Het leggen en onderhouden van contact tussen gemeente en ondernemers kan met legio instrumenten, zowel offline als online, persoonlijk en op afstand. Denk aan de gemeentewebsite, social media, bedrijfsbezoeken, artikelen in de plaatselijke krant en reclamezuilen in de openbare ruimte. Nieuwsbrieven zijn een gewild medium bij ondernemers (zie kader). Ondernemers- en brancheverenigingen vormen een effectieve schakel voor het inzetten van die instrumenten. Dat weet de relatief nieuwe gemeente Altena als geen ander. Zij bestaat sinds 1 januari 2019 in haar huidige vorm. Het samengaan van de verschillende gemeente is vooraf gegaan door een uitgebreid inspraaktraject, waar ook ondernemers veelvuldig gebruik van maakten. “Hierdoor waren de contacten tussen gemeente Altena ondernemers hechter dan voor het samengaan,” zegt accountmanager Tim van het Hof. “Daarnaast zijn de ondernemers- en brancheverenigingen zeer actief en zoeken zij zelf ook contact met de gemeente.”

Actief luisteren

Ook de gemeente Etten-Leur benut graag de contacten met de ondernemersvereniging en vertegenwoordigers van ondernemers. “Wij willen sowieso veel contact met ondernemers. Wij hebben wat dat betreft erg veel baat bij de netwerken in onze gemeente,” vertelt Catharina Hoevenaars, economisch verbinder bij gemeente Etten-Leur. “Contact leggen met nieuwe ondernemers is eenvoudig, ook om hen vervolgens in contact te brengen met andere ondernemers.” Haar collega vult aan dat wanneer het ‘lekker loopt’ met de netwerken, ondernemers zelf gaan teruggeven aan de gemeente. Jamie Roks is kansenschepper bij gemeente Etten-Leur. “Ondernemers gaan zelf ook moeite doen om ons te informeren, mee te denken in initiatieven en deze te laten slagen.” Tijdens de coronacrisis konden ondernemers via verschillende kanalen vragen om contact met de gemeente. “Wij hebben iedereen persoonlijk teruggebeld,” zegt Roks. “Soms om antwoord te geven, maar soms ook om gewoon hun verhaal aan te horen. Dit is enorm gewaardeerd en wij hebben op die manier heel veel informatie gekregen. Dit proberen we nog lang vast te houden, ook zonder corona.”

Gemeente Breda zocht ook actief contact met ondernemers tijdens de eerste lockdownperiode. Accountmanager Caroline Aalbers: “Het ondernemersteam heeft in de periode van maart tot en met juni 2020 regelmatig contact gehad met een aantal groepen bedrijven uit verschillende branches. We informeerden naar de bedrijfsresultaten en bedrijfsvoering in coronatijd. Deze informatie werd gebruikt in het bepalen van beleid. We merkten dat ondernemers op die manier meer het gevoel kregen dat ze er niet alleen voor stonden.”

Vereende krachten

In verschillende gemeenten hebben wethouders hun inwoners en ondernemers een of meer persoonlijke brieven geschreven; zo ook in gemeente Stichtse Vecht. Patricia Swinnen, senior accountmanager: “De boodschap was er met name op gericht om iedereen een hart onder de riem te steken. Wij hebben daar veel positieve reacties op gekregen en het heeft ons ook veel informatie opgeleverd. Ondernemers deelden hun zorgen, waardoor we daar iets voor konden betekenen. Daarnaast was er al veel en goed contact met ondernemersverenigingen en daar hebben we veel profijt van gehad. We hebben in coronatijd de stuurgroep ‘Samen aan zet’ in het leven geroepen. Daarin was niet alleen de gemeente vertegenwoordigd, maar ook de ondernemersverenigingen en het ZZP-platform.”

Een ander mooi voorbeeld van het bundelen van krachten is dat van gemeente Gouda. Daar is zeven jaar geleden Gouda Onderneemt opgezet, een koepel van ondernemersverengingen in Gouda. Ook onderwijs en overheid haken daarbij aan voor samenwerking. Joke Timmers, senior beleidsmedewerker Economische Zaken vertelt: “Gouda Onderneemt heeft een succesvol communicatieplatform opgezet. Toen Nederland in lockdown ging, hebben we als gemeente eigenlijk meteen besloten om daarvan gebruik te maken voor communicatie met de ondernemers. Gouda Onderneemt wilde dat zelf ook graag en zo was er vanaf de start een goede basis.” Dankzij dit platform weten ondernemers hun gemeente te vinden en andersom.

Wees bereikbaar

Communicatie gaat altijd twee kanten op en een toegankelijke gemeente is daarin een succesfactor. Ondernemers die ‘hun’ wethouder weten te bereiken hebben het vertrouwen dat ze worden gehoord en serieus worden genomen. Yannick Six is beleidsmedewerker Economische Zaken bij gemeente Krimpenerwaard. Hij vertelt over zijn eigen bereikbaarheid tijdens de coronacrisis. ”Voor ondernemers moet het gewoon duidelijk zijn waar of bij wie ze moeten zijn. Wij hebben direct een corona-e-mailadres in het leven geroepen. Ook hebben we rechtstreekse nummers beschikbaar gemaakt voor de corona-helpdesk. Daar is veelvuldig gebruik van gemaakt. Dat is voor ondernemers prettig, maar voor ons als gemeente ook. Alles komt binnen via één kanaal en vervolgens kunnen wij dan alles goed verdelen.”

Verschillende gemeenten hebben naast persoonlijke e-mailadressen ook functionele e-mailadressen zoals ‘ondernemersloket@gemeente.nl’ of ‘evenementen@gemeente.nl’. Een website specifiek voor ondernemers kan ook bijdragen aan toegankelijkheid. Zoals Gouda Onderneemt, Breda Business, Business Coach Breda, Ondernemershuis Altena en OPBR helpt.  

Onderzoek als communicatiemiddel

Een groeiend communicatieinstrument is het doen van onderzoek en het publiceren van de resultaten. Zo hield gemeente Halderberge in 2020 voor de derde maal op rij een Ondernemerspeiling van de VNG. Thomas Melisse is wethouder Economische Zaken in Halderberge: “Als gemeente moet je willen weten wat er leeft onder de ondernemers, wat ze van je vinden, waar je kunt verbeteren. Toen Nederland in lockdown ging hebben wij onze geplande Ondernemerspeiling naar voren gehaald en gecombineerd met een corona-peiling. Dat heeft ons niet alleen veel inzicht gegeven in wat er speelde onder ondernemers, maar we kwamen ook daadwerkelijk met hen in contact. We hebben zo echt een verschil kunnen maken. Daarnaast hebben we uit de Ondernemerspeiling input voor onze economische visie opgehaald, die we samen met ondernemers verder gaan invullen.”

Ook gemeente Altena zette onderzoek in. Henri Gelevert is accountmanager bedrijven. Hij vertelt dat coronacrisis heeft laten zien dat onderzoeken onder ondernemers veel kan opleveren. “We hebben enquêtes benut om snel inzicht te krijgen over pijnpunten, om die er zo snel mogelijk uit te halen. Voor burgers zijn er veel platforms en panels, voor ondernemers minder, maar voor hen is dat minstens zo effectief.” Gemeente Breda ontwikkelde een economische crisismonitor. De onderzoeksresultaten werden met regelmaat gepubliceerd. Gemeente Etten-Leur gebruikte onderzoeksresultaten als kapstok voor gesprekken rondom specifieke thema’s. Roks: ”Medewerkers van de afdelingen die actief zijn op zo’n thema voerden zelf de gesprekken met ondernemers. Dit gaf echt verdieping op het thema, maar ook in de relatie met de ondernemers.”