Vanuit het Tijdelijk besluit digitale toegankelijkheid overheid (BDTO) zijn gemeenten verplicht om hun websites, mobiele applicaties en intra- en extranetten digitaal toegankelijk te maken. Dit heeft niet alleen invloed op bestaande producten en diensten, maar ook op de inkoopprocedure.
Digitale toegankelijkheid heeft betrekking op websites en mobiele applicaties van gemeenten. Alle websites moeten sinds 23 september 2020 aan de eisen van het BDTO voldoen, en voor mobiele applicaties is dat 23 juni 2021.
- Meer over de BDTO (digitoegankelijk.nl)
Cloudapplicaties, intra- en extranetten
Onder websites worden ook bijvoorbeeld cloudapplicaties, intra- en extranetten gerekend. Voor cloudapplicaties, intra- en extranetten die voor 23 september 2019 live zijn gegaan geldt een uitzondering: pas bij een ingrijpende herziening op of na 23 september 2019 valt de cloudapplicatie, intra- of extranet onder het BDTO. Bij inkoop van nieuwe systemen of software is deze uitzondering niet meer van toepassing.
- Meer over de specifieke definitie van cloudapplicaties, intra- en extranetten en uitzonderingen (digitoegankelijk.nl)
Gebruik GIBIT
Om digitale toegankelijkheid ook bij de inkoop te borgen, zijn de Gemeentelijke Inkoop bij IT Toolbox (GIBIT) met de daarbij gevoegde ICT-Kwaliteitsnormen een goede basis. In artikel 6 van de GIBIT voorwaarden van de ICT-Kwaliteitsnormen staat digitale toegankelijkheid benoemd, waarbij er wordt gerefereerd aan de EN 301 549 standaard (pdf). Deze geharmoniseerde Europese standaard is gebaseerd op de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) 2.1. De WCAG 2.1 bestaat uit A, AA en AAA succescriteria, maar vanuit het BDTO geldt alleen de verplichting om aan de in totaal 50 A en AA succescriteria te voldoen. Er geldt geen verplichting voor de AAA succescriteria, maar het wordt wel aangeraden waar mogelijk ook aan deze succescriteria te voldoen.
Inkoopdocument digitale toegankelijkheid
Door het gebruik van de GIBIT met de ICT-Kwaliteitseisen geeft u aan dat producten en diensten moeten voldoen aan de WCAG 2.1 en aan het vervolg daarop wanneer dat in de wet verankerd wordt: de WCAG 2.2. Wat daarnaast belangrijk is, is dat u afspreekt hoe de leverancier aantoont dat zij voldoen aan de succescriteria voor het product. Voor de aanbestedingsprocedure of offerte-uitvraag kunt u het volgende document gebruiken:
Hiermee heeft u handvaten bij de uitvraag en tips om de procedure te doorlopen en geeft u alle leveranciers de mogelijkheid om mee te doen aan de aanbesteding, zonder dat hun product of dienst nog volledig voldoet aan de WCAG 2.1 succescriteria. Het BDTO biedt namelijk de mogelijkheid dat nog niet aan alle succescriteria wordt voldaan, mits er een plan van aanpak is hoe dat in de nabije toekomst wordt opgelost. Hiermee voorkomt u dat een leverancier, bij het bijvoorbeeld niet voldoen aan één succescriterium, wordt uitgesloten omdat het product of dienst nog niet digitaal toegankelijk is terwijl er wel op andere onderdelen hoog gescoord wordt.
Het inkoopdocument bestaat uit een tabblad met inkoopeisen en tips en een tabblad met de richtlijnen en veelvoorkomende issues, waarop gemonitord kan worden tijdens het inkoopproces. Het inkoopdocument is een levend document, wat betekent dat tips zeer welkom zijn om verbeteringen te kunnen aanbrengen. Dit kan via het VNG forum en het kenniscentrum Markt en Overheid.
Onderzoeksrapport WCAG-EM: bewijs en onderbouwing
Wanneer u aan de slag gaat met de inkoop software, raden wij aan dat u afspreekt met de leverancier dat op een bepaald moment een technisch onderzoeksrapport volgens de WCAG-EM wordt aangeleverd waarin aan alle technische richtlijnen van de WCAG2.1 wordt voldaan. Hiermee kunt u daadwerkelijk vaststellen of er aan de afgesproken voorwaarden wordt voldaan die bij de aanbesteding of offerte aanvraag zijn voorgelegd. Wanneer nog niet aan alle richtlijnen wordt voldaan moet hier een plan van aanpak bij aangeleverd worden hoe en wanneer de maatregelen plaatsvinden.
Daarnaast is het WCAG-EM onderzoeksrapport nodig bij het invullen van de toegankelijkheidsverklaring als onderbouwing voor de techniek. Voor de content dient u dan nog wel een onderzoek uit te voeren voor een volledig toegankelijkheidsrapport. Een content onderzoek is kleiner in scope dan een volledig onderzoek naar de techniek en content, waardoor u lager uitkomt qua kosten. De toegankelijkheidsverklaring is onderdeel van de wettelijke verplichting, en dient u ook in te vullen via de invulassistent van Logius. Voor de toegankelijkheidsverklaring bent u zelf als gemeente verantwoordelijk, niet uw leverancier.
Als er een onderzoeksrapport beschikbaar is, vraag de leveranciers deze dan in de softwarecatalogus te plaatsen. Dan is het rapport voor andere gemeentelijke organisaties ook direct beschikbaar.
Kenniscentrum Markt & Overheid VNG
Bij het Kenniscentrum Markt en Overheid werken strategisch leveranciersmanagers met kennis van digitale toegankelijkheid, inkoop & GIBIT, leveranciersmanagement en de markt. Heeft u vragen of tips of komt u er met een leverancier niet goed uit? Neem dan contact op met kenniscentrummarktenoverheid@vng.nl.