NB Deze pagina is niet actueel. Zie de Vragen en antwoorden op de pagina Intelligente lockdown.
Belastingen voor ondernemers en inwoners
-
Zowel de ontvanger (invorderingsambtenaar) als het college heeft deze bevoegdheid. In feite geldt hier hetzelfde als bij het vaststellen van de beleidsregels inzake de leidraad invordering. Een standaardregeling voor uitstel van betaling is ook een algemene instructie waarbij de voorkeur van de VNG uitgaat naar een besluit door het college. Zie voor meer informatie de toelichting op onze leidraad invordering op www.decentraleregelgeving.nl.
Besluitvorming en bevoegdheden
-
Nee, een noodverordening van de voorzitter van de veiligheidsregio wordt niet bekrachtigd door de gemeenteraad.
Het vervallen van een noodverordening als hij niet door de gemeenteraad wordt bekrachtigd (artikel 176, derde lid, van de Gemeentewet) gebeurt bij een noodverordening die is vastgesteld door de burgemeester, niet bij een noodverordening die op grond van artikel 39 van de Wet veiligheidsregio’s is vastgesteld door de voorzitter van de veiligheidsregio. Dat volgt eigenlijk al uit het systeem van de Wet veiligheidsregio’s: het gaat immers om een bovenlokale aanpak. Uit artikel 39 van de Wet veiligheidsregio’s volgt dat artikel 176, derde tot en met zesde lid, van de Gemeentewet niet van toepassing is op een noodverordening van de voorzitter.
Wel wordt er (na afloop van de crisis) verantwoording afgelegd aan de gemeenteraad. Zie daarvoor artikel 40 van de Wet veiligheidsregio’s. De voorzitter brengt, in overeenstemming met de burgemeesters uit het regionaal beleidsteam, verslag uit over zijn besluiten en het verloop van de gebeurtenissen. In dat verslag staat ook of een burgemeester aantekening heeft laten maken van zijn eventuele bezwaren tegen besluiten van de voorzitter. Dat verslag gaat naar de gemeenteraden.
Door de raden gestelde vragen worden door de voorzitter schriftelijk beantwoord, weer in overeenstemming met de burgemeesters uit het regionaal beleidsteam. Op verzoek van een gemeenteraad geeft de voorzitter de desbetreffende gemeenteraad mondeling inlichtingen. Een afschrift van dat verzoek gaat naar de commissaris van de Koning. Er is geen institutionele relatie tussen de voorzitter van de veiligheidsregio en de gemeenteraad. De raad kan besluiten zijn oordeel over het besluit ter kennis te brengen van de minister, via de commissaris van de Koning.
-
Het VNG Jaarcongres in West-Friesland wordt uitgesteld naar 2021. De Algemene ledenvergadering (ALV) gaat wél door. De VNG maakt binnen enkele weken bekend in welke vorm en op welke datum dit zal zijn.
-
Vanwege de corono-maatregelen kan in veel gevallen niet meer worden voldaan aan het vereiste van fysieke aanwezigheid van raadsleden. Het ministerie stuurt een Spoedwet voor advies naar de Raad van State en de verwachting is dat de wet snel in werking zal treden.
Met deze tijdelijke noodoplossing, tot de maatregelen rondom corona zijn opgeschort, is er duidelijkheid over hoe gemeenten moeten omgaan met besluiten die écht geen uitstel dulden. Ook voor de continuïteit van het bestuur en de rechtmatigheid van de besluitvorming is dat belangrijk.
Een fysieke vergadering blijft overigens nog steeds mogelijk, mits afstand van 1,5 meter wordt gehouden. Dit kan omdat een raadsvergadering niet onder het verbod tot het organiseren van evenementen valt. Veel gemeenten zullen echter de voorkeur geven aan een vergadering in een virtuele omgeving.
-
Als de beslistermijn verstrijkt, kunnen gemeenten te maken krijgen met positieve beschikkingen van rechtswege (lex positivo silencio / paragraaf 4.1.3.3 Awb). Paragraaf 4.1.3.3 Awb is alleen van toepassing indien dit bij wettelijk voorschrift is bepaald. Dit is bijvoorbeeld bij artikel 3.9 Wabo (omgevingsvergunning voor bouwen) grotendeels het geval.
Door een beroep op artikel 4:15 lid 2 onder c Awb kunnen eventuele problemen met positieve beschikkingen van rechtswege bij niet tijdig beslissen worden ondervangen. De termijn voor het geven van een beschikking wordt van rechtswege opgeschort zolang het bestuursorgaan door overmacht niet in staat is een beschikking te geven (artikel 4:15, lid 2 onder c Awb).
Door corona kunnen gemeenten inderdaad in een situatie van overmacht komen. Het is dan nog wel noodzakelijk dat het bestuursorgaan voor het verstrijken van de beslistermijn aan de aanvrager mededeelt dat de beslistermijn is opgeschort, alsmede binnen welke termijn de beschikking wel tegemoet kan worden gezien (artikel 4:15 lid 3 Awb).
Het is aan gemeenten zelf om te bepalen of er daadwerkelijk sprake is van een situatie van overmacht.
-
Ontwerpbestemmingsplannen moeten zowel digitaal als fysiek ter inzage worden gelegd. Gelet op de jurisprudentie wordt strak de hand gehouden aan de verplichting van de terinzagelegging.
De Afdeling bestuursrechtspraak heeft daarbij al eens geoordeeld dat het slechts digitaal ter beschikking stellen van een ontwerpbestemmingsplan tot vernietiging van het bestemmingsplan leidt. Reden daarvoor was dat de elektronische beschikbaarstelling als bedoeld in de Wro een aanvullende regeling is ten opzichte van de regeling voor de fysieke terinzagelegging in de Awb. Er kan dus niet zonder meer aan fysieke terinzagelegging voorbij worden gegaan.
Weliswaar is op dit moment sprake van een uitzonderlijke (overmacht)situatie, maar op voorhand staat niet vast dat de bestuursrechter in een geval waarbij in het geheel geen fysieke terinzagelegging heeft plaatsgevonden, voorbij zal gaan aan een gebrek bij de terinzagelegging.
Gelet op het voorgaande kan ervoor worden gekozen voorlopig te wachten met de terinzagelegging van het ontwerpbestemmingsplan. Nadat de maatregelen rondom het coronavirus zijn opgeheven of versoepeld en het gemeentehuis weer open kan worden gesteld, kan het ontwerpbestemmingsplan ter inzage worden gelegd.Een alternatieve optie is om het naast de digitale terinzagelegging mogelijk te maken dat betrokkenen desgevraagd een kopie van (een deel van) het ontwerpbestemmingsplan thuis ontvangen om daarop een zienswijze te kunnen geven. Het gebrek aan fysiek terinzagelegging wordt daarmee mogelijk ondervangen.
-
In geval van de preventie en bestrijding van een epidemie van een infectieziekte, zoals het Coronavirus (COVID-19), spelen 2 wetten een belangrijke rol:
- de Wet publieke gezondheid (Wpg)
- de Wet op de veiligheidsregio’s (Wvr)
1. De bevoegdheden van de minister van Medische Zorg en Sport
Artikel 7 lid 1 Wpg regelt dat de Minister van Medische Zorg de leiding heeft bij de bestrijding van een infectieziekte uit groep A, zoals het Coronavirus. De Minister kan de voorzitters van de veiligheidsregio opdragen hoe de bestrijding ter hand te nemen en gelasten de door hem besloten maatregelen uit te voeren. De Minister kan dat doen via een aanwijzingsbesluit aan de voorzitters van de veiligheidsregio’s.
Op 12 maart 2020 heeft het kabinet besloten dat alle evenementen met meer dan 100 personen in heel Nederland in de periode van 13 maart tot en met 31 maart 2020 worden afgelast. Dat geldt ook voor publieke locaties zoals musea, concertzalen, theater en sportclubs en sportwedstrijden. De minister van Medische Zorg heeft mede namens de minister voor Justitie en Veiligheid een aanwijzing gegeven aan de voorzitters van de veiligheidsregio’s om hun bevoegdheden op het terrein van openbare orde en veiligheid in te zetten om de verdere verspreiding van COVID-19 tegen te gaan.
Op 15 maart 2020 heeft het kabinet aanvullende maatregelen bekendgemaakt. De al genomen maatregelen zijn verlengd tot 6 april 2020. Daarnaast is opdracht gegeven om met ingang van 15 maart 2020 om 18.00 uur eet- en drinkgelegenheden, sport- en fitnessclubs, sauna’s, seksinrichtingen en coffeeshops te sluiten. Uitgezonderd van deze opdracht zijn hotels, thuisbezorgde maaltijden en catering.
2. De bevoegdheden van de voorzitter van een veiligheidsregio
Op grond van artikel 6 lid 4 Wpg draagt de voorzitter van de veiligheidsregio zorg voor de bestrijding van een epidemie van een infectieziekte uit groep A. De Wpg kent hem, bij uitsluiting van andere bestuursorganen, verschillende bevoegdheden toe. De voorzitter kan bijvoorbeeld in het geval van een besmetting waarbij ernstig gevaar dreigt voor de volksgezondheid, gebouwen of terreinen dan wel gedeelten daarvan sluiten (artikel 47 Wpg).
De voorzitter kan ook andere maatregelen treffen, op grond van de Wvr. Zie artikel 39 Wvr. De voorzitter kan in geval van een ramp of crisis van meer dan plaatselijke betekenis, of van ernstige vrees voor het ontstaan daarvan, bij uitsluiting toepassing geven aan de (nood)bevoegdheden van burgemeesters ter handhaving van de openbare orde.
De verspreiding van het coronavirus is aan te merken als een ramp en/of als een crisis in de zin van artikel 1 Wvr.
Het is daarnaast ook duidelijk dat het gaat om een ramp en/of crisis van ‘meer dan plaatselijke betekenis’. De aanpak van het coronavirus vraagt immers om maatregelen die de gemeentegrenzen overstijgen.
In deze situatie schaalt de voorzitter door het bijeenroepen van een regionaal beleidsteam op naar de Gecoördineerde Regionale Incidentbestrijdings Procedure van het type 4 (GRIP4). Binnen deze procedure is geregeld hoe de coördinatie tussen hulpverleningsdiensten verloopt.
De bevoegdheden die de voorzitter op het terrein van openbare orde en veiligheid vervolgens heeft, zijn omschreven in de artikelen 172 tot en met 177 van de Gemeentewet. De voorzitter kan bijvoorbeeld een noodbevel geven of een noodverordening vaststellen (om de door de Minister afgekondigde maatregelen uit te voeren en te handhaven). Handelen in strijd met de voorschriften uit de noodverordening is strafbaar gesteld in artikel 443 van het Wetboek van Strafrecht. Dit wordt bestraft met hechtenis van ten hoogste drie maanden of een geldboete van de tweede categorie.
3. De bevoegdheden van de lokale burgemeester
De voorzitter is volgens artikel 39 Wvr bij uitsluiting bevoegd om aan de genoemde bepalingen uit de Gemeentewet toepassing te geven. Dat betekent dat de bevoegdheden van de lokale burgemeesters ter bestrijding van het Coronavirus beperkt zijn.
De reden daarvoor is dat juist bij bovenlokale rampen en crisis het van groot belang is dat het bezag berust bij een persoon en dat de hiërarchische verhoudingen duidelijk zijn. Dat de bestaande verhoudingen daarbij worden doorbroken, is onvermijdelijk en een door de wetgever gemaakte welbewuste keuze.
De lokale burgemeesters blijven echter wel degelijk betrokken. Zij hebben zitting in het door de voorzitter bijeen te roepen regionaal beleidsteam (RBT) (artikel 39 lid 2 Wvr). De voorzitter neemt alleen een besluit nadat hij het RBT daarover heeft geraadpleegd (tenzij de vereiste spoed zich daartegen verzet). Een burgemeester kan in het RBT schriftelijk bezwaar doen aantekenen indien hij van mening is dat het voorgenomen besluit het belang van zijn gemeente onevenredig schaadt (artikel 39 lid 4 Wvr).
Daarnaast blijft de lokale burgemeester bevoegd om maatregelen te nemen voor onderwerpen die als gevolg van of in het kader van de huidige crisis spelen. Het gaat daarbij om onderwerpen die van alleen lokaal belang zijn en buiten het bereik van de noodverordening van de voorzitter van de veiligheidsregio vallen.
-
De VNG adviseert gemeenten vooral contact te zoeken met de lokale GGD'en en het nieuws vanuit het RIVM te volgen. Voor een lokale GGD verwijzen wij naar de website van de GGD.
-
Uit de Tijdelijke wet digitale beraadslaging en besluitvorming blijkt dat een digitale raadsvergadering pas kan worden geopend indien meer dan de helft van het aantal zitting hebbende leden in een digitale omgeving deelneemt aan die vergadering. Een fysieke vergadering kan pas worden geopend indien meer dan de helft van het aantal zitting hebbende leden tegenwoordig is. Deze voorwaarde dwingt dus tot een keuze tussen digitaal of fysiek vergaderen.
Om deel te nemen aan een digitale vergadering is afzonderlijke toegang tot die vergadering een vereiste. Dit staat in artikel 2.3, tweede lid van de tijdelijke wet. Een gezamenlijke toegang is daardoor niet toegestaan. Een belangrijke overweging daarbij is dat alle leden op dezelfde manier toegang moeten hebben tot de vergadering omdat verschillen daarin kunnen doorwerken in de dynamiek van een beraadslaging en dit speelveld gelijk hoort te zijn.
De burgemeester wijst als voorzitter van de gemeenteraad de plaats van de vergadering aan. De voorzitter kan een digitale omgeving als plaats voor de vergadering aanwijzen. Het is aan te bevelen om hierover eerst overleg te voeren met bijvoorbeeld de fractievoorzitters of het presidium.
-
Voor beschikkingen en beslissingen op bezwaarschriften gelden wettelijke beslistermijnen. De termijn voor het geven van een beschikking wordt echter van rechtswege opgeschort zolang het bestuursorgaan door overmacht niet in staat is een beschikking te geven (artikel 4:15, lid 2 onder c Awb). Dit geldt ook voor beslissingen op bezwaar (artikel 7:14 Awb).
Door corona kunnen gemeenten inderdaad in een situatie van overmacht komen. Het is dan nog wel noodzakelijk dat het bestuursorgaan voor het verstrijken van de beslistermijn aan de aanvrager meedeelt dat de beslistermijn is opgeschort, alsmede binnen welke termijn de beschikking wel tegemoet kan worden gezien (artikel 4:15 lid 3 Awb). Ook dit geldt voor beslissingen op bezwaar (artikel 7:14 Awb).
Het is aan gemeenten zelf om te bepalen of er daadwerkelijk sprake is van een situatie van overmacht.
-
De tijdelijke wet kent het hoofdelijk stemmen als uitgangspunt en bepaalt dat de openbare wilsuitdrukking van ieder stemmend lid bekend moet zijn voor iedereen in de vergadering en de toeschouwers. Hoe deze wilsuitdrukking kenbaar moet worden gemaakt, is niet gespecificeerd. De tijdelijke wet is techniekneutraal. Een stemapplicatie is daardoor mogelijk zolang voor iedereen live te volgen is hoe ieder lid stemt. Dat moet op dusdanige wijze en direct zichtbaar worden gemaakt dat hier geen twijfel over kan bestaan; het moet openbaar zijn op het moment van de stemming zelf.
Wel moet worden opgemerkt dat aan het gebruik van een stemapplicatie potentiele risico’s zijn verbonden, bijvoorbeeld als niet elk lid zijn eigen stem herkent. Dan ontstaat twijfel over de openbare wilsuitdrukking en kan een nieuwe stemming, eventueel mondeling, nodig zijn. Het verdient aanbeveling om hier vooraf onderling afspraken over te maken bij het gebruik van een stemapplicatie.
Wellicht ten overvloede, ook bij een digitale vergadering geldt artikel 32 Gemeentewet. Het derde lid van dit artikel bepaalt dat indien over een voorstel geen stemming wordt gevraagd, het is aangenomen.
-
Hier vindt u een actueel overzicht van termijnen voor gemeenten die uitgesteld zijn naar aanleiding van de coronamaatregelen.