In de Participatiewet is vastgelegd dat gemeenten de wettelijke taak hebben om bijstandsuitkeringen te verstrekken, maar ook om zowel bij aanvang als gedurende de looptijd van de uitkering de rechtmatigheid te controleren. Natuurlijk wordt daarbij naar inkomsten gekeken. Niet alleen in box 2, maar ook in box 1 en vermogen in box 3. 

Het Inlichtingenbureau controleert doorlopend op omstandigheden die van invloed kunnen zijn op het recht op bijstand. Het resultaat van deze controle levert het Inlichtingenbureau in de vorm van samenloopsignalen, die automatisch kunnen worden ingelezen in de meeste uitkeringsadministratiepakketten van gemeenten. Zo wordt het werkproces voor ambtenaren een stuk makkelijker gemaakt. De dienstverlening is verdeeld over twaalf informatieproducten die allemaal een aparte signaalfunctie hebben. Eén daarvan gaat over inkomsten in box 1 en vermogen in box 3

Drie stappen

Het signaal Inkomen (UWV, Box 2) biedt niet altijd voldoende informatie over de inkomsten van een uitkeringsgerechtigde. Uitkeringsgerechtigde zelfstandigen zijn bijvoorbeeld niet verplicht om loonaangifte te doen. Daarom wisselt het Inlichtingenbureau ook gegevens uit met de Belastingdienst over inkomsten in box 1 en vermogen in box 3. Met deze gegevens krijgt de gemeente inzicht in de inkomsten en vermogenspositie van de uitkeringsgerechtigde. De handreiking bevat drie stappen om eventuele onrechtmatigheid vast te kunnen stellen.

De signalen die het Inlichtingenbureau aan de gemeenten levert, informeren gemeenteambtenaren over ontstane situaties die van invloed kunnen zijn op de rechtmatigheid van een uitkering. Ze wijzen niet per definitie op onrechtmatigheid of fraude, maar geven alleen aan dat een situatie onderzoekswaardig is.