Bestaanszekerheid

We zien dat steeds meer inwoners moeite hebben om rond te komen. Het is onze taak als gemeenten om deze inwoners zekerheden te bieden in een onzekere wereld. We willen ons richten op maatwerk in bijzondere situaties. Daarvoor moet de landelijke basis op orde zijn en moet er een goede balans zijn tussen rijk en gemeenten. 

Om een menswaardig bestaan veilig te stellen, moeten er politiek fundamentele keuzes worden gemaakt. Basisvoorzieningen als zorg, onderwijs, wonen en kinderopvang moeten toegankelijk en betaalbaar zijn. Bijvoorbeeld door het verhogen van het sociaal minimum, en het vereenvoudigen en herzien van het (belasting- en toeslagen)stelsel en structurele bestaanszekerheid bieden aan mensen in een aangepaste werkomgeving. 

Ambities

We willen als gemeenten een stap naar voren zetten om te komen tot een strategische agenda met maatregelen voor het borgen van bestaanszekerheid de komende 10 jaar. Zodat iedereen weer rond kan komen en mee kan doen. Dat doen we graag samen met inwoners, publieke dienstverleners, maatschappelijke organisaties en de politiek. 

• Lees de Verklaring bestaanszekerheid (pdf, 569 kB) 

• Lees meer over onze inzet voor het borgen van bestaanszekerheid

Kansengelijkheid (jeugd en onderwijs)

We willen de meest kwetsbare gezinnen blijven helpen. Met de Hervormingsagenda Jeugd en het toekomstscenario Kind en Gezinsbescherming worden goede stappen gezet richting kansengelijkheid. Voor de continuïteit van de jeugdhulp is financiële zekerheid nodig vanaf 2026. Ook is op korte termijn inzicht nodig over hoe de afbakening van de reikwijdte van de Jeugdwet eruit gaat zien. 

Ook vragen we om onderwijshuisvesting als topprioriteit te benoemen. Het jaarlijkse tekort loopt op tot € 1,2 miljard. Een ondermaatse leeromgeving zorgt voor een lager leerrendement en hoger ziekteverzuim onder leraren. Er liggen diverse rapporten die klip-en-klaar zijn over het belang van goede onderwijshuisvesting voor de kansen van alle jongeren, zoals het Interdepartementaal Beleidsonderzoek Onderwijshuisvesting (pdf, 1.3 MB). 

Toekomst van de zorg 

Om het zorgstelsel toekomstbestendig te maken, moeten we nu keuzes maken die in brede zin bijdragen aan gezond leven en ouder worden. Demografische ontwikkelingen zoals dubbele vergrijzing, langer thuis wonen, en een krappe zorgarbeidsmarkt, zetten druk op de Wmo-ondersteuning vanuit gemeenten. Met het rijk willen we in een gezamenlijke agenda toewerken naar een passend kader voor de Wmo, als fundament van een houdbaar zorgstelsel. Daarbij horen structurele middelen voor versterking van preventie, publieke gezondheid en een sociale basis. Woningbouwprogrammering speelt ook een rol. Hiermee kan de overheid voorzien in huisvestingsmogelijkheden voor aandachtsgroepen. 

Asiel en migratie 

Gemeenten kunnen een bijdrage leveren aan een flexibel en effectief opvang- en migratiesysteem. Betrouwbaar rijksbeleid gericht op de lange termijn, wetgeving waarin de taken van gemeenten zijn vastgelegd, en voldoende middelen en capaciteit in de hele keten zijn daarvoor randvoorwaardelijk. Zo komen we tot een migratiesysteem dat kan rekenen op draagvlak in wijken, dorpen en steden, menswaardig is en zorgt voor goede integratie van nieuwkomers. Een systeem waarbij de basisvoorwaarden weer op orde zijn. 

Klimaat en energie

In de uitvoering van het Klimaatakkoord is samenwerking tussen gemeenten, rijk, provincies en waterschappen niet alleen kansrijk, maar ook noodzakelijk. Gemeenten nemen hun verantwoordelijkheid en gaan voorop in de uitvoering van de maatregelen uit het Klimaatakkoord. Daarbij moeten we steeds oog houden voor haalbaarheid en betaalbaarheid van deze ambitieuze doelen met een duidelijke en hanteerbare boodschap voor onze inwoners. Koersvast met een blik die verder richt dan 2030.

Woningbouw en inrichting Nederland

Gemeenten realiseren vanuit de visie voor een gebied of wijk nieuwe woningen, ze zorgen voor bereikbaarheid, het behoud en uitbreiden van natuur, het vinden van een plekje voor bedrijven en ondernemers. De fysieke ruimte in Nederland is schaars en de opgaven zijn groot. Overal verdienen mensen kansen en willen ze gezond oud worden; daarvoor is ruimte nodig waarover we in goed samenspel tussen overheden keuzes moeten maken. 

We vragen het rijk om te investeren in de versterking en verbetering van de hoofdstructuren, de noodzakelijke keuzes te maken op hoofdlijnen en hoofdstructuren en ervoor te zorgen dat de consequenties van deze keuzes te dragen zijn. Zodat gemeenten in staat zijn om de leefomgeving te verbeteren en noodzakelijke transities vorm te geven.

Uitvoeringsagenda Wonen

Samen met provincies, woningcorporaties, bouwers, ontwikkelaars, investeerders, makelaars en bij de woningbouw betrokken consumentenorganisaties willen we dat de uitvoering van de woningbouw sneller en efficiënter wordt. Daarvoor ondertekenden we met 11 andere partijen de Uitvoeringsagenda Wonen. 

Meer informatie

De informatie op deze pagina is op basis van resoluties die zijn aangenomen op de algemene ledenvergaderingen: ‘Formerende partijen, gebruik de kracht van lokaal bestuur!’ (1 december 2023), ‘Nieuw kabinet, gebruik en borg de kracht van het lokaal bestuur’ en de moties die hierop voortbouwen (24 mei 2024).

De inzet voor de kabinetsformatie ligt in het verlengde van de verenigingsstrategie en het langetermijnperspectief van de Denktank Nederland 2040 voor een krachtiger, groener en menselijker land.