Wet hergebruik van overheidsinformatie
Gemeenten waren op grond van de Wet hergebruik van overheidsinformatie (Who) reeds verplicht om op verzoek overheidsinformatie als open data beschikbaar te stellen voor hergebruik. De Who is nationale regelgeving waar de Europese regelgeving rondom hergebruik van overheidsinformatie wordt opgenomen. Met de laatste versie van de Open Data Richtlijn (Richtlijn 2019/1024/EU) is de Who gewijzigd en op 19 juni 2024 is de Wet implementatie Open data richtlijn in werking getreden.
Doel
De Wet implementatie Open data richtlijn heeft drie hoofdfuncties:
- Stimuleren van grensoverschrijdend hergebruik van overheidsinformatie,
- Helpen ontwikkelen van EU-brede goederen of diensten met behulp van overheidsinformatie, en
- Tegengaan van mededingingsverstoringen bij PSI-gerelateerde activiteiten.
Verder legitimeert de Richtlijn:
- de vaststelling van een Europese lijst van hoogwaardige datasets.
- het wegnemen van obstakels die in de weg staan aan hergebruik.
- het verduidelijken van de verhouding van de Open data Richtlijn tot andere regelgeving, zoals de AVG (Verordening (EU) 2016/679) en Richtlijnen over de bescherming van databanken (Richtlijn 96/9/EG), over de toegang van het publiek tot milieu-informatie (Richtlijn 2003/4/EG) en de Inspire Richtlijn, die een infrastructuur opricht voor ruimtelijke informatie in de EU (Richtlijn 2007/2/EG).
Onderdeel van deze richtlijn is daarmee ook de HVD-uitvoeringsverordening (2023/138/EU) met de Europese High Value Datalijst (EU HVD) of wel Europese lijst van hoogwaardige datasets. Deze verordening is per 9 juni 2024 in werking getreden en legt verplichtingen op aan overheden ten aanzien van het publiceren van data via APIs en bulk download. Het betreft data die gecategoriseerd is in zes thema's’:
- Geospatiale data
- Aardobservatie en milieu
- meteorologische data
- Statistiek
- Bedrijfsinformatie
- Mobiliteit
Impact voor gemeenten
Impact open datarichtlijn
In aanloop naar de inwerkingtreding van de Wet implementatie Open data richtlijn is een impactanalyse uitgevoerd naar de laatste versie van de Who, het gebruik op dat moment en de impact van de verwachte wijzigingen. De resultaten hiervan zijn hier terug te lezen: VNG Realisatie rapport.
Impact HVD-uitvoeringsverordening
Specifiek voor de verplichtingen voortvloeiend uit de uitvoeringsverordening EU HVD heeft het team impactanalyse van VNG het verzoek van het Ministerie van Binnenlandse Zaken ontvangen om een impactanalyse hier op uit te voeren. De eerste stap was een inventarisatie om vast te stellen voor welke datasets we als gemeenten als dataprovider verantwoordelijk zijn. Uit deze inventarisatie is gebleken dat, op basis van huidige inzichten, de gemeenten geen dataprovider zijn en daarmee geen aanvullende taken krijgen. Ook niet in de aanlevering van de gegevens aan bijvoorbeeld CBS of Kadaster die wel als dataprovider zijn aangemerkt. Deze conclusie wordt gedeeld door het Ministerie. Deze conclusie geldt voor 5 van de 6 themas. Voor de gemeentelijke verplichtingen onder het thema Aardobservatie en milieu wordt nog nader onderzoek gedaan door Geonovum.
Wat is er nieuw?
Ten opzichte van de vorige versie van de Who zijn de in grote lijnen de volgende zaken veranderd:
- reikwijdte wordt uitgebreid tot groter deel van de overheid, nu ook (gedeeltelijk) van toepassing op:
- overheidsondernemingen (bijv. NS)
- publiek gefinancierde onderzoeksorganisaties (bijv. TNO, universiteiten)
- nieuwe regels over de beschikbaarheid van dynamische gegevens; (bijv. sensordata, OV-reisdata)
- nieuwe regels over de beschikbaarheid van ‘specifieke hoogwaardige datasets’;
- verdere inperking van:
- nieuwe vormen van exclusieve regelingen/dataovereenkomsten;
- kosten die in rekening kunnen worden gebracht voor hergebruik
Toepassing en ondersteuning
Handleiding
Om ondersteuning te bieden aan de uitvoering van de wet is een nieuwe handleiding en checklist opgesteld in samenwerking met BZK, NA, KED, IPO en UvW. Deze wordt momenteel gereviewed De definitieve versie wordt deze zomer verwacht. Voor wie niet kan wachten is de conceptversie hier terug te vinden:
Inkoopvoorwaarden
Verder worden met oog op eigenaarschap van de data en het auteursrecht zowel de VNG algemene inkoopvoorwaarden als de Gibit tegen het licht gehouden en geactualiseerd op deze wet.
Kennisdeling
Tijdens de weken van GRIP op informatie wordt de laatste info gedeeld.De meest recente info is terug te zien op het videoverslag van de meetup Open Data van het kennisnetwerk data en samenleving:
Contact
Voor vragen kun je contact opnemen met Sander Bakker , 06 39 85 41 41 of mail sander.bakker@vng.nl.