Samen met gemeenten werken we aan het sterker en slimmer maken van de lokale uitvoering. We kopen samen in, werken samen aan nieuwe producten en diensten en spreken standaarden af. Dat doen we vanuit de Gezamenlijke Gemeentelijke Uitvoering, het bijbehorende fonds GGU en subsidies vanuit het rijk. Elke gemeente kan gebruik maken van een breed aanbod producten en diensten. Hoe tevreden zijn ze hierover? Dat toetsen we continu. In deze serie interviews laten we leden aan het woord over één van de gemeenschappelijke oplossingen.
Sinds vorig jaar is de gemeente Venlo gestart om de dienstverlening aan inwoners met financiële zorgen verder te verbeteren. In de nieuwe aanpak staat de inwoner meer centraal en kijken de adviseurs verder dan alleen naar schulden. Daarbij maakt Venlo als een van de eerste gemeenten in ons land gebruik van de routekaart Financiële Zorgen. ‘Het biedt een hele mooie kapstok waarmee je zelf een eigen kant op kunt gaan.’
Wethouder Erwin Boom is de aanjager van de nieuwe aanpak, zoals vastgelegd is in het beleidskader Geldzorgen 2023-2031 (nu.venlo.nl). Zijn passie om de aanpak van schulden en armoede in Venlo te verbeteren is groot. Als ervaringsdeskundige weet hij hoe belangrijk het is dat je dan ook verder kijkt dan alleen de schulden.
‘Een inwoner kan ervan uitgaan dat de gemeente hem of haar in het hele proces begeleidt’
Daarom is er in de nieuwe aanpak meer ruimte voor de klantadviseurs die in contact komen met inwoners met schulden. “Nu kan een inwoner die aanklopt bij de gemeente ervan uitgaan dat de gemeente hem of haar in het hele proces begeleidt om uit de schulden te komen of beter met de financiële huishouding om te gaan”, vertelt de wethouder. “We hebben het nu zo ingericht dat we in eigen huis het volledige proces kunnen doorlopen.”
Dat was tot voor kort anders. Toen had Venlo de schuldhulpverlening georganiseerd in twee delen. De gemeente was zelf aan verantwoordelijk voor het eerste deel, de intake en de eerste gesprekken met inwoners, en het tweede deel voor de verdere hulp was uitbesteed aan de Verdergroep (voorheen Plangroep). “Dat sloot wel op elkaar aan, maar je had niet de regie over het hele proces.”
‘Medewerkers krijgen meer ruimte om het gesprek te voeren met de inwoner’
Het gesprek met inwoners kan ook veel breder nu. Dat wordt ook gewaardeerd door de adviseurs, vertelt Boom. “Zij vinden dat fijn. Het gaat niet alleen om inkomen of een bijstandsuitkering. Het gaat bijvoorbeeld ook om de thuissituatie. Hoe gaat het met de kinderen? Kunnen zij sporten? Hoe is de levensstijl van de inwoner? Onze medewerkers krijgen meer ruimte om dat gesprek langer te kunnen voeren met iemand die zich meldt. In plaats van een half uur gesprek voeren en output leveren, moet de medewerker ruim de tijd krijgen. Daar hebben we ook middelen voor vrijgemaakt. De routekaart is daarbij de leidraad om dat gesprek op een gestructureerde manier te voeren.”
Dankzij de routekaart hebben de adviseurs ook geleerd om meer levensfasegericht te gaan denken, gaat Boom verder. “Wanneer komt wie op welk moment welke stap tegen? Hoe ver zijn de schulden al gevorderd?”
‘Mensen met schulden zijn heel erg geholpen als ze in verbinding staan met één persoon’
Door meer bewust te zijn van de levensfasen van inwoners wil de gemeente op positieve wijze de situatie van inwoners in armoede of schulden helpen veranderen. Bij het doorlopen van de mijlpalen in de routekaart heeft Venlo lokale persona's gebruikt die verschillende behoeften in beeld brachten voor inwoners in verschillende levensfasen. Zo kan ze meer persoonlijke hulp bieden. “Je ziet dat mensen met bijvoorbeeld schulden heel erg geholpen worden als ze met één persoon in verbinding komen. Dat zie je ook terugkomen in de routekaart.”
‘Dit biedt ons houvast om door te pakken’
Volgens Boom sloot de routekaart precies aan bij de benadering die Venlo zelf ook voor ogen had in de nieuwe aanpak. “Wij dachten al jaren in dezelfde richting, en toen ontwikkelde de VNG dit instrument. Zo konden we met de VNG mee optrekken, wat een erg prettige samenwerking was. Dit biedt ons de houvast om door te pakken. De meerwaarde van de routekaart zit in de structuur en houvast die het gemeenten kan bieden. Een gemeente hoeft het wiel niet zelf uit te vinden. Je moet daarvoor wel zelf ook al eigen plannen hebben. Het biedt een hele mooie kapstok aan de hand van waaruit je zelf eigen keuzes kunt maken.”
‘Start vanuit je eigen ambitie’
Samen met medewerkers van het programma Verbinden Schuldendomein van de VNG hebben zowel inwoners van Venlo als professionals van de gemeente de acht mijlpalen van de routekaart doorgenomen in meerdere sessies. Hoe ziet de ideale inwonersreis er in Venlo uit? Wat gaat er goed of moet er worden verbeterd in de werkwijze van de professionals? Waar moet beleid voor worden gemaakt of aangepast? Wat is er nodig op het gebied van ICT, informatievoorziening en communicatie? Welke juridische uitdagingen liggen er nog?
De wethouder kan de routekaart aanbevelen aan andere gemeenten. “Zorg er wel voor dat je draagvlak hebt vanuit de organisatie, niet alleen vanuit de politiek. Anders krijg je het niet voor elkaar. Het kost veel tijd om dingen te organiseren. En start vanuit je eigen ambitie om dat te realiseren.”
Hij raadt ook aan om te sparren met de VNG. “De ondersteuning vanuit de VNG is goed, ze nemen een groot deel werk uit handen, organiseren sessies en komen met concrete voorbeelden hoe andere gemeenten het doen. Daar zie je de kracht van de VNG. Zulke praktijkvoorbeelden kunnen echte eyeopeners zijn.”
Komend najaar doet de VNG een gebruikerstevredenheidsonderzoek naar het programma Verbinden Schuldendomein, waarvan de Routekaart Financiële Zorgen deel uitmaakt. Hiermee meten we de tevredenheid van alle gebruikers en kunnen we het programma en de routekaart laten blijven aansluiten op de wensen en behoeften van gemeenten.
De routekaart Financiële Zorgen biedt gemeenten een basis voor de integrale uitvoering voor schuldhulpverlening. Vanaf bewustwording, vroegsignalering, het regelen van schulden, de begeleiding tot de nazorg. De routekaart legt acht mijlpalen vast die inwoners samen met de gemeente doorlopen. Zo geeft de routekaart gemeenten houvast om de dienstverlening zo te organiseren op wat vanuit inwonersperspectief als ideaal gezien wordt.
Gezamenlijke Gemeentelijke Uitvoering
De routekaart Financiële Zorgen is mede tot stand gekomen vanuit de Gezamenlijke Gemeentelijke Uitvoering en het bijbehorende fonds GGU. Maakt uw gemeente al gebruik van de collectieve oplossingen voor onder meer het sociaal domein, de fysieke leefomgeving en op het gebied van digitalisering? Er zijn meer dan 100 producten en diensten, die de VNG samen met gemeenten ontwikkelt en beheert voor een effectieve lokale uitvoeringspraktijk.