzis beperken regels vaak waar ze wel of geen geld aan kunnen geven. Daar moet je een modus in vinden om te kijken wat er van beide kanten mogelijk is en hoe je samen een derde geldstroom via VWS of ZonMw aan kunt boren.” Ook is het vaak een hobbel om van een pilot tot een structurele aanpak te komen. “Daar proberen we continu aandacht voor te vragen, maar dat is af en toe lastig”, zegt Oostvogels. “Met elkaar proberen we dat soort dingen tijdig op te lossen. Dat blijft een leuke uitdaging.”