Wilt u meer weten over 1 van onderstaande trends/praktijkvoorbeelden of bent u benieuwd hoe andere COVID-zaken in het buitenland worden aangepakt? Neem dan contact op met Irene ten Teije.

Aanleiding voor het onderwerp

Het nieuws rondom minderheids- en kwetsbare groepen is gemonitord op onderstaande onderwerpen. COVID-19 heeft alle aspecten van het gemeenschapsleven beïnvloed, maar deze effecten worden niet door iedereen gelijk gevoeld. Minderheidsgroepen worden economisch sneller geraakt, zijn soms minder goed te bereiken, en worden ook fysiek gezien eerder geraakt door het virus zelf. 

Buitenlandse tendensen: hoe worden kwetsbare groepen geïdentificeerd en bereikt? 

Kwetsbare groepen kennen verschillende duidingen in verschillende landen, maar de groepen worden vrijwel overal via de nationale overheid in kaart gebracht.

• In Zuid-Korea verstaat men onder kwetsbare groepen: lage inkomens, kleine ondernemers, freelancers, parttime werkers en mensen met slechte toegang tot kinderopvang.
• In Denemarken omvat dit: mensen ouder dan 70, mensen in verzorgingstehuizen, mensen met obesitas, mensen met bepaalde chronische ziekten, kinderen met bepaalde chronische ziekten, dak- en thuislozen, zwangere vrouwen. 
• In Nieuw-Zeeland werd met een nationale enquête bijgehouden wie en welke sociale groepen zich kwetsbaar voelen. Het ministerie van Gezondheidszorg biedt uitgebreide online informatie voor mensen in kwetsbare groepen (verslaafden, mensen met dementie), onder meer over waar zij terecht kunnen met specifieke problemen. Daarnaast wordt ook informatie verstrekt over hoe anderen deze groepen kunnen ondersteunen. Hierbij spelen de district health boards die gezondheidszorg organiseren voor een of meerdere gemeenten, een grote rol.

Buitenlandse tendensen: hoe worden kwetsbare groepen ondersteund? 

In de meeste landen is een trend te zien van financiële steun vanuit de nationale overheid aan ofwel de kwetsbare groepen direct, of wel via de lokale overheden.

• In Zuid-Korea kregen 4 miljoen huishoudens met lage inkomens financiële hulp en er is aanvullende steun beschikbaar vanuit lokale overheden. Voor een periode van 3 maanden zijn onder meer zorgverzekeringpremies verlaagd.
• De Belgische stad Genk biedt een extra toelage van € 120 (3 x € 40) voor gezinnen met een laag inkomen. Vanuit de nationale overheid krijgen lokale besturen in België € 15 miljoen voor ondersteuning van mensen in armoede en € 15 miljoen om specifiek in te zetten als consumptiebudget voor mensen met een laag inkomen. 
• De Canadian Medical Association verstrekt geld aan gemeenten om kwetsbare groepen te ondersteunen met onder meer voedselprogramma’s en beschermingsmateriaal voor sociaal werkers. De Canadese nationale overheid verstrekt geld aan gemeenten om werkprogramma’s op te zetten voor jongeren binnen de lokale overheid. 

In verschillende landen worden campagnes rond eenzaamheid en stress georganiseerd, niet alleen vanuit vrijwilligers, maar ook vanuit de overheid en worden speciale maatregelen genomen voor daklozen. 

• Besiktas (Turkije) lanceerde een antistress campagne waarbij inwoners psychologen kunnen ontmoeten in parken of een afgezonderde ruimte of digitaal, of kunnen deelnemen aan activiteiten zoals yoga. Hiertoe is een antistress comité ingesteld met onder meer psychologen van de lokale GGD.
• Nieuw-Zeeland treft specifieke maatregelen voor daklozen: de lokale en nationale overheden werkten samen om huisvesting voor hen te vinden in hotels en andere accommodaties. 
• De Canadese federale overheid heeft het Reaching Home Program verdubbeld om te voorzien in fondsen voor daklozen. Daarbovenop hebben provincies en gemeenten ook noodfondsen in het leven geroepen voor ondersteuningsdiensten voor familie en gemeenschap. 
• In Nantes (Frankrijk) worden gemeenschappelijke tuinen of leegstaande groengebieden tot moestuinen omgetoverd waar in totaal zo’n 25 ton groenten opgehaald kan worden. Dit wordt via de voedselbank en buurtverenigingen uitgedeeld aan ongeveer 1000 huishoudens in moeilijkheden. 

Bekijk het overzicht van wat lokale overheden doen om de psychische gesteldheid van hun inwoners te ondersteunen tijdens de crisis op de pagina Psychosociale hulp

Praktijkvoorbeelden en tools 

• Genk (België) heeft onder meer 2 programma’s om minderheidsgroepen te ondersteunen: 
  o    Genk Helpt: een platform waarbij zorgvragen worden gekoppeld aan vrijwilligerswerk
  o    Operatie Laptop: inzameling en een helpdesk om thuisonderwijs en digitaal leren toegankelijker te maken voor kinderen uit kwetsbare gezinnen
• Minderheidsgroepen zijn onevenredig afhankelijk van het openbaar vervoer, lopen of fietsen om toegang te krijgen tot diensten en werk. Daarom heeft de FCM (Canadese vereniging van gemeenten) een gids ontwikkeld om gemeenten te helpen straten aan te passen en voor veilig vervoer te zorgen. De suggesties gaan onder meer over fietspaden, tijdelijke patio's en uitbreiding van de stoep.
• Bristol (Verenigd Koninkrijk) heeft de campagne Are you OK? gelanceerd. In de afgelopen maanden waren er minder meldingen dan normaal bij zorginstanties. Mede hierom moedigt deze campagne mensen aan om op elkaars gesteldheid te letten. Dit houdt ook in: alert zijn op mensen in de omgeving die bijvoorbeeld risico lopen op huiselijk geweld en mentale problemen.