Hoeveel geld individuele gemeenten uit het gemeentefonds krijgen, hangt af van de kenmerken en de belastingcapaciteit van de gemeenten. De rijksoverheid is verantwoordelijk voor het actueel houden van het verdeelstelsel.
Nieuws
Vraag en antwoord
-
Gemeenten krijgen jaarlijks veel geld van de rijksoverheid waarmee ze hun taken moeten bekostigen. Hierdoor ontstaat er een financiële verhouding tussen de gemeenten en de rijksoverheid. In essentie gaat het bij deze financiële verhouding om drie vraagstukken namelijk hoeveel geld krijgen de gemeenten (omvang), hoe wordt deze omvang over de gemeenten verdeeld (verdeling) en op welke manier komt het geld bij de gemeenten (uitkeringsstelsel)?
-
De herziening financiële verhouding verloopt langs 4 sporen. Dat hebben de fondsbeheerders in 2018 aan de Tweede Kamer laten weten. Deze sporen zijn:
- De herijking van de verdeling van het gemeentefonds
- Het uitkeringsstelsel
- Kennis en informatie-uitwisseling
- Herijking van het provinciefonds
De VNG richt zich uitsluitend op de eerste 3 sporen.
-
Sinds de herziening van de financiële verhoudingswet in 1997 is er veel veranderd. Gemeenten kregen in het sociaal en fysiek domein meer taken en ook maatschappelijke ontwikkelingen zijn doorgegaan. Steeds meer taken worden door gemeenten gezamenlijk opgepakt. Daarnaast spelen demografische ontwikkelingen een rol: de trek richting de economisch sterkere gebieden en van het platteland naar de steden. In regio’s waar sprake is van groei ontstaat druk op onder meer de woningmarkt, bereikbaarheid en milieu. In krimpregio’s gaat het juist om het in stand houden van voorzieningen. Die opgaven manifesteren zich op verschillende schaalniveaus.
De financiële verhouding moet bij deze ontwikkelingen aansluiten. Dit is voor het Rijk reden om de verdeling tegen het licht te houden.
Ook in het sociaal domein is aanleiding om de verdeling te herzien. Al bij de decentralisaties in 2015 werd verwacht dat dat na een aantal jaar nodig zou zijn. Inmiddels heeft onderzoek aangetoond dat er veel knelpunten zijn in de verdeling van de sociaal domein gelden. Onderzoeken naar de financiële resultaten van gemeenten in 2015 en 2016 versterkten dat beeld. Daarom hebben Rijk en gemeenten afgesproken om de verdeling van het gemeentefonds de komende jaren integraal te herzien. De invoering van de nieuwe verdeelmodellen in het gemeentefonds is voorzien voor 2022.
