Hoe eindeloos veel geduld en doorzettingsvermogen toch kunnen leiden tot een nieuwe start. Gedupeerde ouders hebben allemaal schrijnende verhalen. Maar sommige verhalen blijven je extra bij: bijvoorbeeld als er nooit een einde aan de reeks tegenslagen van een ouder lijkt te komen. Dan heb je als ouder het geluk dat ze bij het sociaal team van Zwolle een hele lange adem hebben. We gaan in gesprek met Renate Kanis en Haika de Bruin van het Steunpunt Toeslagenaffaire Zwolle. 

Jaartal

2023

Gemeente

“In 2021 kwam een alleenstaande moeder met een meerderjarige dochter in beeld bij het steunpunt. Pas toen durfde ze het aan om bij ons aan te kloppen”, vertelt Kanis. “En pas na meerdere gesprekken durfde ze aan te geven hoe het écht met haar ging. Ze had jarenlang onder het bestaansminimum geleefd door het terugbetalen van kinderopvangtoeslag en andere leningen en veranderde daardoor van een spontane zelfstandige vrouw in een onzeker persoon die zich overal voor schaamde.” 

Doorvragen 

Kanis legt uit dat juist die schaamte de reden was dat moeder nooit contact heeft opgenomen met Schulddienstverlening. “Ze had het idee dat het haar schuld was, en dat ze het had moeten zien aankomen.” De vrouw wilde het daarom zelf oplossen. Kanis wist zeker dat er meer aan de hand moest zijn. “Langzaamaan vertrouwde ze mij toe dat ze jarenlang ongelooflijk weinig te besteden had, en steeds keuzes moest maken: neem ik een aanvullende verzekering of zorg ik dat we genoeg te eten hebben? Dat zijn hartverscheurende verhalen.” Haar dochter kreeg daarnaast psychische problemen doordat de vader het gezin verliet en er daardoor een jeugd volgde vol verdriet en armoede. Moeder kreeg ook nog een auto-ongeluk. De gevolgen daarvan, én de zorg om haar dochter maakten het haar onmogelijk om te werken. Ze belandde in de WIA, maar dwong zichzelf toch om van haar uitkering nog steeds schulden af te lossen. Maar er kwam nog meer onheil op haar pad: een woningbrand zorgde ervoor dat moeder en dochter bijna alles kwijtraakten. 
Een eenvoudige aanvraag voor het gebit bleek de opstap naar een oneindige put met problemen. Het team zette er graag hun tanden in. De Bruin: “We hebben veel gesprekken met mevrouw gevoerd om te zien wat er nou allemaal speelde in het gezin. Als eerste startten we met een vergoeding van de tandartskosten. De volgende stap was dat we alle schulden voor haar op een rijtje hebben gezet.” 

Dubbel gestraft  

Na het kabinetsbesluit om zoveel mogelijk (private) schulden van toeslagouders af te betalen, was een snelle afspraak met SBN hard nodig. Er bleek - naast de bekende schulden - ook sprake te zijn van roodstand, een lening én een schuld bij een postorderbedrijf. “SBN gaf in eerste instantie aan dat de schuld bij het postorderbedrijf zou worden terugbetaald, maar de roodstand en de lening niet.  Helaas vielen uiteindelijk echter zowel de schuld bij het postorderbedrijf als de roodstand en de lening buiten de kwijtscheldingsregeling, omdat ze allemaal niet opeisbaar waren. Dat was een enorme tegenvaller: mevrouw werd daardoor gevoelsmatig dubbel gestraft. Tijdens haar minima-leven had ze nog steeds schulden weten af te lossen, maar daardoor andere aankopen op rekening moeten doen. Nu bleek dat alle schulden werden afgelost, maar de lening, de roodstand en de schuld bij het postorderbedrijf nou net niet. “Had ik dan maar niet afgelost', vertelde ze". Kanis: “Hiermee realiseerden we geen nieuwe start en bleef de stress haar leven beheersen. We besloten daarom een beroep te doen op de hardheidstafel voor private schulden. Alleen dan zou ze echt een nieuwe start kunnen krijgen.”  Na een moeilijke wachttijd kwam het verlossende antwoord van de hardheidstafel: mevrouw viel inderdaad onder de hardheidsclausule en alle schulden werden alsnog betaald. Kanis: “Ze viel stil, en ik kreeg zelf ook een brok in mijn keel.” 

Daar doe je het voor!  

Het getuigt van de drive en betrokkenheid van het team om gedupeerden te blijven helpen. De Bruin: “We vinden het allemaal fijn om een aandeel te hebben in een oplossing voor ouders, dat zit in ons DNA.” Ze gaan dus onverminderd door. “Het zou mooi zijn als onze aanpak ook op andere terreinen zo'n uitwerking heeft. Als een soort doorbraakmethode, én om het vertrouwen in de overheid een beetje te herstellen.”