Het Nationaal Actieplan Dakloosheid is door middel van bestuurlijke afspraken tussen zorgaanbieders, gemeenten, woningcorporaties en het rijk bekrachtigd. De VNG heeft zich met deze bestuurlijke afspraken gecommitteerd om de beoogde transformatie uit het plan mede uit te voeren, te ondersteunen, aan te jagen én te evalueren. Hiertoe hebben we een dashboard ontwikkeld en bestuurlijk vastgesteld met het rijk. Met de indicatoren in dit dashboard wordt de voortgang van de uitvoering van de ambitie en actielijnen van het Nationaal Actieplan Dakloosheid per Maatschappelijke Opvangregio gemonitord.
Het resultaat kunt u vinden op de website Waar staat je gemeente.
Inspanningen in alle regio's
De regioadviseurs van het Platform Sociaal Domein hebben het dashboard gevuld op basis van de informatie die zij in de regio’s hebben opgehaald en met de regio’s hebben afgestemd Parallel hieraan heeft VNG Realisatie gewerkt aan een technische applicatie. Het ingevulde dashboard laat zien dat alle regio’s inspanningen leveren rond de uitvoering van het Nationaal Actieplan Dakloosheid, maar ook dat de startsituatie, het tempo en de politieke urgentie overal anders is.
Zo heeft het merendeel van de regio’s bijvoorbeeld een (vastgesteld) regionaal plan voor de aanpak dakloosheid, maar is deze toegespitst op de regionale situatie. Het is daarom noodzakelijk om een juist begrip van de regionale context en de lokale keuzes te hebben om de uitkomsten uit het dashboard goed te kunnen interpreteren en te gebruiken. In die zin dient het dashboard vooral als hulpmiddel om het gesprek aan te gaan in de regio en tussen de regio’s: waar gaat het goed, waar kan het beter en hoe kan de ondersteuning hier zo goed mogelijk op ingericht worden. Het is dan ook geen verantwoordingsinstrument.
Betrek meerdere perspectieven
De uitkomsten van het dashboard geven een eerste waardevol beeld over de voortgang van de uitvoering van het Nationaal Actieplan vanuit het perspectief van gemeenten, maar het is voor een completer beeld belangrijk om meerdere perspectieven te betrekken. Een aanpassing in beleid leidt bijvoorbeeld niet altijd direct tot de gewenste verandering of beweging; de uitvoeringspraktijk is weerbarstig. Het kan zijn dat partijen in de regio andere beelden bij de voortgang van de uitvoering van het Actieplan hebben dan de voortgang die uit het dashboard naar voren komt. De kleuren vertellen niet (altijd) het complete verhaal.
Het is dan ook belangrijk dat het regionale gesprek breder gevoerd wordt, met aanbieders, woningcorporaties, ervaringskenners en clientvertegenwoordigers. De regioadviseurs van het Platform Sociaal Domein zullen deze gesprekken aanbieden en faciliteren. De uitkomsten zullen zij betrekken bij een volgende update van het dashboard, die gepland staat voor het eind van het jaar. In deze volgende versie van het dashboard wordt per regio en per vraag een toelichting vanuit de regioadviseurs opgenomen die nadere context en duiding geeft bij de ingevulde indicatoren. Het dashboard wordt twee keer per jaar geüpdatet, gelijktijdig met het dashboard Beschermd Thuis.
Kwantitatieve monitoringinstrumenten in ontwikkeling
Naast het dashboard, dat vooral beleidsmatig van aard is en gericht op processen, zijn er verschillende kwantitatieve monitoringinstrumenten in ontwikkeling om beter zicht te krijgen op de doelgroep en beter te kunnen sturen op de opgave. Bijvoorbeeld de regionale ETHOS-light telling die de Hogeschool Utrecht in 2023 voor het eerst in Nederland uitvoerde in de regio Noordoost-Brabant met ondersteuning van Kansfonds. In april van dit jaar heeft een tweede ronde plaatsgevonden met 55 gemeenten in 6 regio’s: Breda, Hart van Brabant, Holland Rijnland, Westelijke Mijnstreek, Gelderland-Zuid en West-Friesland. De uitkomsten van deze tweede ronde worden dit najaar verwacht. Er zijn ook regio’s die wel de Ethos methodiek hebben gebruikt voor de telling, maar dat niet via het Kansfonds hebben laten ondersteunen.
De uitkomsten van de Monitor Dakloosheid, waaraan door een samenwerkingsverband tussen het CBS, de VNG, VNG-realisatie en Valente uitvoering wordt gegeven via de Gemeentelijke Monitor Sociaal Domein (GMSD), worden ook dit najaar verwacht. In de uitvraag, die dit voorjaar is gestart, worden zowel gemeenten en opvangorganisaties gevraagd om gegevens aan te leveren over het aantal dakloze mensen dat zij in beeld hebben bij kort- en langdurende opvangvoorzieningen (ETHOS-light categorie 2 en 3). Deze monitor moet een landelijk beeld geven en is nadrukkelijk een groeimodel, waarbij het doel is om in de toekomst meer ETHOS-categorieën toe te voegen.
(klik of de afbeelding voor een vergroting)
Zie ook
Presentatie Dashboard aanpak dakloosheid (pdf, 422 kB)
Artikel voor de VNG-nieuwsbrief Beschermd Thuis en Aanpak Dakloosheid, juni 2024