donderdag 13 januari 2022

Het nieuwe kabinet moet het advies over het verdeelmodel van het gemeentefonds van de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) opvolgen. Pas dan kan het nieuwe verdeelmodel worden ingevoerd.

Het is de belangrijkste voorwaarde uit de resolutie ‘Naar een uitlegbaar en stabiel beter verdeelmodel gemeentefonds’ die met 89,81% van de stemmen is aangenomen op de ALV.  

Zorgen over nieuwe verdeelmodel 

Gemeenten maken zich zorgen dat het kabinet in het nieuwe verdeelmodel voor het gemeentefonds onvoldoende rekening houdt met het ROB-advies. Volgens het ROB bevat het voorstel patronen die niet uitlegbaar zijn en keuzes die meer bestuurlijke verantwoording behoeven. Daarbij moet er meer rekening worden gehouden met de draagkracht van gemeenten. Eerst moeten de weeffouten uit het model gehaald worden voordat tot invoering van een uitlegbaar, transparant en robuust model kan worden overgegaan. 

Aanleiding 

Gemeenten hebben al eerder verzocht om verbetering van de bestaande verdeling, omdat de huidige verdeling achterhaald en verouderd is. Ze zijn gebaat bij stabiele en voorspelbare modeluitkomsten om meerjarig beleid op te kunnen enten. In de informele bestuurlijke sessies over de herijking gemeentefonds in november 2021 riep een groot aantal deelnemers het VNG-bestuur op om op zo kort mogelijke termijn een ALV te houden. Het bestuur stelde hiervoor de resolutie ‘Naar een uitlegbaar en stabiel beter verdeelmodel gemeentefonds’ op.  

De resolutie 

Met het aannemen van de resolutie adviseren de gemeenten de fondsbeheerders (de minister van BZK en de staatssecretaris van Financiën) dringend om:  

1. Het huidige verdeelmodel te vervangen door het nieuwe verdeelmodel, omdat de huidige verdeling achterhaald en verouderd is. 

2. Volledig recht te doen aan de aanbevelingen in het ROB-advies, inclusief het ingroeipad. 

3. Het nieuwe verdeelmodel in te voeren als dit verdeelmodel in lijn met de aanbevelingen van het ROB-advies is aangepast en de koek is vergroot. 

4. Te borgen dat het doorontwikkelde model op draagvlak kan rekenen (bij gemeenten en de ROB). 

5. Als dit betekent dat het verdeelmodel niet per 1 januari 2023 wordt ingevoerd, dan de gemeenten die hier nadeel van ondervinden (gemist voordeel) te compenseren tot het moment dat het verdeelmodel in lijn met de aanbevelingen van het ROB-advies is aangepast. 

Achtergrond 

De verdeling van de belangrijkste inkomstenbron voor gemeenten - het gemeentefonds - gaat op de schop. Het gaat om een bedrag van ruim € 30 miljard. Momenteel wordt onderzocht hoe het opnieuw kan worden verdeeld. Hoeveel geld individuele gemeenten krijgen, hangt af van de kenmerken en de belastingcapaciteit van de gemeenten. De rijksoverheid is verantwoordelijk voor het nieuwe verdeelstelsel dat gepland staat voor 2023. 

Meer informatie