Gemeenten moeten verduurzamen en fossiele energiebronnen inruilen. Het huidige elektriciteitsnet heeft echter zijn maximale capaciteit bereikt (netcongestie). Dit belemmert naast de verduurzaming, ook de economische ontwikkeling van gemeenten omdat er geen ruimte is voor nieuwe grootverbruikers. 

Gemeente Den Haag en netbeheerder Stedin ontwikkelen daarom Slim Strandnet, en werken zo aan:

1) Slimme software om lokale opwek en lokaal gebruik slim op elkaar af te stemmen. Zo wordt het publieke elektriciteitsnet minder belast. Deze software is open source, zodat andere gemeenten en initiatieven ook een slim lokaal energienet kunnen bouwen.

2) Een unieke samenwerking tussen gemeente, ondernemers en inwoners om afspraken te maken om energie met elkaar te delen. Hierbij loopt gemeente Den Haag vooruit op nieuwe Europese richtlijnen voor energiegemeenschappen.

3) Een fysieke infrastructuur (stroomkabels en glasvezelkabels) en een batterij om de lokale uitwisseling van energie mogelijk te maken en energie tijdelijk op te slaan, bijvoorbeeld als de zon flink schijnt, maar er even geen vraag naar energie is.

Succesvol

In Slim Strandnet wordt succesvol elektriciteit uitgewisseld tussen de (gemeentelijke) havenbediencentrale, het evenemententerrein en het beachstadion op het strand, lokale strandtentondernemers en zonnepanelen op kiosken op de boulevard. Een grote batterij maakt het mogelijk om een overschot aan zonne-energie tijdelijk op te slaan.  

Deze samenwerking en energie-uitwisseling is een complex samenspel van verschillende belanghebbenden: de gemeente, de netbeheerder en de ondernemers. Dit is gelukt dankzij creativiteit en vindingrijkheid omdat de huidige wet- en regelgeving nog weinig experimenteerruimte biedt.

De slimme software wordt succesvol gebruikt. Zo kan met de software het energiegebruik worden gestuurd op kosten en duurzaamheid. Ook geeft het een helder overzicht van wat de verschillende deelnemers aan energie hebben gebruikt en opgewekt. De slimme software is bovendien aangesloten op de landelijke marktplaats ‘GOPACS’ waarmee netbeheerders de belasting van het landelijke elektriciteitsnet beheren. Daarmee draagt het Slim Strandnet nog meer bij aan het oplossen van de landelijke problematiek.

Waardevol

Niet alleen de gemeente, maar ook lokale strandpaviljoens en andere ondernemers willen graag verduurzamen maar hebben vanwege netcongestie beperkte mogelijkheden. Dit vraagstuk speelt door heel het land. Slim Strandnet helpt om dit probleem op te lossen.

Door de oprichting van een energiegemeenschap maakt Slim Strandnet het voor de gebruikers mogelijk om zelf de toekomst van hun lokale elektriciteitsnet vorm te geven. Bovendien besluiten ze bijvoorbeeld ook over wat er moet gebeuren met de financiële opbrengsten uit het strandnet. Eind 2024 zijn deze opbrengsten, als onderdeel van een proef, teruggegeven aan de wijk via een donatie aan de voedselbank.

De gemeente Den Haag ontwikkelt dit systeem niet alleen voor Scheveningen, maar ook om de opgedane kennis actief te delen en inwoners te betrekken bij het energievraagstuk. Hiervoor zijn verschillende activiteiten ondernomen. Van rondleidingen tot evenementen en workshops om dit thema zo vanuit verschillende invalshoeken te belichten.

Duurzaam

Het Slim Strandnet is vanzelfsprekend gericht op duurzaamheid en sluit aan op de Global Goals 7 en 11 door het ontwikkelen van een duurzaam en toekomstbestendig energiesysteem. Daarnaast stimuleert het economische groei door meer flexibiliteit in het energienetwerk te creëren waardoor, naast nieuwe aansluitingen, ook nieuwe verdienmodellen mogelijk worden. De gemeente bouwt hier samen met Stedin en lokale gebruikers de spelregels voor, via de energiegemeenschap.

Ook is er specifieke aandacht voor de leefomgeving en ecologie. Zo wordt de bewustwording rond verantwoorde consumptie van energie vergroot door real-time inzicht in energieverbruik. Ook is de fysieke infrastructuur ontworpen zodat deze past in de leefomgeving. Het stroomaansluitpunt voor evenementen, onderdeel van Slim Strandnet, is bijvoorbeeld geïntegreerd in het duin- en strandlandschap.

Via de energiegemeenschap heeft de diverse groep gebruikers eigen zeggenschap over de toekomst van het Slim Strandnet. De gemeenschap in een vroeg stadium actief betrokken bij de verdere planvorming van het netwerk.

Herbruikbaar

De slimme software is open source, zodat iedereen ermee kan werken. Het is daarmee herbruikbaar voor andere gemeenten of andere relevante partijen. Daarnaast is bij de fysieke infrastructuur (zoals de stroomkabels en het transformatorstation) rekening gehouden met de eisen die netbeheerders aan aansluitingen stellen.

Via de nauwe samenwerking met Stedin kunnen bewezen innovaties uit Slim Strandnet worden opgeschaald naar andere laagspanningsnetten in Nederland.

Met verschillende publicaties en promotieactiviteiten wordt gewerkt aan bekendheid van het project en aan het brengen en halen van geleerde lessen. Zo zijn er al een groot aantal delegaties ontvangen die presentaties en rondleidingen krijgen. Ook publiceert de gemeente via eigen kanalen belangrijke updates, en is er ook regionale en landelijke (media)aandacht.  

Via de EU missie “100 klimaatneutrale en slimme steden” wordt ook internationaal samengewerkt om financiële en juridische barrières te doorbreken.

Winnen

De energietransitie is een grote opgave voor alle gemeenten en netcongestie is bovendien een acuut (landelijk) probleem.

Slim Strandnet laat zien hoe een slim energiesysteem energie flexibel lokaal kan delen om het landelijke energienet te ontlasten. Dit gebeurt met open source technologieën en open standaarden zodat andere gemeenten dit kunnen hergebruiken.

Dit doet de gemeente niet alleen, maar in een energiegemeenschap met lokale strandtentondernemers, wat de impact ook op lokaal niveau duurzaam en waardevol maakt.  

Datum start    

April 2022

Toelichting datum eind   

Het Slim Strandnet ontwikkelt zich nog steeds verder. De havenbediencentrale is in april 2022 als eerste gebruiker aangesloten. In oktober 2024 zijn ook de eerste niet-gemeentelijke gebruikers aangesloten, twee strandpaviljoens. Ook het energiemanagementsysteem, dat vraag en aanbod van energie tussen de verschillende assets balanceert, wordt verder ontwikkeld. Daarnaast wordt ook een energiecoöperatie opgericht. Het doel is dat het Slim Strandnet vanaf eind 2025 zelfstandig operationeel is. 

Dit praktijkvoorbeeld was een van de kanshebbers voor #GemeenteDelers 2025.