Waarom is het een belangrijk thema?

Radicalisering en extremisme hebben vele oorzaken en voedingsbodems . Gemeenten hebben, naast een preventieve rol, ook een cruciale rol bij het realiseren van een integrale lokale aanpak waarbij de verbinding zorg, onderwijs en veiligheid wordt doorontwikkeld en bestendigd.

Gemaakte afspraken:

• In het Interbestuurlijk Programma (IBP) formuleren Rijk, gemeenten, provincies en waterschappen gezamenlijke ambities om personen die vatbaar zijn voor extremisme en radicalisering (waaronder jongeren) eerder te signaleren en te bereiken. In de uitwerking van IBP komt de nadruk te liggen op preventie, vroegsignalering, persoonsgerichte aanpak en verbinding met sociaal domein (wijkteams, jeugdzorg en GGZ).
• Meerjarenagenda zorg en veiligheidshuizen 2017-2020 gericht op het oprichten van een landelijk dekkend expertisenetwerk persoonsgerichte aanpak.

Wat is de rol van gemeenten?

Gemeenten zijn nodig bij de signalering, indamming en bestrijding van radicalisering. Belangrijke punten die aandacht behoeven:

• Positie burgemeester en lokaal bestuur
  Het is essentieel om in gesprek te blijven met gemeenschappen en netwerken om de voedingsbodem voor radicalisering weg te nemen. Tegelijkertijd heeft het lokaal bestuur en in het bijzonder de burgemeester een verantwoordelijkheid voor de openbare orde en veiligheid in de gemeenten. Het lokaal bestuur moet over de juiste bevoegdheden beschikken om op te kunnen treden in het belang van (staats)veiligheid maar daarnaast de ruimte hebben om vertegenwoordiger van de lokale gemeenschap te zijn en kunnen zorg dragen voor een open samenleving waarbinnen grondrechten uitgeoefend kunnen blijven worden.
• Weerbare professionals
  Professionals dienen handelingsbekwaam te zijn voor deze doelgroep. Belangrijke punten hierbij zijn het overwinnen van handelingsverlegenheid en het bestrijden van professionele eenzaamheid. Zorgprofessionals dienen ergens terecht te kunnen met hun zorgen en vragen.
• Vroegsignalering
  Het is belangrijk (zorg)professionals en andere betrokkenen te leren tijdig problematiek te herkennen, zodat zij hier correct op kunnen acteren.
• Specifieke preventie
  Er dient maatwerk geleverd te worden gericht op aanwijsbare personen en risicogroepen, bijvoorbeeld de doelgroep extreem rechts.
• Nazorg en re-integratie
  Het is belangrijk dat er een voldoende aanbod is van specifieke expertise in elke regio. Denk aan specialistische zorg, juiste voorzieningen en het inkopen van de juiste zorg.

De rol van gemeenten in de aanpak van radicalisering kan als volgt worden gevisualiseerd: