Lokale Ketenaanpak Digitale Inclusie

De Ketenaanpak

De lokale ketenaanpak helpt gemeenten om beter samen te werken met verschillende lokale partijen om digitale inclusie te bevorderen. Het doel is om meer mensen toegang te geven tot digitale middelen en hen te helpen digitaal vaardig te worden. Belangrijk is daarbij ook dat de inwoners om wie het gaan de ketenpartners weten te vinden. De aanpak bestaat uit vijf belangrijke activiteiten:

1. Beschikbaar stellen van apparaten: Zorgen dat mensen toegang hebben tot apparaten zoals smartphones, laptops of tablets, bijvoorbeeld door donaties, lenen of het plaatsen van computers op openbare plekken, zoals bibliotheken.
2. Toegankelijk maken van internet: Zorgen voor plekken waar mensen gratis internet kunnen gebruiken of (betaalbaar) internet aanbieden aan huishoudens die het niet kunnen betalen.
3. Aanbieden van hulp, informatie en cursussen: Mensen helpen met cursussen, trainingen en begeleiding om beter te worden in het gebruik van, of het leren omgaan met, digitale middelen.
4. Bewustwording, signalering en doorverwijzing: Mensen en organisaties bewustmaken van het belang van digitale vaardigheden en hen doorverwijzen naar passend aanbod.
5. Toegankelijk maken van digitale diensten: Zorgen dat digitale diensten makkelijk te gebruiken zijn, bijvoorbeeld door websites gebruiksvriendelijker en veilig te maken.

Informatiepunt Digitale Overheid (IDO)

De Informatiepunten Digitale Overheid (IDO) spelen een belangrijke rol binnen de lokale ketenaanpak. Deze IDO's zijn fysieke hulppunten, meestal in bibliotheken, waar mensen terecht kunnen met vragen over digitale zaken zoals toeslagen, belastingen, DigiD, en meer. De medewerkers van de IDO's helpen inwoners met het vinden van de juiste informatie op overheidswebsites en verwijzen hen door naar lokale partners voor gerichte hulp.

De IDO's zijn een essentieel onderdeel van de ketenaanpak, omdat ze direct contact faciliteren voor de mensen die moeite hebben met digitale diensten. Zij fungeren als een eerste aanspreekpunt en helpen inwoners op weg naar digitale zelfredzaamheid. Gemeenten hebben sinds 1 januari 2023 de regierol over de IDO’s. De VNG ondersteunt gemeenten hierin door middel van het project Lokale regie op Informatiepunten Digitale Overheid. 

De Koplopers

Het koplopersprogramma, dat op 14 september 2023 van start ging, is inmiddels afgerond. Vijftien gemeenten namen het voortouw en deelden hun ervaringen en ideeën met elkaar om digitale inclusie te verbeteren. Gedurende het programma kwamen deze gemeenten daarom regelmatig bijeen om van elkaar te leren en nieuwe manieren te vinden om de digitale kloof te verkleinen en niet-koplopergemeenten te inspireren.

Samen werk maken van digitale inclusie 

Gemeenten, bibliotheken, en maatschappelijke organisaties en private partijen kwamen op 16 mei samen in de Verkadefabriek Den Bosch tijdens het VNG-evenement ‘Samen werk maken van digitale inclusie’. Tijdens deze dag werden deelnemers geïnspireerd door sprekers, panels, workshops en stands. Met deze inspiratie kunnen zij ook zelf aan de slag gaan en blijven met hun ketenpartners om de digitale inclusie te verbeteren binnen hun gemeente. 

Parallel vond een bestuurlijke sessie plaats voor bestuurders van gemeenten en vertegenwoordigers van genoemde partijen. Zij hebben daarmee op het evenement extra het belang van alle activiteiten op het gebied van digitale inclusie kunnen ervaren. Zo kwam het bieden van de belangrijke bestuurlijke ondersteuning vol onder de aandacht. 

Natuurlijk waren ook ervaringsdeskundigen deel van het programma. Zo konden zij, als inwoners waarom het gaat, onderdeel zijn van de onderlinge inspiratie en ervaren wat er wordt gedaan voor digitale inclusie. Benieuwd naar een sfeerimpressie van deze dag? Bekijk de onderstaande YouTube video.

Bekijk ook de tekening die de essentie van de dag samenvat (PDF, 18 Mb)
 

Inspiratiebundel: Lokale ketenaanpak digitale inclusie – Samen doen! 

Op 25 juni 2024 verzamelden de koplopergemeenten zich, met hun ketenpartners, op het Mediapark in Hilversum voor de Mijlpaalviering. In het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid werd stilgestaan bij de successen en de resultaten die het eerste jaar heeft opgeleverd. Deze bijeenkomst was een belangrijke stap in de gezamenlijke inspanningen om digitale inclusie, en de methoden daartoe, in Nederland verder te bevorderen. Koplopergemeenten kregen een certificaat overhandigd van toenmalig staatssecretaris Van Huffelen. 

Alle opgedane ervaringen en kennis door de koplopergemeenten zijn opgenomen in de inspiratiebundel: Lokale ketenaanpak digitale inclusie – Samen doen!

Hierin leest u onder andere hoe gemeente Coevorden met lokale partijen om de tafel ging om te achterhalen wat een goede plek kon zijn voor een Informatiepunt Digitale Overheid (IDO) buiten de bibliotheek: ‘Hoe kunnen we inwoners bereiken? Het antwoord: bij de dokter.’ Zo ontstond het idee van de pop-up-IDO. Wat ertoe heeft geleid dat ze nu een succesvol IDO-spreekuur hebben bij een huisartsenpraktijk. 

Maar ook, hoe gemeente Leiden de focus op jongeren heeft aangepakt: ‘Kansengelijkheid en circulariteit zijn de twee pijlers die samenkomen in het project waarmee Leiden digitale inclusie oppakt binnen de Lokale Ketenaanpak Digitale Inclusie. De gemeente doneert haar afgeschreven laptops aan jongeren en zorgt op die manier tegelijkertijd voor minder afval.’

Community

Het VNG-forum Digitale Inclusie is dé plek waar gemeenten en professionals met elkaar in gesprek gaan over digitale inclusie. U bent van harte welkom om actief mee te doen op het forum. Hier kunt u makkelijk kennis en ervaringen delen, vragen stellen en ideeën opdoen van andere professionals. U blijft ook op de hoogte van de laatste ontwikkelingen en interessante bijeenkomsten.

• Bent u nog geen lid van het VNG-forum? Registreer u dan eerst. Iedereen met een gemeentelijk emailadres kan zich aanmelden.
• Bent u al lid? Log in op forum.vng.nl, ga naar ‘Dienstverlening en informatiebeleid’ en meld u aan voor het forum Digitale Inclusie.

Handreiking

De VNG heeft een handreiking ontwikkeld om gemeenten te helpen met de lokale ketenaanpak. Hierin staat onder andere:

• Wat de lokale ketenaanpak inhoudt;
• Voorbeelden van hoe andere gemeenten het aanpakken;
• Tips voor samenwerking met verschillende partijen;
• Stappen om te beginnen met digitale inclusie;
• Een verwijzing naar een Maatschappelijke analyse van de kosten en baten van digitale inclusie;
• Een verwijzing naar het handboek Lokale aanpak voor Digitale Inclusie van ADS.

In de handreiking staan verschillende praktijkvoorbeelden uit gemeenten zoals Rotterdam, Utrecht en Westerkwartier. Deze gemeenten hebben al diverse bovengenoemd beschreven stappen gezet. 

Meer Informatie

Heeft u vragen of wilt u meer weten over de Lokale Ketenaanpak Digitale Inclusie? Neem dan contact op met Rachida Moreira Figueiredo, projectleider bij de VNG, via Rachida.MoreiraFigueiredo@vng.nl.