Op verzoek van minister Bruins Slot (BZK) brachten de VNG, NVVB en het NGB onlangs advies uit over het conceptwetsvoorstel 'toevoeging pandemieafdeling Kieswet'. Dit wetsvoorstel bevat een aantal maatregelen die in tijden van een pandemie van kracht worden om verkiezingen veilig te kunnen organiseren.

Het vormt daarmee een permanente wettelijke grondslag om deze maatregelen te nemen en dient ter vervanging van de Tijdelijke wet verkiezingen covid-19 die tot 1 juli 2022 van kracht was. We staan positief tegenover een permanente pandemieafdeling in de Kieswet omdat gemeenten hiermee op voorhand tenminste enige duidelijkheid hebben over de toe te passen maatregelen.

Onduidelijkheid over toekomstbestendigheid

Doordat het wetsvoorstel aansluiting zoekt bij de Wet publieke gezondheid (Wpg) is onduidelijk hoe toekomstbestendig de pandemieafdeling van de Kieswet is. De Wpg wordt namelijk op dit moment ook gewijzigd, bovendien zijn er voornemens om het staatsnood- en crisisrecht te moderniseren. We vragen de visie van de minister hierop.

Effectiviteit voorgestelde maatregelen staat niet vast

Het wetsvoorstel ziet op alle epidemieën van een infectieziekte behorend tot groep A1. De voorgestelde maatregelen zijn evenwel voornamelijk toegespitst op de COVID-19-epidemie. Daarom zijn mogelijk voor andere pandemieën alsnog minder of juist aanvullende wettelijke maatregelen nodig. De effectiviteit van de voorgestelde maatregelen staat daarom vooralsnog niet vast. Daarnaast vragen we om flexibiliteit en maatwerk voor gemeenten mogelijk te maken bij de dwingend voorgestelde maatregelen.

Geen oog voor digitale innovatie

Het wetsvoorstel gaat uit van verkiezingen volgens de klassieke weg. Het ontbreekt daarmee aan een afweging en onderbouwing waarom tijdens een pandemie de mogelijkheden van digitale innovaties voor het stemproces (zoals het versneld mogelijk maken van elektronisch tellen of plaatsonafhankelijk stemmen) al dan niet mogelijk zouden zijn. We vragen de minister deze afweging alsnog te maken.

Specifiek handhavingskader nodig

Het is van belang om een specifiek handhavingskader te maken voor de inzet van de bevoegdheden van de stembureauleden en -voorzitters om de naleving van de geldende gedragsregels in de verkiezingslocaties te handhaven. Het is positief dat de minister onze suggestie hiervoor wil overnemen.

Compensatie kosten en adequate invoeringstermijn

We gaan graag in overleg met de minister over de bekostiging van de maatregelen voor de gemeenten. We vragen een invoeringstermijn van minimaal 3 maanden in acht te nemen voor de nieuwe wet- en regelgeving en de concrete uitwerking daarvan in procedures.

Meer informatie

Zie ook

Reactie op adviesaanvraag Ontwerpbesluit wijziging Kiesbesluit (toevoeging pandemieafdeling) (pdf, 100 kB)