Gemeenten maken zich al langer grote zorgen over de druk op de jeugdbeschermingsketen. Het stelsel is te ingewikkeld en de bekostiging niet toereikend. Het rijk, gemeenten en instellingen moeten samen werken aan verbeteringen die snel effect bieden. Ook het Toekomstscenario biedt perspectief.
Structureel probleem
Gemeenten werken al geruime tijd aan het verminderen van de druk op de keten. Er zijn verbeterplannen en doorbraakaanpakken uitgevoerd. De tarieven zijn in veel regio’s met forse percentages naar boven toe bijgesteld. En de lokale teams hebben de gecertificeerde instellingen (GI’s) ondersteund wanneer wachtlijsten ontstonden. Deze maatregelen zijn genomen terwijl gemeenten zich gelijktijdig geconfronteerd zagen met een forse financiële opgave in het jeugdzorgdossier. Ondanks al deze maatregelen staat de jeugdbescherming nog steeds onder druk. We zien daarbij dat er sprake is van landelijke problematiek. De oorzaak zit dus op een dieper, meer structureel niveau.
Gezamenlijke verantwoordelijkheid
Goede jeugdbescherming is een gedeelde verantwoordelijkheid. Gemeenten hebben primair de rol om een kwalitatief en kwantitatief toereikend aanbod voor jeugdbescherming, jeugdreclassering en jeugdhulp te realiseren. Het rijk is verantwoordelijk voor een goed functionerend stelsel en voor een toereikende bekostiging. Het stelsel is op dit moment te ingewikkeld en de bekostiging niet toereikend. Gemeenten vinden het daarom een logische ontwikkeling dat het rijk de regie neemt om te komen tot verbetering van de jeugdbescherming.
Bijdrage onder voorwaarden
De minister en staatssecretaris geven aan de komende 4 jaar €10 miljoen extra beschikbaar te stellen aan de GI’s. Zij hebben gemeenten verzocht een vergelijkbaar bedrag bij te dragen. De VNG heeft welwillend gereageerd, maar besluitvorming hierover vindt niet eerder dan in oktober plaats. Daarnaast willen gemeenten zekerheden van het kabinet. Zo kan een gemeente die al hogere tarieven aan GI’s betaalt, niet eenzelfde bijdrage worden gevraagd als een gemeente die dit nog niet doet. Bovendien moet er een plan komen dat daadwerkelijk zorgt voor verbetering voor de kinderen en gezinnen. Dit ontbreekt nu en het is de vraag of de beoogde 80 miljoen voldoende is om de GI’s weer naar behoren te laten functioneren. We kunnen alleen slagen als rijk, gemeenten en instellingen samen hun schouders onder de verbeteringen zetten. Deze gezamenlijkheid missen we nu. Tot slot is het essentieel dat deze afspraak past in de Hervormingsagenda Jeugd, zodat gemeenten en instellingen van het rijk structureel voldoende middelen krijgen om klaar te staan voor deze kwetsbare doelgroep.
Eenvoud loont
Jeugdbescherming in Nederland moet en kan beter en eenvoudiger. Voor de lange termijn werkt de jeugdbeschermingsketen daarom toe naar het Toekomstscenario kind en gezinsbescherming. Met het Toekomstscenario kan de jeugdbeschermingsketen gezinnen en kinderen veel beter helpen in veel minder tijd. Eén organisatie waar mensen vroegtijdig hulp durven vragen en krijgen, zodat hun situatie niet escaleert. De ervaringen en de harde lessen uit het recente verleden zijn in het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming omgezet naar het denken in kansen en mogelijkheden. Deze andere manier van werken door professionals wordt inmiddels met goede resultaten op 6 (binnenkort 10) plekken in het land beproefd. Op die plekken lukt het steeds beter om ieder kind en gezin de juiste zorg en ondersteuning te bieden en daarmee perspectief naar de toekomst toe. Samen met het rijk wil de VNG de invoering van deze nieuwe manier van werken graag versnellen, omdat daar wat gemeenten betreft de structurele oplossing ligt.