Wilt u meer weten over 1 van onderstaande trends/praktijkvoorbeelden of bent u benieuwd hoe andere COVID-zaken in het buitenland worden aangepakt? Neem dan contact op met Irene ten Teije.

Aanleiding voor het onderwerp

Het nieuws is gemonitord met een focus op wat gemeenten en verenigingen van gemeenten in het buitenland zelf doen aan economische herstelplannen en stimuleringsmiddelen. Nederlandse gemeenten kunnen dit als inspiratie gebruiken bij het opstellen van herstelplannen en het stimuleren van de lokale economie.

Buitenlandse trend: compensatie vanuit de nationale overheid voor het verlies aan inkomsten van lokale overheden

• De Deense vereniging voor gemeenten heeft overlegd met de nationale overheid over een economisch akkoord en over compensatie voor het verlies aan inkomsten van lokale overheden. De fiscale regels voor gemeenten zijn tijdelijk versoepeld – gemeenten mogen de uitgavenplafonds overschrijden in het geval van coronagerelateerde operationele uitgaven.
• In Canada heeft de federale regering een hulppakket van 2,2 miljard Canadese dollar aangekondigd om gemeenten te helpen, met een voorschot via het Federale Gasbelastingfonds. Dit is een fonds dat gemeenten 2 keer per jaar ontvangen, maar de federale overheid betaalt de betaling voor 2020/21 nu volledig uit. Gemeenten hebben gevraagd om 10 tot 15 miljard om hen te helpen de negatieve effecten van COVID-19 te compenseren. De federale regering zei dat het voorschot slechts de eerste stap is om de gemeenten te helpen en dat het noodzakelijk is om met provinciale overheden te bespreken wat er vervolgens moet gebeuren.

Buitenlandse trend: investeringen in infrastructuurprojecten, woningbouw en vergroeningsprojecten

• Lokale overheden werken samen met het bedrijfsleven om voorstellen voor economisch herstel te realiseren. Deze worden beoordeeld en eventueel (gedeeltelijk) gefinancierd door de nationale overheid. Een aantal voorbeelden uit Nieuw-Zeeland: 
  o    Auckland richt zich op het uitvoeren van infrastructuurprojecten die door de quarantaine stil kwamen te liggen
  o    Wellington richt zich op (sociale) woningbouw, een nieuw congresgebouw en infrastructuur
  o    Hamilton richt zich op infrastructuur en werkgelegenheid in de toeristische sector
  o    Waikato richt zich op de toeristische sector en weg- en spoorverbindingen met andere steden
• Daarnaast staat heeft het parlement van Nieuw-Zeeland een wet aangenomen die een aantal procedures in de bouw versoepelt, waardoor er lokaal sneller en meer gebouwd kan worden. Naast de voorbeelden hierboven is er ook een nationaal fonds waarop regionale overheden aanspraak kunnen maken om mensen die tijdens de crisis hun baan hebben verloren, aan te nemen voor de uitvoering van duurzaamheidsprojecten.
• Gemeenten in Canada ontvangen geld vanuit de nationale overheid voor het herstructureren van infrastructuur. Daarnaast worden de economische herstelmaatregelen vooral uitgevoerd door de al bestaande Regional Development Agencies. Deze beslaan 1 of enkele provincies en/of territoria.
• De FCM (Canadese vereniging van gemeenten) ondersteunt haar leden met goede voorbeelden en suggesties over hoe ze zich kunnen aanpassen. Een doel is ook om de crisis als kans aan te grijpen om de economie te vergroenen.
• Het economisch herstel in Zuid-Korea wordt nationaal gestuurd door een Koreaanse versie van de New Deal: investeringen vanuit de nationale overheid in verschillende sectoren. Wel moet hierbij worden vermeld dat er in het land geen recessie is of wordt verwacht.
• In Denemarken worden uitgavenplafonds voor investeringen opgeschort om investeringen te ondersteunen. Regio's en gemeenten worden aangemoedigd om investeringsprojecten die gepland waren voor 2021 of 2022, naar voren te schuiven. De regering hoopt dat dit zal resulteren in minimaal € 500 miljoen aan extra investeringen.

Buitenlandse trend: steun voor lokale ondernemingen en het mkb vanuit zowel de lokale als nationale overheden

• In België heeft bijna de helft van de Vlaamse steden en gemeenten tijdens de coronacrisis besloten om aan de inwoners aankoopbonnen te geven die ze bij de lokale winkeliers of horeca kunnen gebruiken. De VVSG werkte samen met de Nationale Groepering Ambulante Handel aan een nota voor het ministerie van Volksgezondheid om de beperkingen die gelden rond markten te versoepelen.
• In samenwerking met de Canadese FCM en de Canada Global Cities Council, publiceerden lokale en regionale business councils een open brief aan de Canadese premier waarin werd opgeroepen tot een nationale en coherente strategie om steden en lokale overheden te ondersteunen. Inmiddels heeft de Canadese premier bekendgemaakt dat de federale regering 19 miljard Canadese dollars zal verstrekken aan provincies en territoria om een veilige herstart van de economie te helpen financieren. 
• In Japan wordt het economische herstel voornamelijk gestuurd door de nationale overheid. Wel boden sommige lokale overheden (waaronder Tokyo) extra financiële steun voor het mkb (bovenop steun vanuit de nationale overheid) tijdens de lockdown.
• In Zuid-Korea wordt het mkb ondersteund door verschillende lokale overheden, door onder meer leningen met zeer lage rentes, financiële steun voor personeelskosten, verstrekking van beschermingsmiddelen en renteverlaging op leningen van zowel commerciële banken als de door de overheid beheerde Industrial Bank of Korea en Small Merchant Development Institute. Daarnaast wordt het relatief succesvolle coronabeleid door Zuid-Korea aangegrepen als kans om zich economisch te profileren in de wereldwijde medische sector.