Handreiking over openbaarmaking van toezichtrapporten voor gemeenten en Wmo-toezichthouders

Sinds 1 januari 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo2015). Daarin staat dat het college personen moet aanwijzen die toezicht houden op de naleving van de wet: de Wmo-toezichthouders. Toezichthouders verwerken hun bevindingen doorgaans in een rapport. Dit rapport biedt houvast voor een gesprek met aanbieders over kwaliteitsverbetering. Op basis van de conclusies uit het rapport kan het college indien nodig handhavend optreden. 

Toezichtrapporten vinden nog niet vaak de weg naar de openbaarheid. In 2018 maakte slechts 15 procent van de gemeenten haar rapporten openbaar. Bijna tachtig procent gaf aan voornemens te zijn dit in de toekomst wel te gaan doen.

Ook de Tweede Kamer vindt het belangrijk dat Wmo-toezichtrapporten over kwaliteit openbaar zijn. Begin 2019 verzocht de Tweede Kamer de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) daarom te onderzoeken hoe de rapporten op grotere schaal openbaar kunnen worden. Om actieve openbaarmaking voor het Wmo-toezicht te verplichten, is een wetswijziging nodig. De minister heeft de voorbereiding hiervan inmiddels in gang gezet. Meer informatie over de beoogde wettelijke verankering is te vinden in paragraaf 2.4. 

Parallel aan het wetstraject is deze handreiking opgesteld. De handreiking helpt gemeenten bij het vormgeven van beleid en processen rondom het (actief) openbaar maken van Wmo-toezichtrapporten, vooruitlopend op de wettelijke verankering. Het is belangrijk hierbij op te merken dat de wetgever momenteel weinig heeft vastgelegd over openbaarmaking en dat er beperkte lokale  praktijkervaring is. Het blijft de komende tijd dus een kwestie van ontwikkelen, uitproberen en van elkaar leren. Deze ervaringen worden meegenomen bij de uitwerking van de wetswijziging en (indien nodig) een actualisatie van deze handreiking. 

Download de handreiking: Transparant Wmo-toezicht