In de nieuwe sturingsrelatie, met meer beleidsvrijheid en een grotere financiële verantwoordelijkheid, kregen gemeenten een direct financieel belang bij een doelmatige en effectieve uitvoering van de bijstand. Hoe komt het dan dat de ontwikkeling van doelmatigheid en effectiviteit in de praktijk zo traag verloopt, zoals we hierna aan de hand van een aantal observaties zullen illustreren? Dat is de eerste vraag die we in dit essay willen beantwoorden. De tweede vraag betreft het handelingsperspectief. Wat kunnen gemeenten doen om effectiviteit en doelmatigheid van de bijstand, inmiddels Participatiewet, te verbeteren?
We stellen deze vragen bij de uitvoering van de Participatiewet, maar de relevantie strekt waarschijnlijk verder, tot het hele gedecentraliseerde sociale domein.

Karakter van het essay

Wij schrijven dit essay op initiatief van het ministerie van Sociale Zaken. Het ministerie is benieuwd naar de praktische ervaringen van gemeenten met het instrument van prikkelsturing op het domein van de sociale zekerheid (met name de bijstand) in de afgelopen jaren. In welke situaties leidt prikkelsturing tot meer doelmatigheid en effectiviteit? Waarom is in andere omstandigheden de werkzaamheid van prikkelsturing beperkt? Zijn er mogelijkheden om de uitvoering verder te verbeteren?

Het gaat in dit essay niet om een diepgaande analyse van de huidige situatie, maar om het benoemen van aandachtspunten die naar ons oordeel voor de toekomst van belang kunnen zijn bij het bereiken van beleidsdoelen in de sociale zekerheid. We hebben enkele praktijkobservaties (zie hoofdstuk 3) voorgelegd aan zes deskundigen met ervaring in de uitvoering en het bestuur op het sociaal domein. Met hen hebben we gezocht naar mogelijke antwoorden. In de literatuur, met name bij Herbert Simon en Daniel Kahneman, hebben we aanknopingspunten gevonden voor een theoretisch kader om mogelijke antwoorden te ordenen. Wij willen in dit essay vooral een bijdrage leveren aan de gedachtenvorming.

Download

U kunt het essay downloaden op de website van Ape.