In de afgelopen jaren is de aard en omvang van de taken en verantwoordelijkheden van de gemeentelijke handhavers openbare ruimte (boa’s domein I) sterk verschoven. Doordat handhavers steeds breder inzetbaar zijn, is ook de vraag naar meer handhavings-capaciteit fors toegenomen. Hierdoor is het steeds meer van belang om goed te prioriteren en de capaciteit te verdelen. Om gemeenten hierin te ondersteunen heeft de VNG deze handreiking opgesteld. Gemeenten kunnen zelf invulling en uitvoering geven aan het handhavingsbeleid en uitvoeringsplan en waar nodig uitbreiden of bondiger maken wat passend is aan het type gemeente. 

Onder andere alle landelijke en lokale ontwikkelingen van de afgelopen jaren worden toegelicht, maar ook zijn de organisatorische voorwaarden en verplichte documenten van een handhavingsorganisatie beschreven. Daarnaast staan de taken van handhaving per niveau beschreven, waarna de beschikbare capaciteit geprioriteerd en toebedeeld kan worden. Bij capaciteitsverdeling moet niet alleen rekening worden gehouden met de mate van onvoorspelbaarheid en diversiteit aan werkzaamheden, maar ook met het verschil in werkgebied van gemeenten (bijvoorbeeld landelijk of stedelijk) waarbij andere problematieken een rol spelen.

De gemeente heeft de regie op het gebied van lokale veiligheid. Door middel van een integraal veiligheidsplan (IVP) kan de gemeente hier sturing aan geven. Het handhavingsbeleid en uitvoeringsplan geeft mede uitvoering aan het IVP. Intern moet het handhavingsbeleid en uitvoeringsplan afgestemd worden met verschillende afdelingen en teams. De inhoud is gebaseerd op gesprekken die met in- en externe ketenpartners zijn gevoerd, zoals de politie, ondernemersverenigingen en wijkregisseurs. 

De handreiking is ook beschikbaar als Word-bestand: