Burgemeester Tjapko Poppens vertelt hoe zijn gemeente Amstelveen haar sleutelrol vervult. Amstelveen staat al sinds de jaren tachtig bekend als expatstad. De internationale gemeenschap is enorm gegroeid. Eén op de vijf inwoners is international en de helft heeft een migratieachtergrond. Een derde is kenniswerker en dertig procent heeft kinderen. En er zijn 15 procent arbeidsmigranten in de ICT en dienstverlening. Statushouders vormen een kleine groep. Volgens Poppens heeft het WRR-rapport goed geholpen om de vijf groepen te identificeren: de kennis- en arbeidsmigranten, asielmigranten, studiemigranten, gezinsmigranten.
Na de Japanners is de Indiaase gemeenschap met 5.000 mensen nu de grootste migrantengroep. Hun aanwezigheid levert mooie, nieuwe interculturele ontmoetingen op. Onlangs is bijvoorbeeld het Diwali-festival gevierd, en het Japanfestival en het kersenbloesemfestival. En op de vrijdagmarkt hebben de marktkooplieden inmiddels Japans geleerd om de vis beter te kunnen verkopen.
Wasstraat voor buitenlandse studenten
Amstelveen heeft veel studiemigranten op de campus Uilenstede van de Vrije Universiteit. Voor deze buitenlandse studenten organiseert de gemeente een zogenoemde ‘wasstraat’: busjes gaan van Schiphol naar de gemeente, waar studenten een ontvangst krijgen met een welkomstwoord en hulp met inschrijving en huisvesting. Gemeenteambtenaren helpen hen verder praktisch op weg.
Voor de kenniswerkers heeft Amstelveen een international desk samen met Amsterdam en Haarlemmermeer. Daar krijgen alle internationals een one stop shop voor het regelen van een BSN, een makelaar en uitleg over de gezondheidszorg. Een grote organisatie van vrijwilligers helpt de nieuwkomers op weg en legt de eigenaardigheden van Nederland en de Nederlandse overheden uit. Er is ook een videoreeks ontwikkeld 'feeling at home in the Netherlands' over de zorg, het onderwijs en de werkvloer.
Daarnaast zijn er bijeenkomsten op het gemeentehuis. De laatste was met zestig mensen uit twintig culturen en dat leidt tot interessante inzichten. In Japan is het normaal dat de oudkomer de nieuwkomer welkom heet. Maar in Nederland vinden mensen het normaal dat de nieuwkomer op de oudkomer afstapt. Zo'n gesprek over verschillende onuitgesproken verwachtingen en gebruiken helpt. Burgemeester Poppens: ‘We proberen ons steeds ook te verplaatsen in de gedachtegang van internationals.’
Uitdagend
Dat betekent ook veel voor het handelen van de gemeente. Een Engelstalige website is van groot belang: maar wat vraag je als gemeente van je wijkagenten of welzijnswerkers? Zij moeten ook wegwijs worden in de Engelse taal en in de omgang met verschillende culturen.
Amstelveen heeft twee internationale scholen met 2.000 leerlingen. Maar steeds meer internationals sturen hun kinderen naar de reguliere scholen. Samen met de schoolbesturen heeft de gemeente nu een helpdesk opgericht die doorverwijst naar de juiste scholen. Het schoolaanbod is verruimd met een publiek gefinancierde internationale basisschool en een middelbare school die daar een aansluiting op organiseert.
Negatieve geluiden zijn er ook: bijvoorbeeld over het prijsopdrijvend effect van migranten op de huizenmarkt, waardoor kinderen van Amstelveners niet makkelijk een huis kunnen krijgen. De term 'Bombay aan de Amstel' wordt ook vaak gebruikt om te klagen over de currylucht of de uitbundigheid. Dit leidt tot spanningen in sommige wijken. Burgemeester Poppens: ‘We moeten ons afvragen wat migratie betekent voor de opbouw van en het samenleven in de wijken.’
Te weinig aandacht gaat er nog uit naar de partners van de kenniswerkers. Met de vrijwilligerscentrale brengt Amstelveen die groepen in kaart. De gemeente wil vraag en aanbod aan vrijwilligerswerk beter matchen, bijvoorbeeld via Amstelveen connected: een samenwerking met allerlei organisaties (zoals de kledingbank en de voedselbank) die ernaar streeft internationals en Amstelveners te verbinden.
Zie ook: eerdere praktijkverhaal van wethouder van Ballegooien uit 2020.