De Voorjaarsnota biedt gemeenten financiële verlichting, maar vormt geen structurele oplossing voor de disbalans tussen taken en middelen. Dat staat in onze ledenbrief aan colleges en gemeenteraden. De brief bevat een bestuurlijke duiding, financiële analyse en een begrotingsadvies.
Lees de volledige ledenbrief met bijlagen
Voorzichtig optimisme: wel verlichting, geen structurele oplossing
We spreken van een voorzichtig optimistisch tussenresultaat. In deze tijd van toenemende financiële krapte en scherpe keuzes is het bemoedigend om te zien dat er echt beweging komt vanuit het kabinet. Ondanks de vele prioriteiten is erkend dat het nodig was om gemeenten extra middelen te geven.
Positief is de toevoeging van structureel € 414 miljoen aan het gemeentefonds voor jeugdzorg vanaf 2025, plus circa € 1 miljard aan incidentele middelen voor 2026 en 2027. Tegelijkertijd blijft de structurele korting vanaf 2026 grotendeels in stand en zijn er vanaf 2028 forse besparingen op de jeugdzorg ingeboekt.
Zorgen blijven bestaan
De Voorjaarsnota biedt enige verlichting voor de financiële situatie van gemeenten, maar lost de structurele problemen niet op. De ramingsproblematiek van het gemeentefonds en het herstel van rekenfouten worden niet geadresseerd in de Voorjaarsnota. Keuzes van het kabinet – of het uitblijven daarvan – op het gebied van onder andere uitvoeringskosten klimaatbeleid, inburgering, schuldenproblematiek en middelen voor beheer en onderhoud betekenen per saldo dat gemeenten op deze beleidsterreinen minder zullen kunnen doen. Ook maken we ons zorgen over bezuinigingen die de woningbouw en verduurzaming belemmeren.
Volgende stappen
Het VNG-bestuur legt op 18 juni een nieuwe resolutie Jeugd voor aan de ALV, naar aanleiding van nieuwe afspraken met het kabinet en een vervroegd tweede advies van de adviescommissie-Van Ark. Op verzoek van de minister-president ziet de VNG voorlopig af van juridische stappen, maar als er op Prinsjesdag geen compensatie komt voor de jeugdzorgkosten in 2023 en 2024, volgt alsnog een ingebrekestelling.
Het bestuur stelt ook voor om de koers uit de najaarsresolutie van november 2024 te continueren. Gemeenten blijven bereid tot samenwerking met het kabinet, maar alleen als nieuwe taken gepaard gaan met toereikende middelen. Deze lijn blijft leidend in de lobby en gesprekken met het rijk.
Begrotingsadvies: realistisch en transparant
De VNG roept gemeenten in haar begrotingsadvies op om voor 2026 en 2027 de begroting zo mogelijk sluitend te maken en de effecten van kortingen transparant te tonen. Voor 2028 en 2029 wordt geadviseerd om stelposten op te nemen in afwachting van het nieuwe advies van de commissie-Van Ark.