De VNG behartigt de belangen van gemeenten op Europees en internationaal niveau via deelname aan een groot aantal Europese en internationale organisaties en netwerken. De organisaties en netwerken waaraan de VNG deelneemt, zijn:

  • Council of European Municipalities and Regions (CEMR)
  • Comité van de Regio’s
  • Congres van Lokale en Regionale Overheden van de Raad van Europa
  • United Cities and Local Governments (UCLG)

De VNG is aangesloten bij de Council of European Municipalities and Regions (CEMR ofwel Raad der Europese Gemeenten en Regio’s). Dit is de Europese koepelorganisatie van nationale verenigingen van gemeenten en regio’s. Met leden in 42 landen (ruim 130.000 gemeenten via de aangesloten verenigingen) is het de grootste Europese organisatie voor de belangenbehartiging van lokale en regionale overheden bij de Europese Unie.

Activiteiten

CEMR houdt zich bezig met:

  • de belangenbehartiging van lokale en regionale overheden bij de Europese instituties
  • de informatieverstrekking aan de leden over Europese ontwikkelingen
  • de bevordering van samenwerking (uitwisseling van kennis en ervaring) tussen gemeenten en regio’s in Europa

Organisatie en Nederlandse vertegenwoordiging

CEMR bestaat uit 2 bestuursorganen, te weten de Policy Committee en het Executive Bureau. De Policy Committee gaat over het budget en bepaalt het jaarlijkse werkprogramma. Het Executive Bureau is verantwoordelijk voor de uitvoering van het beleid.

In thematische werkgroepen worden de CEMR-standpunten en strategieën voorbereid over verscheidene onderwerpen die voor gemeenten van belang zijn zoals: lokale democratie, milieu, klimaat, territoriale cohesie en internationale samenwerking. De verenigingen hebben via de thematische werkgroepen direct contact met de Europese instellingen.

Gemeenten worden vertegenwoordigd in de Policy Committee door:

  • Jan van Zanen, burgemeester Den Haag en VNG-voorzitter
  • Ellen Nauta-Van Moorsel, burgemeester Hof van Twente
  • Wobine Buijs-Glaudemans, burgemeester Oss

Jan van Zanen bekleedt de erefunctie van Executive President. Dit houdt in dat hij CEMR vertegenwoordigt bij Europese en internationale bijeenkomsten.

Ondersteuning vanuit VNG-bureau
Bas van den Barg

Meer informatie

De VNG ondersteunt de gemeentebestuurders in de Nederlandse delegatie naar het Comité van de Regio’s (CvdR). Het CvdR is een politiek assemblee van lokale en regionale vertegenwoordigers in Brussel.

Het CvdR is de spreekbuis van decentrale overheden en zorgt ervoor dat decentrale overheden betrokken worden bij de totstandkoming van het Europese wetgevingsproces. Dat is belangrijk aangezien een groot deel van de Europese wetgeving wordt uitgevoerd op lokaal of regionaal niveau.

Het CvdR behartigt de belangen van decentrale overheden en verkleint de afstand tussen de EU en haar burgers. In het CvdR zijn de decentrale bestuurders van alle 28 EU-lidstaten vertegenwoordigd.

Adviesorgaan van de EU

De voornaamste opdracht van het CvdR is om in het Europese besluitvormingsproces de decentrale overheden uit de EU te vertegenwoordigen en hun belangen te behartigen door het opstellen van adviezen voor de Europese Commissie, de Raad van de Europese Unie en het Europees Parlement.

Leden Nederlandse delegatie CvdR

Vanuit Nederland zijn de provincies en gemeenten in het CvdR vertegenwoordigd. De Nederlandse delegatie bestaat uit 24 leden: 6 leden en 6 plaatsvervangende leden van de provincies en 6 leden en 6 plaatsvervangende leden vanuit de gemeenten. De Nederlandse delegatie wordt ondersteund door het IPO en de VNG. De leden zijn verdeeld over de verschillende commissies van het CvdR.

De gemeentelijke leden zijn binnen de VNG lid van de commissie Europa en Internationaal.

Ondersteuning vanuit VNG-bureau
Simone Goedings

De Nederlandse delegatie van het Comité van de Regio's bestaat uit:

Voorzitter

Mevrouw Ellen Nauta
Burgemeester Hof van Twente
Politieke partij: EVP (CDA)
Lid van het CvdR
Lid van de Commissie NAT
Lid van het Bureau 

Vice-voorzitter

De heer Michiel Rijsberman
Gedeputeerde provincie Flevoland
Politieke partij: Renew Europe (D66)
Lid van het CvdR
Lid van de Commissie COTER

Leden en plaatsvervangende leden

De heer Ahmed Aboutaleb
Burgemeester Rotterdam
Politieke partij: PES (PvdA)
Plv. lid van het CvdR
Lid van de Commissie ECON

De heer Ben van Assche
Wethouder Terneuzen
Politieke partij: ECR (ChristenUnie)
Plv. lid van het CvdR
Lid van de Commissie ENVE

De heer Robert van Asten
Wethouder ‘s Gravenhage
Politieke partij: Renew Europe (D66)
Plv. lid van het CvdR
Lid van de Commissie COTER

Mevrouw Wilma Delissen – Van Tongerlo
Burgemeester Peel en Maas
Politieke partij: Renew Europe (VVD)
Plv. lid van het CvdR
Lid van de Commissie CIVEX

De heer René de Heer
Wethouder Zwolle
Politieke partij: Renew Europe (VVD)
Lid van het CvdR
Lid van de Commissie COTER

Mevrouw Marcelle Hendrickx
Wethouder Tilburg
Politieke partij: ALDE (D66)
Plv. lid van het CvdR
Lid van de Commissie CIVEX

Mevrouw Marjon de Hoon – Veelenturf
Burgemeester Baarle - Nassau
Politieke partij: EPP (CDA)
Lid van het CvdR
Lid van de Commissie NAT

Guido Rink
Wethouder Emmen
Politieke partij: PES (PvdA)
Plv. lid van het CvdR
Lid van de Commissie SEDEC

Mevrouw Marieke Schouten  
Wethouder Nieuwegein
Politieke partij: PES (GroenLinks)
Lid van het CvdR
Lid van de Commissie ENVE

De heer Rob Jonkman
Wethouder Opsterland
Politieke partij: ECR (ChristenUnie)
Voorzitter van de ECR
Lid van het CvdR
Lid en ECR woordvoerder van de Commissie ECON
Lid van het Bureau

De heer Ufuk Kähya
Wethouder ’s-Hertogenbosch
Politieke partij: PES (GroenLinks)
Lid van het CvdR
Lid van de Commissie SEDEC

Mevrouw Anita Pijpelink
Gedeputeerde Zeeland
Politieke partij:
Plv. lid van het CvdR
Lid van de Commissie ENVE

Mevrouw Jeannette Baljeu
Gedeputeerde Zuid-Holland
Politieke partij: Renew Europe (VVD)
Plv. lid van het CvdR
Lid van de Commissie ECON

De heer Andy Dritty
Gedeputeerde Limburg
Politieke partij: Lokaal-Limburg
Lid van het CvdR
Lid van de Commissie SEDEC

De heer Eddy van Hijum
Gedeputeerde Overijssel
Politieke partij: EPP (CDA)
Lid van het CvdR
Lid van de Commissie ECON

Mevrouw Ilse Zaal
Gedeputeerde Noord-Holland
Politieke partij: Renew Europe (D66)
Plv. lid van het CvdR
Lid van de Commissie NAT

De heer Henk Staghouwer
Gedeputeerde Groningen
Politieke partij: ECR (ChristenUnie)
Plv. Lid van het CvdR
Lid van de Commissie NAT

De heer Tjisse Stelpstra
Gedeputeerde Drenthe
Politieke partij: CU (ECR)
Lid van het CvdR
Lid van de Commissie ENVE

De heer Robert Strijk 
Gedeputeerde Utrecht
Politieke partij: Renew Europe (D66)
Lid van het CvdR
Lid van de Commissie SEDEC

Mevrouw Christianne Van der Wal – Zeggelink
Gedeputeerde Gelderland
Politieke partij: Renew Europe (VVD)
Plv. lid van het CvdR
Lid van de Commissie COTER

De heer Martijn van Gruijthuijsen
Gedeputeerde Noord-Brabant
Politieke partij: Renew Europe (VVD)
Lid van het CvdR

Meer informatie

Vraagstukken die in Nederland centraal staan op het gebied van lokale democratie, de autonomie van gemeenten, de integratie van statushouders en het bevorderen een inclusieve samenleving, spelen ook in gemeenten in Europa. Ook zijn er overkoepelende Europese trends die invloed hebben op de lokale democratie in Nederland. Om die reden is het belangrijk om kennis en ervaringen uit te wisselen in deze Europese context.

Het Congres van Lokale en Regionale Overheden (kortweg het Congres) is een instelling van de Raad van Europa en biedt een platform voor lokale en regionale bestuurders uit de 47 landen van de Raad van Europa voor het bespreken van deze vraagstukken en monitort de lokale autonomie, democratie en verkiezingen in Europa. Deze monitoringsactiviteiten zijn van groot belang voor de waarborging van de kwaliteit van zowel de representatieve democratie als de vernieuwingen van de democratie.

Nederlandse delegatie naar het Congres

De Nederlandse delegatie naar het Congres bestaat uit 14 gemeentelijke en provinciale bestuurders en wordt ondersteund door de VNG en het IPO. De leden zijn actief in de verschillende commissies van het Congres. Deze commissies brengen adviezen en resoluties uit die besproken en aangenomen worden tijdens de tweejaarlijkse plenaire vergadering in Straatsburg.

Alle gemeentelijke leden zijn lid van de VNG-commissie Europa en Internationaal.

Ondersteuning vanuit VNG-bureau
Bert van Vijfeijken

De Nederlandse delegatie is actief binnen de volgende commissies:

Monitoringcommissie

De monitoringcommissie is verantwoordelijk voor de toetsing van de naleving van het Europees Handvest op het gebied van de lokale autonomie, door middel van onderzoeksmissies in verschillende lidstaten en het opstellen van rapporten en aanbevelingen.

Governance commissie

De governance commissie stelt rapporten op over thema’s die te maken hebben met goed bestuur, zoals gemeentefinanciën, interbestuurlijke samenwerking, grensoverschrijdende samenwerking en transparantie.

Current Affairs commissie

De Current Affairs commissie houdt zich bezig met actuele thema’s die spelen bij gemeenten vanuit lokaal en regionaal oogpunt zoals de rechten van personen met een beperking, jeugdparticipatie, de integratie van statushouders en de aanpak van radicalisering.

Leden Nederlandse delegatie

Dit zijn de leden van de Nederlandse delegatie naar het Congres:

De heer Harald Bergmann
Burgemeester Middelburg
Lid van het Congres (Monitoring commissie)

De heer Joris Bengevoord
Burgemeester Winterswijk
Lid van het Congres (Monitoring commissie)

Mevrouw Brigitte van den Berg
Wethouder Beverwijk
Lid van het Congres (Current Affairs commissie)

Mevrouw Wilma Delissen-van Tongerlo
Burgemeester Peel en Maas 
Lid van het Congres (Governance commissie)

De heer Axel Boomgaars
Wethouder Ouder-Amstel
Plv. lid van het Congres (Monitoring commissie)

Mevrouw Arinda Callewaert
Burgemeester Bergeijk
Plv. lid van het Congres (Current affairs commissie)

Mevrouw Marina Starmans
Burgemeester Dongen
Plv. lid van het Congres (Governance commissie)

Meer informatie

United Cities and Local Governments (UCLG) is de wereldkoepel van lokale overheden en verenigingen van gemeenten. De koepel verenigt en vertegenwoordigt meer dan 240.000 gemeenten, steden, regio’s en metropolen, alsook 175 verenigingen van lokale en/of regionale overheden. UCLG werd in 2004 opgericht, als opvolger van de International Union of Local Authorities (IULA) en de United Towns Organization (UTO).

Kerntaken

1. Beïnvloeden globale agenda’s

UCLG vertegenwoordigt lokale overheden bij de Verenigde Naties en andere internationale organisaties. De afgelopen jaren is veel werk verzet om de lokale dimensie van globale vraagstukken op de kaart te krijgen, zoals klimaatverandering, ontwikkelingssamenwerking, rampenbestrijding enzovoort. In verschillende VN-rapporten wordt de rol van lokale overheden inmiddels erkend. UCLG zit steeds vaker aan tafel als dé vertegenwoordiger van lokale en regionale overheden.

Richting internationale organisaties kiest UCLG er vaak voor om zich te verenigingen met andere stedennetwerken (o.a. Metropolis, C40, ICLEI), onder de noemer van de ‘Global Taskforce for Local and Regional Governments’. UCLG zit de Global Taskforce voor.

2. Mondiaal netwerk voor het versterken van lokale overheden

UCLG bevordert de uitwisseling van kennis en ervaring tussen burgemeesters, raadsleden en ambtenaren via werkgroepen en commissies.

3. Kennisinstituut rond lokale overheden wereldwijd 

UCLG is het wereldwijde informatiepunt voor kennis over lokale democratie via de Global Observatory on Local Democacy (GOLD); elke 3 jaar verschijnt een rapport over de staat van lokaal bestuur wereldwijd, op een specifiek thema. De meest recente editie ging over de inzet van lokale overheden op de Global Goals, wereldwijd. Het GOLD VI rapport is in de maak; die editie zal gaan over het adresseren van ongelijkheden. 

De VNG in UCLG

De belangrijkste besluitvormingsorganen van UCLG zijn de World Council en de Executive Bureau. Daarnaast vindt 1 keer per 3 jaar de Algemene Vergadering plaats (de volgende vindt plaats in 2022, in Daejeon, Zuid-Korea). De VNG is namens alle Nederlandse gemeenten lid van UCLG. Vertegenwoordiging in UCLG is een zaak van het bestuur en de VNG-commissie Europa en Internationaal. VNG International verzorgt de voorbereiding voor en begeleiding bij alle UCLG vergaderingen.

De VNG is binnen UCLG vertegenwoordigd in:

  • Executive Bureau (dagelijks bestuur) – 1 zetel
  • World Council (hoogste besluitvormingsorgaan) – 2 zetels
  • Financial Management Committee (financiële audit) – 1 zetel voor de Benelux
  • Policy Council 'Opportunities for all, Culture and City Diplomacy' – 1 zetel
  • Policy Council 'Safer, Resilient and Sustainable Cities, Capable of Facing crisis’ – 1 zetel
  • Werkgroep 'Capacity and Institution Building' – voorzitter en secretariaat
  • Forum voor ‘Local Government Associations’ – ambtelijk secretariaat, samen met de Vlaamse vereniging van steden en gemeenten en de Canadese vereniging van gemeenten

Daarnaast voert VNG International de secretariaatsfunctie van de UCLG Peace Prize uit. 

Leden Nederlandse delegatie naar UCLG 

Dit zijn de leden van de Nederlandse delegatie naar UCLG:

  • De heer Jan van Zanen, burgemeester Den Haag en VNG-voorzitter
  • De heer Rob Metz, burgemeester van Soest en voorzitter van de internationale delegatie van de VNG-commissie Europa & Internationaal
  • Mevrouw Ellen van Selm, burgemeester van Opsterland en lid van VNG-bestuur

Jan van Zanen in bestuur van UCLG 

Sinds november 2019 zit Jan van Zanen tevens in het bestuur van UCLG, als co-president. Binnen zijn co-presidentschap vraagt hij actief aandacht voor de volgende zaken: 

  • Global Goals (focus op Global Goal 11 en Global Goal 16)
  • Versterking lokale democratie
  • Interbestuurlijke samenwerking
  • Duurzaam economisch herstel na COVID-19 
  • Internationale samenwerking tussen gemeenten
  • Conflictbemiddeling en vredesbevordering door gemeenten

Ondersteuning vanuit VNG-bureau
Jessie Post

Meer informatie

Zie ook

  • About VNG (the Association of Netherlands Municipalities)