Gebogen loop ik door de lage bakstenen gangen van het Droogdok Jan Blanken in Hellevoetsluis.  Een uitje van de burgemeesterskring, ik ben gevraagd een inleiding te houden. ‘Je moet wel erg bukken,’ zegt één van de burgemeesters, ‘maar dat ben je wel gewend met alle opmerkingen uit je achterban.’ Goedmoedig lachen ze me uit. We spraken over regionalisering, naar aanleiding van het rapport Elke regio telt! over de kansenverschillen tussen verschillende regio’s. Regionalisering is een listig onderwerp voor de VNG. Er in al te concrete termen over spreken is algauw een recept voor gedoe.
Tegelijk is het belangrijk. Regio’s buiten de economische centrumgebieden hebben te maken met een stapeling van achterstanden, de ongelijkheid tussen regio’s neemt toe. Voorzieningen brokkelen af; basisscholen gaan dicht, de huisarts verdwijnt, de bus rijdt niet meer. De regio’s voelen zich niet gehoord en inwoners haken af. Opvallend is dat de burgemeesters van deze burgemeesterskring – onder de rook van het economisch sterke Rotterdam – ook vinden dat de belangen van hun regio onvoldoende worden gezien door Den Haag. Het tekent dat we moeten investeren in werken als één overheid; geen kloof tussen het rijk en de decentrale overheden. En de VNG moet nadenken over hoe de stem van regio’s beter kan doorklinken in de VNG-organisatie. Hoe kunnen we inhoudelijk en in de organisatiestructuur meer doen voor regio’s?

Binnen een koker verlies je het zicht op het geheel

De bestaande investeringslogica van het rijk is veelal kloppend binnen sectoren. Vanuit het streven naar efficiency in de zorg kan het een logische stap zijn om een streekziekenhuis te sluiten. Maar binnen de regio is het vaak de zoveelste voorziening die wegvalt. Met verschraling van de sociale leefgemeenschap tot gevolg, en groeiende ongelijkheid. De VNG is vaak kritisch op de sectorale organisatie van het rijk. Binnen een koker verlies je het zicht op het geheel. Maar, eerlijk gezegd, zijn we zelf ook sectoraal georganiseerd met onze commissies en colleges, die zich bezighouden met verschillende domeinen. Wel uitstekende commissies, dat staat buiten kijf.
In de Verenigingsstrategie 2030 is het idee van omkering belangrijk; dat gemeenten en regio’s veel meer zelf beleidsinitiatieven nemen. Het zou zo kunnen zijn dat samenwerkende gemeenten in regio’s kansenagenda’s maken. Hoe gaan we ons ontwikkelen op het gebied van wonen, zorg, energie, landschap en economie et cetera? Zulke regionale kansenagenda’s zouden het uitgangspunt kunnen zijn voor landelijk beleid. Dit zijn gedachten om nader uit te werken, ook het aspect van hoe we de regio’s beter kunnen inbedden in de bestuursstructuur van de VNG. Ik heb geen voldragen plan of standpunt, maar ik leg het onderwerp graag op tafel. Want ik vind dat Elke regio telt! concrete uitwerking verdient. Laat het rapport niet verdwijnen in de la.