Op de eerste provinciale Ketendag van Zuid-Holland ging men de uitdaging aan om live een complexe, fictieve casus van A tot Z in het Omgevingsloket te doorlopen. Namelijk 'Groen Bijtanken': een gecombineerde vergunningaanvraag voor het brouwen van bier en het produceren van groene waterstof. Hiermee werd de hele ketensamenwerking in de praktijk zichtbaar. Léon Evers, Regionale Implementatiecoach Omgevingswet, blikt tevreden terug: “Mooi hoe de samenwerking hiermee vorm kreeg en inzage bood in de hele keten – een goede basis voor vertrouwen en verbeterslagen.”
In de regio’s Rijnmond en Haaglanden oefende men al jaren met verschillende scenario’s binnen de Omgevingswet. Léon: “Ik ben een creatieve ondernemer en vroeg me af: “Zullen we het lef hebben voor een bovenregionale off the grid testcase? Zo ontstond ‘Groen bijtanken’. Centraal stond de vraag of het mogelijk zou zijn een bierbrouwerij te vestigen in een gemeente, waarbij groene energie gebruikt gaat worden."
De deelvragen hadden betrekking op drie belangrijke aspecten. “Allereerst het PLAN-aspect”, legt Léon uit. “Hoe kunnen we interbestuurlijk samenwerken, ook met bijvoorbeeld adviesbureaus, en hoe leren we van elkaar? Ten tweede: de Toepasbare Regels. Hoe maken we deze gebruiksvriendelijk en begrijpelijk en stemmen we interbestuurlijk af? Hoe krijgen we het kennisniveau op orde? En tot slot de samenhang tussen de VTH- en Plan-keten waarbij de Toepasbare Regels als brug fungeren. Hoe krijgen we het belang en de intensiteit van deze samenhang bij de collega’s in de regio tussen de oren?”
“We oefenden de regionale samenwerking in de keten door zes activiteiten in te dienen waarbij meerdere overheden betrokken waren”
Magneetactiviteit
De spannende aanvraag werd live uitgevoerd voor publiek, bestaande uit onder meer DSO-experts, vergunningverleners en plantoetsers. “Vijf overheden moesten digitaal samenwerken om het hele proces in goede banen te leiden. We deden dit door zes activiteiten in te dienen waarbij meerdere overheden betrokken waren.” Hiermee doelt Léon op de provincie Zuid-Holland, de gemeente Delft, het Hoogheemraadschap Delfland, de Omgevingsdienst Haaglanden en DCMR-milieudienst Rijnmond. “We maakten het zo echt mogelijk. Zo begonnen we met een video waarin twee mannen met een ambitieus plan op weg waren naar het bevoegd gezag. En dan heel realistisch stap voor stap verder: welke partij doet wanneer wat? Later op de dag vond via interactieve workshops kennisuitwisseling plaats. Mooi om te zien hoe de samenwerking vorm kreeg en inzage bood in de hele keten – een goede basis voor vertrouwen en verbeterslagen.”
Een van de activiteiten was bijvoorbeeld de aanvraag voor het bouwen van een tankstation met productie van waterstof. Deze werd behandeld door de provincie. Léon: “Dit maakte de zogenoemde magneetactiviteit zichtbaar die nog nauwelijks was getest. Andere vergunningaanvragen werden allemaal meegetrokken naar dezelfde overheid, namelijk de provincie. Het DSO begreep dat de provincie hier leidend was en dus niet een andere betrokken overheid.”
Een greep uit de verbeterpunten
Toch moeten alle partijen blijven oefenen. Tijdens de verschillende workshops werd namelijk duidelijk dat er op veel vlakken nog werk aan de winkel was. Léon licht er een aantal uit: “Vanuit de workshop vergunningen kwam naar voren dat we er qua magneetwerking nog niet helemaal zijn. Het bleef onduidelijk of deze ook optreedt als niet alle aanvragen tegelijk worden gedaan. Ook moeten gemeenten, provincie en ketenpartners elkaar veel meer vinden in hun nieuwe, meer adviserende rol onder de Omgevingswet. Iedereen moet meer integraal samenwerken en oefenen. Ook moeten de vergunningen veel eenvoudiger worden geformuleerd.”
Vanuit de workshop VTH bleek dat het DSO voldoende aandacht kreeg. Léon: “Dus nu is het tijd om ons meer te richten op de gebruiker ervan. Zo is goed luisteren en het stellen van de juiste vragen essentieel, zorg dat je ook weet wat een initiatiefnemer niet vertelt. In de workshop Techniek tot slot kwam onder meer naar voren dat de communicatie vanuit het DSO naar initiatiefnemers transparanter kan. En dat er nog een ei moet worden gelegd over hoe we de communicatie met een initiatiefnemer neerleggen in samenwerkingsafspraken.”
“Gedrag en houding vormen wat mij betreft de kern van het succes van de omgevingswet, die immers door mensen uitgevoerd moet worden”
Gedrag en houding
“Nu de techniek steeds meer staat, gaan we met de menselijke kant aan de slag”, vervolgt Léon. Hiermee bedoelt hij regionale samenwerking en het uitwisselen van ervaring en kennis. “Dit geeft de regio zelf vorm. De omgevingswet kent 28 minimumeisen: allerlei juridische en organisatorische afspraken waaraan voldaan moet worden voor de inwerkingstreding. De eis op plek 27, gedrag en houding, moet wat mij betreft echt op 1 staan. Hierin zit de kern van het succes van de Omgevingswet die immers door mensen uitgevoerd moet worden. Ben je intrinsiek gemotiveerd om dit samen op te pakken, dan ben je nieuwsgierig, werk je samen en stel je vragen. Kortom: dan is de kans van slagen het grootst.” De volgende editie van de Provinciale Ketendag vindt plaats op 5 oktober 2023.
Een whitepaper van Léon Evers over ‘Gedrag en houding, nummer 27’ verschijnt begin september.