Het percentage ongeldige stemmen kan worden verlaagd door de verkiezingsmaterialen en voorlichtingsinformatie te verduidelijken voor de kiezer. Positief zijn we dan ook over de wijzigingen op het stembiljet, het overzicht met de kandidaten en de handleiding voor de kiezer met als doel ongeldige stemmen te voorkomen.

Partijen en personen kunnen ook zonder partijnaam meedoen aan een Tweede Kamerverkiezing. Zij doen dan met een zogenaamde blanco lijst mee. Evenals de Kiesraad achten we het risico op verwarring groot als de in het voorstel opgenomen wijziging, 'blanco lijst met lijstnummer' wordt doorgevoerd. Het voorstel van de Kiesraad om blanco lijsten aan te duiden als 'lijst zonder partijnaam' sluit eventuele verwarring met een blanco stem uit. Deze benaming heeft daarmee ook onze voorkeur.

Juist om te voorkomen dat een niet bestaand nummer wordt gekozen, kan het lonen om de voorgestelde tekst op het stembiljet 'Kijk in de lijst met kandidaten voor de namen' te vervangen met 'Kijk in de lijst met kandidaten welk nummer hoort bij uw kandidaat'. We volgen ook hierin het advies van de Kiesraad.

In artikel 18 van het Tijdelijk Experimentenbesluit nieuwe stembiljetten staan de onderdelen opgesomd waarop de minister de evaluatie uit wil voeren. De beleving van de kiezers en stembureauleden staat hierin centraal. We missen het perspectief van de kandidaten: het is belangrijk om ook onder deze groep belanghebbenden de ervaringen met het gebruik en het draagvlak voor het nieuwe stembiljet goed te onderzoeken.

In onze reactie spreken we nogmaals de hoop uit dat het experiment spoedig wordt opgeschaald. Het landelijk invoeren van het nieuwe stembiljet (wellicht in combinatie met elektronisch tellen) zal de uitvoerbaarheid van de verkiezingen aanzienlijk verbeteren.