Otwin van Dijk, burgemeester van Oude IJsselstreek en lid van de VNG commissie Zorg, Jeugd en Onderwijs was blij met de goede opkomst, gespreid over heel Gelderland. En gelukkig, heel veel zorg wordt goed geleverd en komt kwetsbare inwoners ten goede. Meestal deugt het. Maar niet alles gaat goed.

Webinar

Op 8 januari 2021 organiseerden VNG Naleving en VNG Gelderland een webinar naar aanleiding van het onderzoek over zorgfraude, genaamd ‘Een wereld te winnen‘, in opdracht van VNG Naleving. Otwin van Dijk motiveerde het belang van een aanpak van zorgfraude aan de hand van onderstaande drie redenen:

• Zorgfraude kan inwoners die het nodig hebben in de knel brengen, bijvoorbeeld wanneer de afgesproken zorg niet geleverd is;
• Het geld is schaars, dus is het zaak dat goed te besteden en niet in verkeerde handen te laten komen;
• Ondermijning vraagt steeds meer aandacht, fraudeurs zien het terrein van de zorg als kans hebbend voor misbruik.

Als kamerlid had hij al ervaren dat vaak de tussenschakels, de bureautjes, misbruik maken en bij problemen failliet gaan en later weer onder een andere naam of op een ander werkveld opduiken. Maar de cliënt blijft met het probleem zitten. De afgesproken zorg is niet geleverd en er moet terugbetaald worden.

Aanpak van zorgfraude is dus niet alleen rechtvaardig, maar heeft ook een duidelijk sociale motivatie. Het is belangrijk dat hardop gezegd wordt wat niet goed is en dat fraudeurs er niet mee weg komen. Lik op stuk is hierbij belangrijk, er moet doorgepakt worden om fraudeurs te stoppen.

Vooral aan de voorkant kan veel gedaan worden. Stel duidelijke kwaliteitseisen op om fraudeurs er niet door te laten glippen. Er zijn gemeenten die werken met een aanbod via een zogenaamde open house constructie. Hoe houd je dan het zicht op wat er gebeurt? Bij deze constructie is het onmogelijk om goed contractmanagement en relatiebeheer uit te voeren richting alle zorgaanbieders.

Otwin vond het opmerkelijk dat het onderzoek zoveel fraudetechnieken aan het licht brengt die gebruikt worden door malafide zorgaanbieders. Daar moet je mee aan de slag, maar duik niet in bureaucratie en onmogelijke regelgeving. Doel moet zijn het borgen van goede zorg aan kwetsbare inwoners die dat nodig hebben. In de bespreking werd hier op aangehaakt. Regel het aan de voorkant en stel goede kaders op, maak de drempel -ook bij een open house constructie– zo dat malafide aanbieders er niet doorheen komen. De procedures bij onderzoek en rechtszaken vergen veel tijd en niet alles kan worden opgepakt.

Een wereld te winnen

Renée Emmelkamp en Ila van Wijk van VNG Naleving presenteerden het onderzoek Zorgfraude: ‘Een wereld te winnen’. Na de presentatie volgde een stevige bespreking. Het gaat om kwetsbare slachtoffers die de dupe worden van malafide aanbieders en daardoor slechte of onvoldoende zorg. Dat wil je als gemeente niet laten gebeuren. Vooral aan de voorkant moet je dit oppakken. Een goede poort is cruciaal zo stelde wethouder Rob Engels van Overbetuwe. Wethouder Willem Krooneman van Elburg waarschuwde voor te veel bureaucratie in de zorg. Hij gaf wederom aan dat het vooral belangrijk is om de voorkant goed in te richten.

Wethouder Gert Jan van Noort van Harderwijk vertelde dat zij vooral hebben ingezet op verantwoordelijkheid in de keten. Wethouder Gea Hofstede van Rheden vertelde over de nieuwe aanpak volgens de lumpsum aanbesteding vanuit haar regio. Dat vergt veel voorbereiding en communicatie. Lichte zorgvormen worden als voorziening met goed geformuleerde kpi’s ingezet. Doel is dat het geld voor de zorg op de goede plek wordt besteed. Zij is benieuwd hoe dit in haar gebied gaat uitwerken.

Met de BIBOB toets had wethouder Niko Wiendels van Buren weinig ervaring. Gemeenten Nijmegen en Almelo zijn de eerste gemeenten die hiermee experimenteerden. Gemeente Almelo heeft het ook opgenomen in het BIBOB-beleid.

Otwin van Dijk onderstreepte dat als je als gemeente maatwerk kunt leveren, er geen straf staat op het hanteren van de menselijke maat.

Bepaal bij elke intake welke zorg de inwoner nodig heeft en maak heldere afspraken, zo rondde Renée Emmelkamp de bespreking af. Het was een waardevolle bijeenkomst voor de deelnemende bestuurders.