Gemeenten Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel betrokken een ervaringsdeskundige ouder bij hun hersteloperatie. Samen zetten ze het hulpteam toeslagen op. We gingen in gesprek met ervaringsdeskundige Anoeska de Vries die door haar eigen achtergrond intussen al een groot aantal andere gedupeerde ouders overhaalde om zich te laten helpen. Dat ging niet altijd even makkelijk.

Jaartal

2023

Gemeente

De Vries maakte voor het eerst kennis met haar gemeente toen ze als gedupeerde ouder zelf een hulpvraag had. “De gemeente wist eerst echt niet hoe ze mij en andere gedupeerde ouders konden bereiken.” De Vries legde hen daarom aan de hand van haar eigen ervaringen uit hoe ze ouders het beste konden benaderen. “Daar gingen veel gesprekken aan vooraf, totdat de gemeente zich realiseerde dat het echt allemaal laagdrempeliger moest.” De Vries werd vervolgens ook betrokken bij de opzet van het hulpteam. “Zij stelden mij aan via welzijnsorganisatie Kearn. Er heerste destijds onder de gedupeerde ouders veel wantrouwen tegen de gemeente, dus het was beter om mijn rol daar onder te brengen.”

Laagdrempelig

Samen met een collega ging De Vries - nu ruim een jaar geleden - van start met het hulpteam. Ze constateerden dat het aantal gedupeerden met een hulpvraag (zes in Achtkarspelen en één in Tytsjerksteradiel) niet kon kloppen met de realiteit. Dat moesten er veel meer zijn. Ze vroegen daarom de Belastingdienst opnieuw om een actuele lijst met gegevens van gedupeerden en gingen daarmee aan de slag. “We bedachten een manier om laagdrempelig met deze ouders in contact te komen”, vertelt De Vries. “We gingen persoonlijk bij iedereen langs.” Dat was nog een hele klus, want er stonden intussen wel 100 personen op de lijst. De Vries en haar collega’s namen voor ieder gesprek een bloemenbon, een folder van het hulpteam én een brief van de gemeente mee.

Friese trots

De bloemenbon opende wel de deuren, maar niet meteen de harten van de ouders. Voor De Vries was de aarzeling van de andere gedupeerde ouders heel herkenbaar. “Hier in Friesland melden ouders zich niet zomaar. We zijn een trots volk en onze zelfredzaamheid is een van onze kernwaarden.” Ook bemerkten de Vries en haar collega veel schaamte bij de ouders. “We probeerden dat te doorbreken met een vertrouwd gezicht, waardoor hopelijk meer mensen zich durfden te melden.”

De Vries herinnert zich veel bijzondere ontmoetingen. “Er had zich een man met een hulpvraag gemeld. Hij wilde meer weten over de integrale beoordeling.” De Vries bood een luisterend oor. “Plotseling sloeg hij hard met zijn vuist op de tafel: ‘Je bent toch niet van de gemeente hè?’” De Vries legde uit dat ze juist uit eenzelfde situatie was gekomen. Dat opende het gesprek. 

Beschilderde bus

De Vries probeert het wantrouwen van ouders weg te nemen door te luisteren. Of ze dat ook bij kinderen doet? Haar ogen beginnen te stralen: “We hebben hier bij Kearn een prachtig beschilderde bus als Mobiele Ontmoetingsplaats. Daarmee rijden onze jongerenwerkers langs middelbare scholen.” Binnenkort stap ik ook een paar middagen in bij de bus. Om juist ook die jongeren te bereiken. Want misschien hebben zij intussen ook al een brief over de kindregeling gehad.” Ze denkt dat er ook ouders zijn die uit schaamte deze brief voor hun kinderen achterhouden. “Dat begrijp ik wel”, zegt ze. “Ik heb het ook jarenlang verborgen gehouden voor mijn eigen kinderen. Juist doordat ik dit met andere ouders kan delen, durven zij het eerder aan hun kinderen te vertellen.”

Herstel en vertrouwen

De Vries pleit ervoor dat de 3 noordelijke provincies samen één lijn trekken. “Over wat we vergoeden bijvoorbeeld, en over hoe we omgaan met ‘lijstjes’.” Samen met de buurtwerkers blijft ze gemotiveerd de ouders bezoeken. “Het begint nu echt te lopen. Ouders durven met kleine vragen te komen. Het schept echt een band dat ik een lotgenoot ben.” Het herstelproces heeft volgens De Vries nog een lange adem nodig. “Ik zie op Facebook dat het wantrouwen tegen de overheid nog zó groot is.” De Vries probeert met het hulpteam ouders over te halen om hulp te vragen. “Het heeft veel tijd nodig om het verloren vertrouwen terug te winnen.” De Vries denkt dat zo lang gedupeerden niet volledig gecompenseerd zijn, er geen volledig herstel mogelijk is.  De Vries laat haar ouders zeker niet los. “Ik blijf hen volgen, totdat zij zelf aangeven dat ze zelfstandig verder kunnen. Dat is de eigen regie die we ouders proberen bij te brengen.”