In Noord-Nederland (Groningen, Friesland en Drenthe) is een krachtig samenwerkingsinitiatief ontstaan tussen de gemeenten, strafrecht- en executieketen: het ambassadeursteam 3Noord. Dit team komt met enige regelmaat bij elkaar ten behoeve van hun gezamenlijke opgave, Nederland veiliger maken. Het team bestaat uit bestuurlijke vertegenwoordigers namens gemeenten in 3Noord (burgemeesters, wethouders), het gevangeniswezen, openbaar ministerie, de 3 reclasseringsorganisaties en de politie.
Inspanningen bundelen om succesvolle re-integratie te bevorderen
Klaas Smid, burgemeester van de gemeente Noordenveld en voorzitter van het ambassadeursteam: 'Gemeenten en zorg- en veiligheidspartners bundelen hun inspanningen om de succesvolle re-integratie van (ex-)gedetineerden te bevorderen. De verschillende organisaties werken samen om de re-integratie te verbeteren en herhaling van crimineel gedrag te minimaliseren, zoals vastgelegd in het bestuurlijk akkoord. Met de ambassadeursgroep pakken we uitdagende kwesties aan die spelen binnen de samenwerking en faciliteren we nieuwe initiatieven.'
De gezamenlijke partijen hebben te maken met een groep burgers die gedurende hun levensloop met regelmaat te maken heeft met zowel het straf- zorg- en veiligheidsdomein. Effectieve samenwerking (met bijbehorende afstemming) tussen deze domeinen is dan ook essentieel voor een samenhangende en daarmee doelmatige aanpak voor deze personen. Het belang van samenhang was voor de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) aanleiding om op 25 oktober 2022 een diner pensant te organiseren, bezocht door ruim 50 Noord-Nederlandse bestuurders uit de genoemde domeinen. Tijdens deze bijeenkomst benadrukten de bestuurders het belang van samenhang en samenwerking, met als belangrijke basis het bestuurlijk akkoord tussen de VNG, de 3 reclasseringsorganisaties en de DJI: ‘Kansen bieden voor re-integratie’.
Ambassadeursteam met bestuurders uit alle betrokken domeinen
Om hier vorm aan te geven, besloten de betrokkenen een ambassadeursteam op te richten met bestuurders uit alle betrokken domeinen. Dit ambassadeursteam zet zich in om de samenhang tussen de domeinen te bewaken en versterken, ten behoeve van de bevordering van veiligheid en beperking van recidive onder Noord-Nederlanders. Een complexe maar uiterst belangrijke opgave waarbij samenwerking tussen alle betrokkenen essentieel is.
Inmiddels hebben de eerste bijeenkomsten plaatsgevonden. Er is gesproken over de samenhang tussen de domeinen en over ambities ten aanzien van zorg en veiligheid. Onder meer aan de hand van lopende interventies in 3Noord, zoals de aanpak met betrekking tot zelfmelders (Koers en Kansen), de gezinsbenadering in de gevangenissen of het project ‘Samen starten’. Ook is afgesproken intensiever tussen de domeinen samen te willen werken rondom ‘justitiële verrassingen’. Hiermee wordt bedoeld dat een gemeente, die niet de gemeente van herkomst is, verrast wordt door de komst van een cliënt/burger/ex-gedetineerde die zonder afstemming over veiligheid of zorg aanspraak wil maken op voorzieningen van een gemeente, waarbij de afspraken uit het bestuurlijk akkoord niet worden gevolgd.
Mariëlle Verberk, regiodirecteur Midden Noord bij Reclassering Nederland: 'Er komt veel bij kijken om ex-gedetineerden op een goede manier terug te laten keren in de maatschappij. Daar zijn veel partijen bij betrokken. Het is belangrijk dat die partijen goed samenwerken en elkaar eenvoudig kunnen vinden. Het formeren van een ambassadeursgroep kan daarbij helpen. Inhoudelijk kun je elkaar verrijken, maar het gaat ook om het opbouwen van relaties en het krijgen van inzicht in elkaars mogelijkheden en onmogelijkheden. Als er dan iets niet goed dreigt te gaan, kun je elkaar makkelijker vinden.'
Ervaringen, good practices en knelpunten verbinden met ontwikkelingen op landelijk niveau
De bijeenkomsten worden vervolgd. Opgedane ervaringen, good practices maar ook knelpunten in bijvoorbeeld wet- of regelgeving wil het ambassadeursteam nauw verbinden met ontwikkelingen op landelijk niveau. Samen ontwikkelen en samen leren om Nederland veiliger en leefbaarder te maken en om geleerde lessen beter op landelijk niveau over het voetlicht te brengen.
Marie-Anne de Groot, directeur van penitentiaire inrichting (PI) Veenhuizen: 'Een mooi voorbeeld van samenwerking is de Yellow Ribbon Run die wij op 23 september 2023 samen met de reclassering Nederland en Exodus hebben georganiseerd in 5 gevangenissen in Noord-Nederland. De Yellow Ribbon Run is geïnspireerd op het nummer ‘Tie a Yellow Ribbon Round the Ole Oak Tree’, dat op zijn beurt weer gebaseerd is op het (waargebeurde) verhaal van een ex-gedetineerde. Na het uitzitten van zijn straf werd hij welkom geheten met gele linten die in de bomen waren opgehangen. Een mooi symbool om te laten zien dat hij er niet alleen voor stond. In PI Leeuwarden en PI Veenhuizen, locatie Norgerhaven, was het voor ketenpartners mogelijk om mee te lopen, hiervoor was veel interesse. Thema voor deze Yellow Ribbon Run was: ‘Samen kom je verder dan alleen’. Dat is waar samenwerking voor ons over gaat!'
Artikel voor de VNG-nieuwsbrief Zorg + Veiligheid, december 2023