Kunst kan helend werken bij traumaverwerking. Maar werkt dat ook bij jongeren? In Utrecht namen 2 jongeren uit de kindregeling zelf contact op met het idee voor een kunstwerk in de vorm van een muurschildering en pitchten hun plan bij het buurtteam Utrecht. In gesprek met Alex Olieman over hoe dat verliep en wat het kunstproject de jongeren heeft gebracht.
Jaartal
2024Gemeente
Vol bewondering luisterde Alex naar het idee van de 2 jongeren. “Deze zussen hadden niet alleen een fantastisch idee, ze hadden het ook al helemaal uitgewerkt. Helemaal uitgelegd hoe en waarom en ook nog wie ze erbij wilden betrekken.” De jongeren wilden graag een muurschildering maken, samen met de Utrechtse kunstenaar JanisDeMan, vooral actief binnen de stad Utrecht.
Een stem geven
De zussen wilden dit kunstwerk maken voor alle kinderen en jongeren die in armoede zijn opgegroeid door het toeslagenschandaal en daar nog steeds middenin zitten. Alex vertelt: “Ze vertrouwden me toe dat ze met dit kunstwerk de jongeren in dit verhaal een stem willen geven. De oudste zus legde me uit: ‘Dit heeft zoveel impact gehad omdat je de stress van je ouders steeds bij je draagt. Wij denken echt dat de invloed daarvan op ons leven wordt onderschat’.”
Aanpak
De jongeren vroegen om financiële ondersteuning voor het verder uitwerken van hun voorstel. Alex vertelt: “Dat vonden wij goed passen binnen de brede ondersteuning. De zussen hebben toen meteen contact gezocht met Stichting Unchain the tigers die vanuit hun stichting allerlei initiatieven starten voor verbinding in de stad Utrecht.”
Deze stichting begeleidt de jongeren, samen met iemand van Stichting Lotgenotencontact. Alex fungeert eigenlijk als regisseur en houdt (financieel) toezicht. “En ze komen bij mij voor de moeilijke vragen”, lacht hij.
Juiste plek
Alex heeft de zussen en JanisDeMan gekoppeld aan de buurtregisseurs. “De jongeren hebben samen met de kunstenaar nagedacht over een goede locatie voor de muurschildering. Samen met de buurtregisseurs kijken ze of het zou passen in de buurt. Wat zouden de buurtbewoners ervan vinden, hoe kunnen we een buurtonderzoek houden. Eigenlijk faciliteren wij vooral, ook bijvoorbeeld met de aanvraag voor een vergunning van de gemeente.”
Het vinden van de plek bleek minder moeilijk dan het vinden van de jongeren die ook bij het project wilden betrekken. “Er is echt wel een behoorlijke groep die hierbij zou kunnen aansluiten, maar probeer hen eens te vinden. We mogen alleen adverteren op de website van het buurtteam en hoe zorg je dat jongeren daar terecht komen?” Alex merkt dat het toch vaak van mond-tot-mond wordt gedeeld.
Doel behaald
Bij de eerste 2 workshops waren 6 en 7 jongeren aanwezig. “Dat aantal valt misschien tegen, maar toch is het doel al behaald. Namelijk dat er een monument komt voor deze jongeren! Het gaat bij dit project niet om absolute aantallen.” De zussen legden hem ook uit: ‘We hopen dat het kunstwerk hoop uitstraalt én dat het weergeeft wat jongeren hebben moeten doorstaan of soms - in een net andere situatie - nog steeds moeten doorstaan. Eigenlijk willen we dat het werk de stem van de jongeren weergeeft.’
Alex deelt het met trots: “De meiden vertelden me vorige week nog: ‘Het meewerken aan het kunstwerk heeft ons heel veel gebracht. We hebben nu ook andere jongeren leren kennen’. De jongeren zitten met elkaar in een groep en we horen terug dat ze heel veel hebben geleerd hebben over de toeslagenaffaire en ervaringen met elkaar hebben gedeeld.”
Creatief proces
Inmiddels is er een passende muur gevonden waarop het kunstwerk kan worden gemaakt en kunnen het buurtonderzoek en de vergunningsaanvraag worden gestart. “De jongeren zijn in de workshops bezig met het creatieve oefenproces: wat kan er allemaal, welk ontwerp wordt gekozen en ze oefenen met graffiti spuiten.” Op de uiteindelijke muur zal JanisDeMan zelf de graffiti van het gezamenlijk ontwerp aanbrengen. Dit duurt ongeveer 3 tot 4 werkdagen en de 2 zussen zullen er zelf ook bij zijn. Het is de planning om het monument kort na de zomervakantie af te hebben.
Alex hoopt dat het lukt om hieraan een officieel tintje te geven en de wethouder het kunstwerk te laten openen. “De jongeren zijn er toch heel trots op dat er nu een monument komt voor alle kinderen en jongeren vanuit de kindregeling. Omdat ze zo kunnen laten zien dat ze ook zelf werken aan hun eigen herstel. Of zoals de zussen steeds benadrukken: ‘Het was heel fijn om te merken dat we niet de enige zijn die hiermee worstelen. Het is dus normaal dat het soms wel jaren duurt om die stress uit je lijf te krijgen, en misschien lukt dat wel nooit helemaal. Maar dit kunstwerk geeft de jongeren een stem en straalt hoop uit’.”