Huiselijk geweld, inclusief seksueel geweld, ouderenmishandeling en kindermishandeling zijn de meest voorkomende gevallen van geweld die in Nederland plaatsvinden. Hierbij gaat het in veel gevallen niet alleen om fysieke vormen van geweld, maar ook om emotionele mishandeling, zoals vernedering, verwaarlozing en om financiële uitbuiting. De slachtoffers ondervinden vaak langdurig medische, sociale en psychische gevolgen. Anders dan bij andere geweldsvormen, zijn bij huiselijk geweld slachtoffer en pleger in relationele zin vaak afhankelijk van elkaar.
Huiselijk geweld en kindermishandeling vormen één van de grootste maatschappelijke problemen, met enorme (directe en indirecte) impact, persoonlijk én maatschappelijk.
Jaarlijks zijn zo’n 200 000 volwassenen en 119 000 kinderen slachtoffer van huiselijk geweld.
Voor geweld in de privésfeer wordt vaak de overkoepelende term ‘geweld in afhankelijkheidsrelaties’ gebruikt. Hieronder vallen vormen van geweld die nader te benoemen zijn als partnergeweld, kindermishandeling of verwaarlozing, maar ook minder bekende vormen als ouderenmishandeling (waaronder financiële uitbuiting en ontspoorde mantelzorg), vrouwelijke genitale verminking, huwelijksdwang en achterlating of het voorkomen dat meisjes/vrouwen slachtoffers van loverboys worden.
Wat is de rol van gemeenten?
Ten aanzien van huiselijk geweld en kindermishandeling, hebben gemeenten op grond van de wet in ieder geval de taak om:
- Maatregelen te nemen om kindermishandeling te bestrijden (Jeugdwet, artikel 2.6, lid 2).
- Er zorg voor te dragen dat en toezicht te houden op de naleving van het Besluit verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling
- Zorg te dragen voor een advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling (Wmo, artikel 4.1.1, lid 1).
- Beleid te ontwikkelen ter voorkoming en signalering van huiselijk geweld en kindermishandeling
- Hulp en nazorg te bieden bij geweld in de privésfeer
Waar moet je als gemeente aan gedacht hebben?
Samenwerkingsafspraken Veilig Thuis organisaties en gemeenten
De inspecties toetsten begin 2017 bij Veilig Thuis-organisaties of zij samenwerkingsafspraken hebben met gemeenten over de overdracht van meldingen aan het lokale veld. Het maken van deze afspraken is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeenten en Veilig Thuis. Bekijk de factsheet voor een overzicht van de minimale afspraken.
Preventie huiselijk geweld en kindermishandeling
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het voorkomen van huiselijk geweld en kindermishandeling. Hoe geeft u als gemeente het lokale preventiebeleid een goede vorm? Om daarbij te helpen bieden Movisie en NJi praktische handreikingen aan.