Het zichtbaar maken van mensenhandel is een complexe taak. Onderzoeksbureau Regioplan deed daarom in opdracht van CoMensha en de VNG een onderzoek naar de aanpak in Ede en Utrecht. Met de inzichten en geleerde lessen kunnen andere gemeenten een vliegende start maken bij hun aanpak van mensenhandel.
De conclusies in het onderzoek door Regioplan onderschrijven dat een effectieve aanpak van mensenhandel begint bij zicht op het fenomeen. 'In Ede en Utrecht zijn er al goede stappen gezet, andere gemeenten kunnen leren van deze ervaringen', zegt Ina Hut, directeur-bestuurder van CoMensha (Coördinatiecentrum tegen Mensenhandel). 'Vaak is er te weinig zicht op het fenomeen. Inzicht in de regionale situatie, bijvoorbeeld door een risicoanalyse of basic omgevingsscan, is een belangrijke voorwaarde voor een basisaanpak. Daarnaast is het van belang dat niet de aantallen, maar kwetsbaarheden van risicogroepen en risicosectoren het startpunt van lokaal beleid vormen. Dan kun je ook veel meer inzetten op het voorkómen van mensenhandel.'
Meer aandacht voor bewustwording en preventie
De rol van gemeenten in de aanpak van mensenhandel is groot. Gemeenten die een 'uitbuitingsvrije' gemeente willen zijn, zouden volgens de onderzoekers meer aandacht kunnen besteden aan bewustwording en preventie. Dit geldt op bestuurlijk, ambtelijk en uitvoerend niveau. Om mensenhandel effectief te bestrijden moeten gemeenten dit organisatiebreed aanpakken.
Burgemeester Oskam (Capelle aan de IJssel), VNG - Portefeuillehouder mensenhandel:
Alleen samen kunnen we mensenhandel een halt toebrengen. Om dat goed te doen moeten we weten waar potentieel kwetsbare slachtoffers en mogelijke daders zich bevinden. Alleen dan kunnen we maatregelen nemen, ook preventief, want voorkomen is beter dan genezen. Onze aanpak zal een integrale aanpak moeten zijn.
Gemeenten, neem verantwoordelijkheid!
Goed beleid vormt de sleutel tot een effectieve lokale aanpak van mensenhandel. Gemeenten moeten hierbij verantwoordelijkheid nemen door gemaakte afspraken in het Interbestuurlijk Programma en overige wetgeving na te komen en mensenhandel op te nemen in het gemeentelijke beleid. 'Uit eerder onderzoek van de VNG blijkt dat een meerderheid van gemeenten het beleid in ontwikkeling heeft (of regionaal heeft geborgd). De aanpak stopt niet met het hebben van beleid maar start hier juist. De aanpak vraagt daarbij ook om (regionale) samenwerking met bijvoorbeeld politie, zorgpartners maar juist ook met andere gemeenten'.
Duidelijke afspraken over informatiedeling en eenduidige registratie kunnen gemeenten helpen om het zicht op mensenhandel te verbeteren. Daarbij dienen lokale en landelijke overheden alert te zijn op factoren die het zicht op mensenhandel belemmeren. 'CoMensha is van mening dat te strikte interpretatie van de AVG een belangrijke oorzaak is voor minder signalering van slachtoffers en minder zicht op aard en omvang van mensenhandel. We zullen ons sterk blijven maken voor een passende oplossing', aldus Ina Hut.
Meer informatie
Lees de onderzoeksresultaten en eerdere berichtgeving:
- Eindrapport 'Mensenhandel zichtbaar maken' (pdf, 2,8 MB)
- Samenvatting 'Mensenhandel zichtbaar maken' (pdf, 588 kB)
- Aanpak van mensenhandel: de stand van zaken bij gemeenten (20 januari 2022)