Morgen debatteert de Tweede Kamer met minister Hanke Bruins Slot (BZK) over de hoofdlijnen van de maatregelen in het coalitieakkoord op het terrein van Binnenlandse Zaken. De VNG heeft de Kamer met oog op dit debat gewezen op het belang van betrouwbare en zekere bestuurlijke verhoudingen.
We vragen in onze brief aan de Kamer (zie onderaan dit bericht) ook om meer aandacht voor het onderwerp maatschappelijk ongenoegen.
Passages in coalitieakkoord die het werken als één overheid niet stimuleren
De VNG heeft er tijdens de formatie op aangedrongen als één overheid te opereren, waarbij taken worden opgepakt door de overheidslaag die daartoe het best is toegerust. Maar het coalitieakkoord bevat passages die het werken als één overheid niet stimuleren. Zo wordt gesproken over een juridische grondslag om gemeenten aanwijzingen te kunnen geven. En gemeenten moeten langjarig begroten, maar vanaf 2026 zit er een scherpe daling in het accres van het gemeentefonds en wordt de opschalingskorting weer aangezet. Bovendien gebruikt het rijk - in het geval van wonen - gemeentelijk geld voor zijn eigen beleidsdoelen, dat is winkelen met andermans portemonnee.
Het rijk heeft gemeenten nodig, waarborg autonomie decentrale overheden
Het rijk moet inzien dat het niet zonder gemeenten kan bij de uitvoering van beleid. We stuurden de Kamer bij onze brief een overzicht mee van 60 onderwerpen waarbij het rijk gemeenten nodig heeft om belangrijke maatschappelijke doelen te bereiken. Gemeenten willen wettelijke verankering om de autonomie van decentrale overheden te waarborgen. De positie van de minister van BZK moet versterkt worden en zij moet werk maken van de Wet op Decentraal Bestuur, naar het voorstel van Elzinga. En bij iedere vorm van decentralisatie moet van tevoren onderzocht worden hoe gemeenten met de juiste middelen een taak goed uit kunnen voeren.
Aanpak van maatschappelijke onrust vraagt om visie en financiële middelen
Maatschappelijke onrust staat ook bij gemeenten hoog op de agenda, het is een gezamenlijke zoektocht hoe we hiermee omgaan. Er is veel meer ondersteuning, duiding en visie nodig op de polarisatie in de samenleving. BZK is het coördinerende ministerie op de ‘brede aanpak van maatschappelijke onrust’, waar ook de VNG actief aan bijdraagt. Het verbaast ons dat er geen middelen zijn vrijgemaakt om dit ook echt vorm te geven. We vragen de Kamer om de minister op te roepen een brede visie te ontwikkelen waarvoor de benodigde financiële middelen worden vrijgemaakt.