De kritiek op de Participatiewet zwelt aan: veel plichten, nauwelijks rechten, de baankansen voor bijstandgerechtigden zijn amper verbeterd. Tilburg koos een andere koers. "Het systeem moet op de schop."
Oss is een van de tien gemeenten die sinds 2018 experimenteren met een evenwichtiger uitvoering van de Participatiewet. Tilburg nam het voortouw met zijn Vertrouwensexperiment. Den Bosch startte - na een motie in de gemeenteraad - op de valreep met een aparte, smalle variant: bijstandsgerechtigden mochten bijverdiensten behouden. Maar in december ging daar de stekker er weer uit. Mislukt, concludeerden Burgemeester en Wethouders, 6,5 ton armer.
Gemeenten zijn uitvoerder van de Participatiewet, maar er is fors verschil in de manier waarop ze dat doen, constateert Ruud Muffels, hoogleraar arbeidsmarkt en sociale zekerheid aan Tilburg University. ,,De ene is een stuk strenger dan de andere.” Muffels coördineerde onderzoek naar genoemde tien experimenten en rapporteerde erover in de recente studie: ‘streng maar onrechtvaardig - de bijstand gewogen’.
Een groep onderzoekers houdt daarin 50 jaar bijstand tegen het licht. Ze schetsen een voortdurend zoeken naar evenwicht tussen solidariteit en een harde aanpak. Conclusie over de Participatiewet van toenmalig PvdA-minister Lodewijk Asscher: prima uitgangspunt dat je een tegenprestatie levert voor je uitkering. Maar de balans is scheef: een keurslijf van plichten en regels, amper aandacht voor rechten en kansen. ,,De menselijke maat ontbreekt”, stelt Muffels. Ook het Sociaal Cultureel Planbureau trok een harde conclusie: ondanks economische voorspoed heeft de wet nauwelijks geleid tot betere baankansen voor de 440.000 Nederlanders in de bijstand.
Naast mensen staan, niet ertegenover
Tilburg voegt zich in het koor dat roept om een radicale verandering van het systeem. Deze gemeente is, binnen de grenzen van de wet, met het Vertrouwensexperiment al een radicaal andere koers ingeslagen. Niet langer achterdocht is leidend, het is immers een beperkte groep die echt niet wil en die willens en wetens de boel bedondert. Wég met het idee dat eenieder met gezwinde spoed richting betaalde baan moet, bij voorkeur in een straf regiem. Het treinenschuurproject was er in het verleden zelf nota bene een berucht voorbeeld van.
Meer informatie
Het volledige artikel staat online op de website van het Eindhovens Dagblad.