Op 14 december bracht de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) het rapport ‘Samenleven in Verscheidenheid. Beleid voor de migratiesamenleving’ uit. De atriumlezing stond in het teken van dit onderzoek, met o.a. VNG-directeur Leonard Geluk en minister Wouter Koolmees. Auteurs Prof. dr. Godfried Engbersen en prof. dr. Mark Bovens, vertelden over hedendaagse migratiepatronen en hoe je als gemeente ‘samenleven in verscheidenheid’ goed vorm kunt geven.
VNG-directeur Leonard Geluk noemt het WRR-advies waardevol en het geeft een duidelijke richting voor een verantwoordelijkheid bij de overheid. De WRR heeft de migratiesamenleving op de agenda gezet en neemt ons mee in hoe je daar als overheid en gemeente mee kunt omgaan. Het is goed dat de WRR ook juist de thema’s aan de orde stelt waar het spannend wordt of schuurt. Als voormalig wethouder in Rotterdam weet Geluk dat het een lokaal vraagstuk is wat een stadsdeel aan kan qua verandering, verscheidenheid en vlottendheid.
Incorporatievermogen van de samenleving
Bij de beslissing over het aantal migranten dat zich ergens vestigt, moet volgens de WRR meer worden gekeken naar het lokale draagvlak. Geluk noemt het absorptievermogen van een wijk of het incorporatievermogen van de samenleving een belangrijk aandachtspunt. Het is waardevol dat de WRR dit thema niet uit de weg gaat. “Hoe zorg je dat iedereen – nieuwkomers én ontvangende inwoners – zich op zijn of haar gemak voelt in de buurten en wijken” – prof. dr. Mark Bovens.
Fundamentele verandering: migranten uit alle delen van de wereld
Prof. dr. Godfried Engbersen: Het huidige beleid is nog teveel geworteld in de wereld van gisteren”. Migratie is een permanent onderdeel geworden van onze samenleving. Internationale migratie naar Nederland neemt toe en migranten komen niet meer uit een beperkt aantal landen, zoals vroeger, maar uit alle delen van de wereld. Ook zijn steeds meer migranten passanten, die maar tijdelijk blijven. Nederland moet accepteren dat het een migratieland is en daar structureel beleid voor ontwikkelen. Zo kunnen migranten die zich in Nederland vestigen sneller hun weg vinden en onderdeel worden van de Nederlandse samenleving. Dat betekent niet alleen inzetten op de integratie van asielmigranten die misschien wel hun hele leven in Nederland zullen blijven, maar ook zorgen dat de groeiende groepen studiemigranten en hoog- en laagopgeleide arbeidsmigranten, die tijdelijk in Nederland zijn, aansluiting vinden bij de lokale gemeenschap. Het is belangrijk om meer oog te hebben voor het samenleven in Nederland, dat als gevolg van de veranderende bevolkingssamenstelling onder druk komt te staan.
Gemeenten hebben hierin een sleutelrol. Er is sprake van grote lokale variatie in de aanwezige groepen nieuwe migranten. “Lokale kennis is noodzakelijk om te weten wat er in de buurten en wijken speelt. Gemeenten zijn de plek waar het ontvangst en het samenleven moet beginnen” – Prof. dr. Godfried Engbersen. De WRR adviseert om de ontvangst en inburgering van alle migranten te verbeteren, bijvoorbeeld door het opzetten van ‘ontvangstcentra’, zoals ze in Canada of Denemarken hebben. Daar kunnen nieuwkomers op één plek terecht met vragen over huisvesting, scholing, taal, verenigingsleven of zorg. Op buurtniveau zijn daarnaast goede voorzieningen nodig, zoals bibliotheken en sportvelden.
Waardevol rapport
De VNG roept op tot lokaal maatwerk. Wij waarderen de classificatie van gemeenten in afzonderlijke profielen zoals die in het rapport worden benoemd. Urk is anders dan het Westland. En Groningen is anders dan Roosendaal. Gemeenten moeten daarom de ruimte krijgen om maatwerk te leveren die tegemoet komt aan de verscheidenheid van hun inwoners die deze gemeenten kennen. We moeten met elkaar het gesprek aan gaan over de instrumenten voor de kennismigrant, arbeidsmigrant, asielmigrant , gezinsmigrant. Dit is ook relevant voor de ondersteuning van gemeenten door de VNG. Eerder gaven we al bestuurlijke handelingsperspectieven en lokale praktijkvoorbeelden: https://vng.nl/nieuws/omgaan-met-verscheidenheid-gebruik-ons-online-portfolio
Structureel in plaats van ‘ad hoc’
“Voor gemeenten geldt dat ze een opgave zien in het samenlevingsvraagstuk en het sluit aan bij de verantwoordelijkheden in het sociaal domein. Maar met de belangrijke noot dat hier wel een adequate vergoeding tegenover moet staan in het Gemeentefonds. En erken dat de verscheidenheid in Nederland een gegeven is en zorg daarmee ook voor stabiliteit in het beleid. Laat een infrastructuur realiseren die bestendig is” – VNG algemeen directeur Leonard Geluk".
In gesprek met onze leden
“Een terechte koerswijziging van de WRR. Het is wenselijk om dit de komende tijd handen en voeten te geven” – VNG algemeen directeur Leonard Geluk.
De VNG wil graag samen met de WRR in gesprek met lokale bestuurders over de adviezen. We informeren onze leden over de komende bijeenkomsten die begin 2021 zullen plaatsvinden.