In het Klimaatakkoord is afgesproken dat Nederland in 2050 van het aardgas af is. De Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie (Wgiw) geeft gemeenten de bevoegdheden die nodig zijn om hierin de regie te pakken. Het Besluit gemeentelijke instrumenten warmtetransitie (Bgiw) is een uitwerking van het wetsvoorstel.
Status
De Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie is op 23 april 2024 aangenomen in de Tweede Kamer. De Wgiw is pas definitief als de Eerste Kamer ermee heeft ingestemd, en de wet is gepubliceerd in de Staatscourant. Het onderliggende Besluit gemeentelijke instrumenten warmtetransitie moet nog worden voorgelegd aan de Raad van State en het parlement.
Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie (Wgiw)
Het wetsvoorstel biedt kaders en bevoegdheden voor gemeenten:
- Met de wet krijgen gemeenten een aanwijsbevoegdheid: de mogelijkheid gebieden aan te wijzen die voor een bepaalde datum overgaan op een duurzaam alternatief voor aardgas. Dit leggen zij vast in het omgevingsplan. Dat geeft inwoners, bedrijven, maatschappelijke instellingen, verhuurders en netbeheerders duidelijkheid over het tijdspad.
- De wet geeft de kaders voor de uitvoering door gemeenten. Zo moet de gemeente rekening houden met de betaalbaarheid van de aanpak en moet participatie hebben plaatsgevonden. Ook moet er een redelijke termijn zitten tussen het aanwijzen van een gebied en het daadwerkelijk overgaan op de duurzame warmtebron. De richtlijn hiervoor is 8 jaar.
- De aanwijsbevoegdheid is als slotstuk van het proces noodzakelijk, omdat er grote maatschappelijke kosten kleven aan het in stand houden van 1 of meerdere aansluitingen in een wijk of buurt.
- Bewoners en gebouweigenaren blijven de optie houden om zelf te bepalen hoe zij de warmte in hun gebouw op een andere duurzame manier regelen. Zij zijn niet verplicht om de voorkeursoptie van de gemeente te volgen.
Ook zorgt de wet voor een zorgvuldig juridisch kader: het warmteprogramma krijgt een juridische status onder de Omgevingswet. Gemeenten worden verplicht om elke 5 jaar het warmteprogramma (voorheen transitievisie warmte) te herijken. Ook kan het rijk specifieke instructieregels stellen voor de inhoud van dit programma. Lees meer over het warmteprogramma
De beoogde datum van inwerkingtreding van de wet is 1 januari 2025. Deze datum kan op basis van het besluitvormingsproces nog wijzigen.
Besluit gemeentelijk instrumenten warmtetransitie (Bgiw)
Dit besluit vult de bevoegdheid voor gemeenten, om regels te stellen die nodig zijn voor de transitie van aardgas naar duurzame warmtealternatieven, verder in. Het besluit legt onder andere de vereisten van het warmteprogramma en onderbouwing van de wijziging van het omgevingsplan vast.
Inzet van de VNG
De VNG vertegenwoordigt de belangen van gemeenten bij de ontwikkeling van het wetsvoorstel en de nadere uitwerking hiervan in het besluit. Lees onze reacties: