Bij de verkiezingen voor het Europees Parlement op 6 juni werd in 5 gemeenten geëxperimenteerd met een nieuw, kleiner stembiljet. De deelnemende gemeenten zijn unaniem positief.
Reden voor het experiment
De reden voor de proef met het nieuwe stembiljet is dat het oude stembiljet door veel kiezers, stembureauleden, tellers en ambtenaren als onhandig of zelfs onwerkbaar wordt ervaren. Dat komt vooral door de grootte van het biljet, waarop alle lijsten en kandidaten vermeld worden. De VNG heeft de minister van BZK daarom de afgelopen jaren opgeroepen te experimenteren met nieuwe, kleinere stembiljetten.
Compact stembiljet op A3-formaat
Het nieuwe biljet bevat alle namen en logo’s van de deelnemende lijsten, maar slechts een volgnummer voor de individuele kandidaten. Zo wordt veel ruimte bespaard wat leidt tot een compact stembiljet op A3-formaat. De kiezers ontvangen thuis een overzicht van de kandidaten met hun volgnummers en kunnen dat ook op het stembureau of in het stemhokje nog eens nalezen.
Nieuw stembiljet zorgt voor beoogde voordelen
Aan het experiment deden de gemeenten Alphen aan den Rijn, Boekel, Borne, Midden-Delfland en Tynaarlo mee. Alle deelnemende gemeenten hebben bevestigd dat het kleinere stembiljet zorgt voor de beoogde voordelen. Het is beter leesbaar, toegankelijker, makkelijker op te vouwen en handzamer bij het tellen van de stemmen. Zo kan de uitslag sneller vastgesteld worden.
Ook kiezers positief
Ook de meeste kiezers reageerden volgens de gemeenten positief, al moesten sommigen aan het nieuwe biljet wennen. Mogelijk speelde dat ook een rol bij het hogere aantal ongeldige stemmen bij de gemeenten die meededen aan het experiment: 0,74% gemiddeld tegenover 0,18% gemiddeld bij de overige gemeenten, aldus de Kiesraad (pdf, 236 kB).
Vervolg: evaluatie en onderzoek naar verdere verbetering
Na deze proef volgt een evaluatie en onderzoeken het ministerie van BZK en de Kiesraad waar nog verbetering mogelijk is. De VNG ziet graag dat deze evaluatie zo spoedig mogelijk wordt uitgevoerd, we wachten de conclusies met vertrouwen af. De Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (NVVB) reageerde eerder al positief en noemde de proef een groot succes.
Meer informatie
Uitleg op Rijksoverheid.nl: 'Proef met nieuw stembiljet in 5 gemeenten'
Zie ook
VNG-bericht 'Pleidooi voor versneld opschalen experiment nieuw stembiljet' (11 maart 2024)