Desinformatie, online opruiing en bedreiging kunnen leiden tot verstoring van de openbare orde en veiligheid. Gemeenten willen dit voorkomen door op verantwoorde wijze online te monitoren. Daarbij hebben ze behoefte aan duidelijke juridische kaders. Dit laat helaas nog wel enige tijd op zich wachten. Wat nu?
Ondanks maatschappelijke noodzaak en bestuurlijke behoeften is er op dit moment geen wettelijke basis voor het monitoren van online activiteiten. De bevoegdheden voor het lokaal gezag zijn vaak niet duidelijk. De minister van BZK heeft toegezegd om samen met de minister van J en V een juridisch kader op te stellen en met de VNG een handreiking te maken voor online monitoring. Het gebrek aan een expliciete juridische basis betekent echter niet dat er niets mag. Afgelopen week kwamen er handreikingen uit om ambtenaren en bestuurders verder op weg te helpen.
Signalering- en handhavingsmogelijkheden
Welke interventies kunnen gemeenten toepassen als ze te maken hebben met een online aangejaagde ordeverstoring? Zijn ze wel veilig en juridisch verantwoord? Om gemeenten een beeld te geven van welke signalering- en handhavingsmogelijkheden er nu zijn, publiceerde Noord Holland Samen Veilig een interventiekaart op basis van onderzoek van het lectoraat Cybersafety van NHL Stenden. Daarnaast kwam uit een online sessie met onder andere advocaten Cees van de Sanden en Heleen Peters een checklist met juridische afwegingen voor online monitoring. Hiermee kunnen gemeenten sneller handelen bij concrete incidenten.
Omgaan met desinformatie
In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen komt het ministerie van BZK met een handreiking over desinformatie. Deze handreiking geeft ambtenaren en bestuurders juridische en praktische tips om de impact van desinformatie te verminderen en geeft aan wat gemeenten kunnen doen als ze ermee te maken krijgen.
Meer informatie
- Interventiekaart Aanpak online aangejaagde openbare ordeverstoringen (pdf, 223 kB, NH - SV)
- Download hier de Factsheet Black Box met daarin de juridische overwegingen over gemeentelijke online monitoring (NH - SV)
- Handreiking omgaan met desinformatie (rijksoverheid)